Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa có công văn gửi Bộ Tài chính, góp ý Dự thảo Nghị định quy định về khai, tính, nộp thuế và sử dụng hóa đơn điện tử của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.
Nâng ngưỡng doanh thu dùng hóa đơn điện tử để giảm áp lực
Cụ thể, dự thảo Nghị định quy định hộ kinh doanh có doanh thu hàng năm từ 1 tỉ đồng trở lên phải áp dụng hóa đơn điện tử (HĐĐT) có mã của cơ quan thuế. Quy định này nhằm tăng cường minh bạch và chống gian lận thuế.
Tuy nhiên, VCCI đánh giá mốc doanh thu 1 tỉ đồng là chưa hợp lý. Ngưỡng này không tương thích với các mốc doanh thu đang được sử dụng trong phương pháp tính thuế hiện nay là 3 tỉ đồng và 50 tỉ đồng.
Đây là mức doanh thu tương đối thấp, chỉ cao hơn khoảng 500 triệu đồng so với ngưỡng không chịu thuế. Trong khi đó, năng lực tài chính và trình độ quản trị của nhiều hộ kinh doanh ở mức này còn rất hạn chế.
Theo kết quả khảo sát nhanh của VCCI vào tháng 6-2025, việc triển khai HĐĐT có kết nối với cơ quan thuế vẫn gặp nhiều khó khăn. Tại khu vực nông thôn, có 32% hộ thiếu vốn đầu tư và 77% thiếu kỹ năng công nghệ. Tỉ lệ này ở khu vực đô thị lần lượt là 23% và 67%.
Việc áp dụng HĐĐT có mã của cơ quan thuế là cần thiết nhưng cần thiết kế phù hợp, tránh tạo thêm áp lực chi phí cho các hộ kinh doanh quy mô nhỏ. Do đó, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo nâng ngưỡng áp dụng lên mức doanh thu trên 3 tỉ đồng. Mức này tương ứng với ngưỡng bắt đầu áp dụng phương pháp tính thuế trên lợi nhuận.
Đối với các hộ có doanh thu dưới ngưỡng này, cơ quan thuế có thể tăng cường giám sát thông qua dữ liệu thu thập từ nhiều nguồn khác nhau.
Bất cập quy định nộp tiền chậm nộp khi tăng doanh thu
Về vấn đề quyết toán thuế, Luật Thuế thu nhập cá nhân quy định các mức thuế suất 15%, 17%, 20% tương ứng với các mốc doanh thu khác nhau. Dự thảo quy định nếu tổng doanh thu thực tế tăng dẫn đến thay đổi bậc thuế suất, người nộp thuế phải nộp số thuế thiếu và tiền chậm nộp.
VCCI nhận định việc yêu cầu cá nhân kinh doanh phải nộp tiền chậm nộp đối với phần đóng thiếu này là chưa phù hợp. Thông thường, việc áp dụng mức thuế suất sẽ phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của năm trước.
Trong quá trình kinh doanh, doanh thu có thể tăng mạnh vào những tháng cuối năm nhờ các yếu tố thuận lợi. Đây là diễn biến bình thường, không phải do người nộp thuế cố tình chậm thực hiện nghĩa vụ.
Do vậy, VCCI đề nghị sửa đổi theo hướng người nộp thuế chỉ nộp bổ sung số tiền thuế còn thiếu. Người dân không phải nộp tiền chậm nộp nếu đã áp dụng mức thuế suất tương tự năm trước đó.
Ngoài ra, cơ quan soạn thảo cần làm rõ thời điểm cụ thể mà hộ và cá nhân kinh doanh phải thực hiện quyết toán thuế. Việc này bao gồm cả thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân, giúp quá trình thực hiện thuận lợi hơn.
Bên cạnh đó, dự thảo quy định các khoản chi phí thực tế được trừ phải trực tiếp phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh của đối tượng nộp thuế. Tuy nhiên, VCCI cho rằng một số chi phí khác chưa được liệt kê như tiền đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc với chủ hộ kinh doanh, các khoản đóng góp từ thiện, nhân đạo, khuyến học.
Thực tế, các khoản này là chi phí hợp lý và đang được pháp luật cho phép giảm trừ khi xác định thuế thu nhập cá nhân đối với người có thu nhập từ tiền lương, tiền công. Do vậy, VCCI đề nghị bổ sung các khoản chi trên để đảm bảo tính hợp lý, đồng bộ.
VCCI đề xuất bỏ yêu cầu số định danh khách mua lẻ trên hóa đơn
Về quy định thông tin người mua trên hóa đơn, Nghị định 70/2025 yêu cầu phải có mã số thuế hoặc số định danh cá nhân của người mua. Quy định này trừ một số trường hợp bán lẻ như siêu thị, trung tâm thương mại, xăng dầu, casino, trò chơi điện tử có thưởng.
Như vậy, các hộ kinh doanh như tiệm tạp hóa, siêu thị mini, ăn uống hay nhà nghỉ đều phải áp dụng quy định này. Tuy nhiên, điều này gây khó khăn đáng kể do đặc thù lượng khách lẻ lớn, giá trị giao dịch nhỏ và thời gian mua bán nhanh.
Việc yêu cầu ghi nhận đầy đủ thông tin người mua không chỉ phát sinh chi phí nhân sự để nhập liệu mà còn gây tâm lý không thoải mái cho người tiêu dùng.
VCCI đề nghị cho phép HĐĐT của hộ kinh doanh không nhất thiết phải có mã số thuế hoặc số định danh cá nhân khi người mua là cá nhân không kinh doanh.
