Vi khuẩn E. Coli: Là bạn hơn thù

Từ tháng 5 đến 6-2011, E. Coli là thủ phạm gây ra dịch tiêu chảy ra máu, làm chết nhiều người tại châu Âu. Điều đó càng làm tăng sự ngộ nhận về loại vi khuẩn này.

Chỉ gây bệnh khi “đi lạc”

“Từ 10 đến 100 vi khuẩn E. Coli vào cơ thể đã có thể gây bệnh. Trong khi từ 100.000 đến 1 triệu vi khuẩn thương hàn vào cơ thể mới có khả năng gây bệnh. Điều này cho thấy khuẩn E. Coli có nguy cơ gây bệnh và lây lan thành dịch rất nhanh” - TS Hà Vinh, Trưởng khoa Nhi B BV Bệnh nhiệt đới TP.HCM, nhận định.

Tuy nhiên, theo TS Hà Vinh, E. Coli cũng là một vi khuẩn rất “thân thiện” với con người. Vì sau khi em bé chào đời không lâu, các loại vi khuẩn đã bắt đầu xuất hiện trong hệ tiêu hóa, phát triển dần dần thành một hệ vi khuẩn hoàn chỉnh, gọi là “vi khuẩn chí đường ruột” (vi khuẩn có lợi ở ruột). E. Coli có mặt trong số đó. Nó cùng các vi khuẩn khác trong hệ “vi khuẩn chí đường ruột” ngăn chặn sự tấn công của các vi khuẩn lạ thâm nhập vào hệ tiêu hóa; kích thích hệ miễn dịch; sản xuất các chất có lợi cho cơ thể; giúp chuyển hóa các chất đường.

Do vậy, E. Coli là vi khuẩn không có hại. E. Coli chỉ có khả năng gây bệnh khi chúng lạc vào chỗ khác ngoài hệ tiêu hóa. Chẳng hạn, E. Coli có thể gây bệnh nhiễm trùng tiểu, viêm màng não… Ngoài ra, một vài loại E. Coli có thể gây bệnh do chúng đã tiếp nhận các khả năng gây bệnh của những vi khuẩn khác. Điển hình là các loại E. Coli gây bệnh đường ruột mà trong đó cực kỳ nguy hiểm là nhóm E. Coli gây tiêu chảy ra máu (EHEC), dẫn đến vỡ hồng cầu và suy thận chết người. Trong nhóm E. Coli gây tiêu chảy ra máu có chủng O157:H7 đặc biệt nguy hiểm vì nó có thể gây thành dịch trong thời gian ngắn.

Thực phẩm không nấu chín là nguyên nhân gây bệnh tiêu chảy. Ảnh: TRẦN NGỌC

Ruột trâu, bò: Ổ chứa E. Coli

Theo TS Vinh, E. Coli có nhiều chủng khác nhau. Để phân biệt, chúng được đặt tên theo hai chữ cái O, H và số thứ tự kèm theo, tương tự cách gọi virus cúm (H1N1, H5N1).

Ruột trâu, bò là ổ chứa và là nguồn lây lan của chủng E. Coli O157:H7 bởi vi khuẩn sẽ theo phân ra ngoài. Mặc dù chủng E. Coli này chết khi bị đun nóng 70^oC nhưng có thể tồn tại hơn hai tháng ở nhiệt độ lạnh. E. Coli O157:H7 lây qua đường tiêu hóa do thịt gia súc không nấu chín, sữa tươi không tiệt trùng, rau quả không rửa sạch, uống nước nhiễm bẩn…

Đợt dịch tiêu chảy ra máu, dẫn đến suy thận cấp gây chết người đang xảy ra tại Đức và lan rộng châu Âu từ tháng 5 đến 6-2011 là do chủng E. Coli O104:H4 gây ra. Chủng E. Coli này thuộc loại cực độc, gây biến chứng vỡ hồng cầu và suy thận cao hơn chủng E. Coli O157:H7. Điều này lý giải vì sao đợt dịch xảy ra ở châu Âu vừa qua lại lớn nhất từ trước đến nay.

Tiêu chảy dạng thông thường do E. Coli không đáng ngại vì có thể chữa khỏi bằng cách uống dung dịch bù nước và nước biển khô (Oresol). Tuy nhiên, mọi người cũng cần cảnh giác các trường hợp tiêu chảy ra máu kèm suy thận. Gặp tình huống này cần nghĩ ngay đến bệnh do EHEC gây ra và nhanh chóng nhập viện để được xét nghiệm, lọc máu trị suy thận, xử lý tốt chất thải nhằm tránh lây lan.

TS Vinh nhận định: “Đến nay, bệnh do EHEC chưa thấy hiện diện ở Việt Nam. Tuy nhiên, việc đi lại giữa các nước dễ dàng, nhanh chóng thì bệnh hoàn toàn có thể truyền vào Việt Nam”.

Để phòng ngừa bệnh tiêu chảy nói chung và bệnh do EHEC gây ra, mọi người cần ăn uống vệ sinh, rửa tay thường xuyên với xà phòng. Thức ăn cần nấu chín kỹ (chín cả trong lẫn ngoài), rau quả ăn sống cần được rửa sạch và chỉ uống sữa đã được tiệt trùng.

TRẦN NGỌC ghi