Chiều 24-11, tại hội trường Quốc hội, các đại biểu thảo luận về dự án Luật Báo chí sửa đổi.
Nêu ý kiến, đại biểu Phan Thị Thanh Phương (TP.HCM) nhấn mạnh vai trò không thể thay thế của báo chí trong công tác thông tin, đặc biệt trong các tình huống khẩn cấp như thiên tai, dịch bệnh.
Cần có cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện ở hai đô thị lớn
Đại biểu Phương dẫn chứng những trận mưa lũ dồn dập tại khu vực Tây Nguyên và miền Trung vừa qua đã để lại nhiều mất mát. Bà đặc biệt nhắc tới những vùng đất vốn thuộc dải duyên hải cũ, như Phú Yên, Ninh Thuận, Khánh Hòa.
Theo nữ đại biểu, bên cạnh các lực lượng chức năng, các cơ quan báo chí lớn như Tuổi Trẻ, Người Lao Động, Pháp Luật TP.HCM, Hà Nội Mới, Lao Động Thủ Đô... đã kịp thời có mặt tại những “rốn lũ”, đưa tin chính xác và chuyển hàng cứu trợ tới người dân.
"Phóng viên của các báo này đã có mặt ngay tại những “rốn lũ”, những điểm ngập sâu, những khu dân cư bị chia cắt nặng nề; vừa đưa tin chân thực, chính xác, vừa trực tiếp chuyển hàng cứu trợ, mang theo nhu yếu phẩm đến với bà con đang oằn mình giữa thiên tai"- bà Phương cho rằng những hình ảnh ấy một lần nữa khẳng định về sứ mệnh không thể thay thế của báo chí, đặc biệt là những tờ báo lớn có uy tín lâu năm tại các trung tâm kinh tế - xã hội như Hà Nội và TP.HCM.
Theo nữ đại biểu đoàn TP.HCM, thực tiễn sinh động này đặt ra yêu cầu cấp thiết rằng Luật Báo chí (sửa đổi) phải tạo hành lang pháp lý đầy đủ để xây dựng các cơ quan báo chí – truyền thông chủ lực đa phương tiện ở hai đô thị lớn nhất cả nước là Hà Nội và TP.HCM.
Đây không chỉ là trung tâm kinh tế, văn hóa, chính trị mà còn là trung tâm truyền thông quốc gia, tập trung đội ngũ phóng viên kinh nghiệm, công nghệ hiện đại và hệ thống tòa soạn hội tụ theo mô hình đa nền tảng.
Các cơ quan báo chí lớn tại hai thành phố này có lượng độc giả trên cả nước và quốc tế, triển khai nhiều chương trình thiện nguyện, điều tra xã hội, phản biện chính sách với hiệu ứng lan tỏa lớn, đóng góp tích cực vào quản trị quốc gia và phát triển xã hội.
Trong bối cảnh thông tin xuất hiện từng giây, sự thật dễ bị lấn át bởi tin giả, tin sai lệch và tác động từ các nền tảng xuyên biên giới, báo chí cần phản ứng nhanh, chính xác và điều phối nội dung trên nhiều nền tảng.
Đại biểu nhấn mạnh trong bối cảnh đó, một cơ quan báo chí – truyền thông chủ lực đa phương tiện tại Hà Nội và TP.HCM sẽ thực hiện được hai nhiệm vụ quan trọng.
Thứ nhất, tăng cường năng lực thông tin chính thống, dựa trên công nghệ hiện đại, có bộ phận phân tích, xác thực, phản ứng nhanh trước các luồng thông tin sai lệch.
Thứ hai, đảm nhiệm vai trò điều phối truyền thông lớn, hỗ trợ chính quyền trong các thời điểm khẩn cấp, thiên tai, dịch bệnh; đảm bảo dòng thông tin đến với người dân kịp thời, chính xác.
Bổ sung điều khoản mang tính khung để thực hiện
“Những ngày mưa lũ vừa qua chính là bài kiểm tra thực tế: chỉ có các cơ quan báo chí quy mô lớn, vận hành đa nền tảng mới đủ năng lực triển khai hàng chục phóng viên tới hiện trường, phát tin liên tục, livestream thời gian thực, đồng thời vận hành các hệ thống tiếp nhận, phân phối hàng cứu trợ”, bà nói.
Theo nữ đại biểu, trong phiên thảo luận tại tổ, có một số ý kiến đề nghị thành lập cơ quan báo chí – truyền thông chủ lực đa phương tiện cấp địa phương tại TP.HCM và Hà Nội.
Và trong bản tổng hợp dự kiến nội dung tiếp thu, giải trình, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch dự kiến: “kiến nghị cấp có thẩm quyền tiếp tục triển khai một số quan điểm của quy hoạch, đồng thời bổ sung quan điểm mới, trong đó có nội dung về việc Hà Nội và TPHCM được thành lập cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện”.
Từ những phân tích trên, bà Thanh Phương đề nghị cơ quan soạn thảo bổ sung khái niệm và cơ chế về “cơ quan báo chí – truyền thông chủ lực đa phương tiện cấp địa phương” vào Luật Báo chí sửa đổi kỳ này. Đồng thời có điều khoản mang tính khung để Hà Nội và TP.HCM được xây dựng mô hình này.
Theo đó, xác lập pháp lý cho mô hình báo chí – truyền thông chủ lực đa phương tiện, để các địa phương đủ điều kiện có thể triển khai, tránh tình trạng mạnh ai nấy làm hoặc không có cơ quan đủ tầm dẫn dắt.
Trao cơ chế hoạt động linh hoạt, phù hợp mô hình tòa soạn hội tụ, cho phép ứng dụng công nghệ, hợp tác sản xuất nội dung và thực hiện nhiệm vụ đặc thù trong các tình huống khẩn cấp.
Bảo đảm nguồn lực, nhất là trong chuyển đổi số, thiết bị, dữ liệu và đào tạo nhân lực chất lượng cao. Xác định rõ vai trò điều phối thông tin giữa các cơ quan báo chí địa phương, trung ương và chính quyền trong các sự kiện lớn, thiên tai, khủng hoảng thông tin.
Cần đưa nội dung “thu phí đọc báo” vào Luật
Theo đại biểu, dự thảo Luật Báo chí sửa đổi còn thiếu những khái niệm và quy định về kinh tế báo chí, thu phí đọc báo, trong khi đây là những hoạt động, loại hình dịch vụ mới của báo chí Việt Nam trong bối cảnh chuyển đổi số, khá phổ biến hiện nay.
Thực tế khoảng 10 năm trở lại đây cho thấy khi nguồn thu của hầu hết các cơ quan báo chí sụt giảm (do nhiều yếu tố tác động) thì thay vì duy trì cách thức hoạt động cũ với những trụ cột truyền thống tạo doanh thu có hạn, các cơ quan báo chí đã chủ động đa dạng hóa nguồn thu một cách hợp lý, hợp pháp.
Đặc biệt, các cơ quan báo chí chủ lực hoàn toàn tự chủ tài chính ở TP. HCM đã sớm xây dựng và triển khai chiến lược kinh tế báo chí để có những nguồn thu mới, cân đối thu chi nhằm bảo đảm duy trì hoạt động và thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị, đồng thời đầu tư cho chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo để tạo đà phát triển.
“Hiện nay, nhiều cơ quan báo chí đang nghiên cứu, tham khảo dịch vụ thu phí đọc báo để công bố vào thời điểm phù hợp. Đây là xu thế tất yếu trong tương lai gần của báo chí. Do vậy, nhất thiết cần đưa nội dung “kinh tế báo chí”, “thu phí đọc báo” vào Luật Báo chí sửa đổi”, bà nói.
