Ngày càng có nhiều ông lớn trong lĩnh vực chip chọn Việt Nam (VN) đặt nhà máy sản xuất. Đây là tín hiệu tích cực nhưng cũng đặt ra không ít thách thức cho VN trong lĩnh vực công nghiệp chip.
Đại gia chip đến Việt Nam
Tại buổi tiếp ông Lee Jae Yong, Chủ tịch Tập đoàn Samsung, sang VN dự lễ khánh thành Trung tâm nghiên cứu và phát triển Samsung mới đây, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã đề nghị Samsung sản xuất chip tại VN vào năm 2023. “Mong muốn tập đoàn khẩn trương chuẩn bị các điều kiện cần thiết để sớm sản xuất thử các sản phẩm lưới bóng chip bán dẫn, phấn đấu đạt mục tiêu sản xuất đại trà từ tháng 7 tại Nhà máy Samsung Thái Nguyên” - Thủ tướng nói.
Thực tế Samsung cũng đang thử nghiệm sản phẩm lưới bóng chip bán dẫn và dự định sản xuất hàng loạt tại nhà máy Samsung VN đặt tại Thái Nguyên trong thời gian tới. Động thái này là bước đi tiếp theo sau khi Samsung đã rót thêm gần 1 tỉ USD cho nhà máy này vào đầu năm 2022.
Việc sản xuất chip sẽ đánh dấu mảng kinh doanh thứ ba của Samsung tại VN, nơi doanh nghiệp này sản xuất hơn nửa sản lượng điện thoại thông minh và các thiết bị điện tử gia dụng để bán ra thế giới. Tính đến nay, tổng số vốn đầu tư của Samsung tại VN đã lên tới khoảng 20 tỉ USD.
 |
| Việt Nam đang kỳ vọng trở thành “cứ điểm” sản xuất chip của nhiều tập đoàn lớn. Ảnh: USA Today |
Nhưng Samsung không phải là ông lớn duy nhất muốn sản xuất chip tại nước ta. Trong cuộc gặp với ông Trần Sĩ Thanh, Chủ tịch Hà Nội, vào tháng 9 vừa qua, ông Kim Jung In, Giám đốc điều hành Sein I&D VN, cho biết sẽ xây dựng một nhà máy sản xuất chip tại Hà Nội. Ông lý giải việc chọn Hà Nội là điểm đến đầu tư vì TP đã có quy hoạch năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050 là khu đô thị thông minh.
Ông Jan Nicholas, Giám đốc điều hành mảng chip Deloitte, nhận định rằng VN đã nổi lên là một trong những “cứ điểm” cho các nhà sản xuất chip toàn cầu. Đất nước này đã đầu tư hàng tỉ USD để thành lập các trung tâm nghiên cứu và giáo dục nhằm thu hút các nhà sản xuất chip lớn đến đây.
“Đơn cử Samsung, nhà sản xuất chip lớn nhất thế giới, đã cam kết đầu tư thêm 3,3 tỉ USD vào quốc gia Đông Nam Á này trong năm nay. Tập đoàn Hàn Quốc đặt mục tiêu sản xuất linh kiện chip vào tháng 7” - ông Jan Nicholas dẫn chứng.
Đáng chú ý, trong cuộc khủng hoảng chip toàn cầu, Intel VN đã duy trì hoạt động ổn định giúp giảm, bù đắp thiếu hụt nguồn cung, đồng thời đạt hiệu quả kinh doanh tốt. Các nhà sản xuất chip khác gồm: Qualcomm, Texas Instruments, SK Hynix, NXP Semiconductors… cũng đã xây dựng các trung tâm nghiên cứu và nhà máy tại VN.
Tận dụng lợi thế
Theo giới chuyên gia kinh tế, các động thái trên cho thấy sức hấp dẫn của VN với các tập đoàn lớn trên thế giới trong lĩnh vực sản xuất chip.
Theo ThS Nguyễn Lê Huy (Trường ĐH RMIT VN), doanh số của toàn ngành chip bán dẫn toàn cầu dự kiến đạt khoảng 600 tỉ USD vào năm 2022 và sẽ sớm trở thành ngành công nghiệp ngàn tỉ USD vào năm 2030. VN hấp dẫn các tập đoàn hàng đầu về chip trên thế giới vì chính sách và hành lang pháp lý lớn đã được ban hành.
Đặc biệt ba khu công nghệ (KCN) cao quốc gia gồm KCN cao Hòa Lạc, KCN cao Đà Nẵng và KCN cao TP.HCM đã được Chính phủ thành lập nhằm tạo điều kiện ưu tiên và thúc đẩy đầu tư phát triển các sản phẩm liên quan đến chip.
Cùng quan điểm, ông Filippo Bortoletti, Giám đốc cấp cao bộ phận kinh doanh quốc tế Công ty Tư vấn đầu tư đa quốc gia Dezan Shira & Associates, nhìn nhận: Việc Samsung, một trong những công ty lớn nhất trong ngành công nghiệp điện tử toàn cầu, chọn VN để bắt đầu sản xuất chip đã nói lên tiềm năng của VN như một trung tâm sản xuất mới nổi.
Quan trọng hơn, Samsung cũng sẽ mang đến cho VN nhiều lợi ích trong những năm tới, từ thu hút các doanh nghiệp nội và ngoại tham gia vào chuỗi cung ứng của họ cho đến thúc đẩy phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Từ đó sẽ mang lại cho VN một lợi thế cạnh tranh tốt so với các địa điểm đầu tư tiềm năng khác.
Tuy nhiên, theo ông Filippo Bortoletti, bên cạnh thuận lợi thì VN cũng đối diện với thách thức trong lĩnh vực công nghiệp chip. Cụ thể là Chính phủ cần đảm bảo cơ sở hạ tầng để có thể tiếp nhận nhiều tập đoàn hơn mà không bị tắc nghẽn, cũng như hợp lý hóa và đơn giản hóa thủ tục hành chính; tăng tính minh bạch và tiếp tục cập nhật khung pháp lý để đảm bảo cạnh tranh công bằng.
Đồng thời, VN cần ưu tiên cải thiện hệ thống giáo dục, nâng cao trình độ chuyên môn của nguồn nhân lực trong lĩnh vực chip để nắm bắt công nghệ và vươn lên trong chuỗi cung ứng. Bởi vì VN mới chỉ tham gia được mảng lắp ráp, thử nghiệm và đóng gói (ATP), vốn có tỉ lệ lợi nhuận thấp nhất trong lĩnh vực chip so với mảng thiết kế và sản xuất chip.
Tham gia giai đoạn ATP có vẻ là phù hợp với VN. Tuy nhiên, mục tiêu chính của việc VN tham gia thị trường đầy cạnh tranh này có lẽ sẽ là việc thúc đẩy ngành công nghiệp thiết kế và tiến tới sản xuất linh kiện bán dẫn cao cấp.
“Nếu thành công trong công nghiệp chip, VN sẽ đặt chân vào được chuỗi cung ứng của các sản phẩm có hàm lượng công nghệ cao như thiết bị truyền thông, máy tính, thiết bị y tế hay thiết bị quân sự. Bên cạnh đó, tính lan truyền và thúc đẩy các nghiên cứu và phát triển trong lĩnh vực chip có thể đem đến lợi thế cạnh tranh cho nền kinh tế vốn phụ thuộc quá nhiều vào thâm dụng lao động” - ông Filippo Bortoletti nhấn mạnh.
Thêm nhiều doanh nghiệp chip Mỹ đầu tư vào Việt Nam
Gần đây có thêm nhiều doanh nghiệp sản xuất chip của Mỹ đầu tư vào nước ta. Đơn cử Synopsys, nhà sản xuất phần mềm chip danh tiếng có trụ sở tại Mỹ, tuyên bố sẽ thâm nhập sâu hơn vào VN khi đã ký một biên bản ghi nhớ với KCN cao TP.HCM trong việc hỗ trợ đào tạo các kỹ sư VN. Đồng thời, công ty này trao 30 bằng sáng chế liên quan đến sản xuất chip với tổng giá trị 20 triệu USD cho KCN cao TP.HCM.
Tương tự, Công ty Hayward Quartz Technology INC tại thung lũng Silicon (Mỹ), nhà cung cấp OEM trong lĩnh vực chip, đã được phê duyệt xây dựng nhà máy tại KCN cao Đà Nẵng. Nhà máy có tổng giá trị 110 triệu USD, dự kiến hoạt động vào quý II-2023, sẽ tạo ra các khối silicon tinh thể, polyme nhựa và các vật liệu khác được sử dụng trong chế tạo chip.
