Đổ xô mua trái phiếu
Theo số liệu từ Sở giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX), trong tháng 2 có 7 phiên đấu thầu trái phiếu Chính phủ được tổ chức, huy động được 25.070 tỷ đồng.
Tính chung 2 tháng đầu năm, tổng cộng hơn 35.000 tỷ đồng trái phiếu Chính phủ đã được huy động thành công. So với kế hoạch huy động 100.000 tỷ đồng vốn đầu tư (thông qua phát hành trái phiếu Chính phủ trên thị trường nội địa trong năm 2014), đây là một thành công lớn.
Các ngân hàng vẫn là khách hàng chính với tỷ lệ trúng thầu đạt tới 80%, tương đương gần 30.000 tỷ đồng. Hầu hết các ngân hàng lớn như Vietcombank, BIDV, Vietinbank, Maritime Bank, VIB... đều tham gia đầu tư trái phiếu.
Thừa vốn, bí đầu ra đang là tình trạng của các ngân hàng hiện nay. Ảnh: Như Ý
Bên cạnh đó, nhiều ngân hàng đang đẩy mạnh săn tìm trái phiếu doanh nghiệp nhằm giảm bớt áp lực vốn thừa nhưng cho vay được ít. Tuy nhiên, cùng với việc lãi suất huy động đang có xu hướng giảm thêm, lãi suất trúng thầu trái phiếu Chính phủ trong 7 phiên vừa qua cũng liên tục giảm. Theo đó, lãi suất huy động của trái phiếu kỳ hạn 2 năm hiện dao động trong khoảng 6,15%-6,58%/năm, trái phiếu 3 năm trong khoảng 6,70%-7,84%/năm, 5 năm trong khoảng 7,67%-9,00%/năm và 10 năm là 8,88%/năm. Nhìn chung lãi suất đã giảm khoảng 0,32 - 0,62%/năm so với lãi suất huy động của đầu năm 2014.
Trúng lớn
Báo cáo kết quả kinh doanh năm 2013 của các ngân hàng cho thấy đầu tư trái phiếu Chính phủ góp phần mang lại nguồn lợi nhuận lớn. Một số ngân hàng đã thu lãi hàng nghìn tỷ đồng nhờ việc chuyển gánh nặng trả lãi từ người gửi tiền sang Chính phủ. Như tại Vietcombank, thu nhập từ chứng khoán nợ, gồm trái phiếu Chính phủ và trái phiếu doanh nghiệp đã giúp ngân hàng thu được tổng cộng 5.512 tỷ đồng, tăng 35% so với năm 2012.
Còn tại BIDV, với 47.400 tỷ đồng đầu tư trái phiếu, năm 2013 ngân hàng này thu được khoản tiền 6.400 tỷ đồng (tăng 31%). Vietinbank thu tổng cộng 8.543 tỷ đồng từ chứng khoán nợ.
“Ngân hàng Nhà nước cho biết, tín dụng trên toàn hệ thống đến ngày 20/2 vẫn tăng trưởng âm 1,66%. Dự báo tháng 3, có thể sẽ nhích lên nhưng chưa thực sự khởi sắc. Những tháng đầu năm, các ngân hàng vẫn phải trông chờ nhiều từ nguồn thu nhập của đầu tư chứng khoán nợ như trái phiếu, tín phiếu và mảng dịch vụ”, đại diện một ngân hàng cổ phần nói.
Các ngân hàng liên tục phải đối mặt với việc giành giật khách hàng tốt để cho vay. Vì vậy, dù đầu tư trái phiếu mang lại lợi nhuận thấp hơn so với hoạt động cho vay thương mại, nhưng lại rất ổn định. Đặc biệt, rót tiền vào đây thì an tâm tuyệt đối, không phải lo nợ xấu do người trả nợ là Chính phủ. Cách đầu tư này sẽ được chú trọng trong năm 2014.
Trao đổi với báo chí mới đây, TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia tài chính cho rằng, đầu tư nhiều vào trái phiếu Chính phủ trong bối cảnh các ngân hàng dư vốn, tín dụng tăng trưởng âm, được coi là kênh phân tán rủi ro.Việc đầu tư quá nhiều cho thấy tình hình hấp thụ vốn của nền kinh tế rất yếu. Vốn không chảy vào những lĩnh vực ưu tiên mà Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước khuyến khích.
Thận trọng với rủi ro
Trên thực tế, do có đông khách mua nên lãi suất trái phiếu Chính phủ cũng giảm mạnh. Ở kỳ hạn 2 năm, lãi suất thấp nhất chỉ 6,15%, cao nhất cũng chưa đến 7%/năm, thấp hơn trần lãi suất huy động hiện nay.
Lãnh đạo một ngân hàng cổ phần vốn điều lệ 5.000 tỷ đồng cho biết: “Điều quan trọng là Chính phủ sử dụng nguồn lực đó như thế nào. Trong rất nhiều đợt phát hành trái phiếu Chính phủ thành công, do chậm giải ngân, tiền trái phiếu đi vào kho bạc, sau đó lại gửi ngược vào các ngân hàng thương mại. Việc chậm giải ngân vốn đầu tư khiến nhà nước thiệt hại đúp, vừa mất tiền trả lãi cho ngân hàng, vừa không đẩy nhanh tiến độ dự án”.
Cũng theo vị này, với các ngân hàng, khi đầu tư vốn vào trái phiếu Chính phủ phải hết sức cân nhắc. Nếu dùng quá nhiều nguồn vốn ngắn hạn để đầu tư vào trái phiếu (nhất là trái phiếu có kỳ hạn dài), trong khi thị trường trái phiếu chưa có đủ độ thanh khoản cần thiết, rất có thể đem lại những rủi ro cho hệ thống.
Theo Phạm Tuyên (Tiền Phong)
