Mới đây, VinFast cùng 2 công ty sản xuất, phân phối thiết bị, phần mềm Việt Nam đã trúng thầu gói cung cấp xe buýt điện và hạ tầng trạm sạc trị giá gần 260 tỉ đồng do Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tài trợ.
Niềm tin
Để vượt qua vòng xét chọn, doanh nghiệp tham gia thầu phải đáp ứng hàng loạt tiêu chí khắt khe từ phía ADB về năng lực, gồm có kinh nghiệm triển khai các hợp đồng có giá trị 8 triệu USD; doanh thu bình quân hàng năm tối thiểu 20 triệu USD,… Doanh nghiệp tham gia đấu thầu phải có dòng tiền ổn định để tiếp cận tài sản lưu động, hạn mức tín dụng và các nguồn tài chính khác.
Trên toàn cầu, các tổ chức tài chính quốc tế như World Bank, IMF hay ADB đóng vai trò quan trọng trong việc huy động và phân bổ tài chính cho các dự án xanh và ứng phó với biến đổi khí hậu.
Theo các chuyên gia, để nhận nguồn lực tài chính từ các tổ chức tài chính quốc tế lớn cho các dự án xanh, doanh nghiệp phải đáp ứng các yêu cầu như dự án phải được thiết kế để đảm bảo chúng sẽ có tác động tích cực đến khí hậu hay phải thuộc các lĩnh vực 100% xanh như năng lượng sạch hoặc góp phần vào các mục tiêu môi trường.
Đồng thời dự án phải tuân thủ các khuôn khổ quản trị và bảo vệ môi trường, xã hội. Các quy tắc này được thiết lập để đảm bảo các dự án không gây ra những hậu quả tiêu cực ngoài ý muốn đối với môi trường và cộng đồng.
Trong bối cảnh Việt Nam cam kết mạnh mẽ đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) vào năm 2050, nhu cầu về nguồn vốn để chuyển đổi kinh tế và thực hiện các dự án xanh đang trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.
Mặc dù nguồn lực tài chính trong nước còn hạn chế, thì các tổ chức tài chính quốc tế và các quỹ đầu tư khí hậu toàn cầu đã và đang đóng vai trò then chốt, trở thành nguồn lực tài chính quan trọng và bệ đỡ kỹ thuật cho các doanh nghiệp Việt Nam trên hành trình phát triển bền vững.
Sự tham gia của các tổ chức này không chỉ giúp doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn khổng lồ mà còn nâng cao uy tín và minh bạch theo tiêu chuẩn toàn cầu, tạo động lực mạnh mẽ để khu vực tư nhân Việt Nam tham gia sâu hơn vào nền kinh tế xanh.
Năng lực chuẩn quốc tế của doanh nghiệp Việt
Việc VinFast trúng thầu cung cấp xe buýt điện đem lại nhiều lợi ích lợi ích đa chiều, đặc biệt trong bối cảnh các đô thị đang đối mặt với ô nhiễm không khí và biến đổi khí hậu.
Theo các chuyên gia, xe buýt điện giảm đáng kể các chất ô nhiễm không khí cục bộ như bụi mịn, những chất gây ra các bệnh hô hấp và tim mạch nghiêm trọng. Các thành phố đầu tư vào xe buýt điện giảm sự phụ thuộc vào thị trường nhiên liệu hóa thạch dễ biến động, mang lại sự ổn định chi phí dài hạn cho ngân sách giao thông công cộng.
Đặc biệt, các dự án xe buýt điện dễ dàng tiếp cận các nguồn tài chính ưu đãi từ các tổ chức quốc tế do tính chất đóng góp trực tiếp vào mục tiêu khí hậu.
Thông tin VinFast trúng gói thầu do ADB tài trợ theo một chuyên gia lâu năm trong lĩnh vực giao thông là tín hiệu tích cực với doanh nghiệp Việt. Theo ông, trước đây, với các gói thầu quốc tế, lợi thế thường nghiêng về các nhà thầu nước ngoài hay các doanh nghiệp nhà nước lớn.
“Việc một liên danh nhà thầu tư nhân trong nước do VinFast đứng đầu trúng gói thầu ODA do tổ chức nước ngoài tài trợ cho thấy năng lực của khối doanh nghiệp tư nhân Việt Nam đã đủ sức tham gia những dự án phức tạp, tiêu chuẩn cao”, vị này nói.
Đồng tình với nhận định này, ông Trần Đặng Anh Minh, chuyên gia có hơn 20 năm trong lĩnh vực đầu tư quốc tế khẳng định, điều kiện cho vay của các tổ chức tài chính như ADB là vô cùng chặt chẽ.
“Không chỉ dừng ở hồ sơ tài chính lành mạnh và năng lực sản xuất, ADB còn đòi hỏi kinh nghiệm triển khai trong những lĩnh vực ưu tiên như bảo vệ môi trường, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, phù hợp với Chiến lược 2030 và danh mục ưu tiên của họ”, ông Minh nói.
Theo ông, điều đó có nghĩa là doanh nghiệp muốn tiếp cận dự án do ADB tài trợ không thể chỉ “làm ăn hiệu quả” theo nghĩa thông thường, mà phải cho thấy được mô hình kinh doanh gắn với mục tiêu phát triển bền vững, có hệ thống quản trị môi trường – xã hội đạt chuẩn quốc tế và khả năng thực thi các dự án quy mô, tác động rộng ở tầm quốc gia.
“Vì thế, việc trúng thầu của VinFast không chỉ thể hiện năng lực cung ứng xe điện cho một gói thầu, mà là năng lực chuẩn quốc tế, có thể cạnh tranh, thậm chí vượt qua nhiều doanh nghiệp nước ngoài của thương hiệu Việt”, vị chuyên gia nói.
Ở góc độ khác, vị chuyên gia cũng đánh giá cao tinh thần chuyển đổi xanh của Hà Nội cũng như các tổ chức quốc tế trong bối cảnh Việt Nam đang hướng tới các giải pháp mạnh mẽ để bảo vệ môi trường. Theo ông, trong quá trình ấy, Việt Nam đang có lợi thế không nhỏ với sự xuất hiện của các doanh nghiệp có năng lực, tầm vóc như VinFast.
“Những doanh nghiệp như VinFast sẽ là nhân tố quan trọng tạo động lực cho quá trình chuyển đổi xanh, không chỉ ở Việt Nam mà còn tại nhiều nơi VinFast đang hiện diện”, vị chuyên gia lên tiếng.
Mới đây, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông TP. Hà Nội đã ban hành Quyết định số 997/QĐ-BQLCTGT, chính thức phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu cho gói EQ-01: Xe buýt và hệ thống thiết bị bảo dưỡng, sửa chữa và trạm sạc – thuộc Dự án Tăng cường giao thông đô thị bền vững cho tuyến đường sắt số 3 Hà Nội (Trôi – Nhổn – Ga Hà Nội – Hoàng Mai).
Gói thầu có giá trị 259,7 tỷ đồng được tài trợ bởi vốn vay từ ADB. Hình thức lựa chọn là đấu thầu cạnh tranh quốc tế, với mục tiêu nhằm thúc đẩy phát triển giao thông công cộng thân thiện với môi trường, thông qua mô hình vận tải đa phương tiện – trong đó các tuyến buýt gom đóng vai trò kết nối và hỗ trợ vận hành tuyến metro số 3.
Gói thầu bao gồm việc cung cấp 53 xe buýt điện cỡ trung tích hợp hệ thống giao thông thông minh (ITS), 27 trụ sạc và các thiết bị đi kèm, với thời gian hoàn thành là 8 tháng.
Kết quả công bố cho thấy, liên danh ba doanh nghiệp tư nhân Việt Nam đã vượt qua một doanh nghiệp nước ngoài để chính thức trúng thầu. Trong đó riêng gói thầu của VinFast đã có giá trị gần 248 tỉ đồng, phần còn lại thuộc về 2 công ty chuyên về sản xuất và phân phối thiết bị, phần mềm trong nước.
