Sau ba vòng bỏ phiếu căng thẳng hôm 18-7, các nhà lập pháp Pháp đã bầu bà Yaël Braun-Pivet – đồng minh của Tổng thống Emmanuel Macron làm chủ tịch hạ viện. Theo kết quả, bà Braun-Pivet đã giành chiến thắng với 220/577 phiếu bầu, cao hơn so với 207 phiếu bầu cho ông André Chassaigne – ứng cử viên của liên minh cánh tả Mặt trận Bình dân Mới.
Bước ngoặt đã củng cố vị thế của ông Macron và khiến các nhà lập pháp cánh tả không hài lòng. Ông Olivier Faure – lãnh đạo đảng Xã hội Pháp – gọi kết quả này là “một hình thức kìm hãm”, trong khi bà Mathilde Panot – chủ tịch đảng Nước Pháp bất khuất (La France Insoumise), đã lên án đây là một “một cuộc đảo chính phản dân chủ”.
Sự chia rẽ lớn
Hạ viện Pháp hiện chia thành ba khối lớn. Liên minh cánh tả Mặt trận Bình dân Mới có khoảng 190 ghế, liên minh trung dung của ông Macron có khoảng 150 ghế và đảng cực hữu Tập hợp Quốc gia có 142 ghế. Các ghế còn lại được chia cho các đảng nhỏ hơn không thuộc các khối đó.
Liên minh cánh tả Mặt trận Bình dân Mới đã giành được số ghế lớn nhất trong cuộc bầu cử quốc hội Pháp vừa qua. Tuy nhiên, việc chiếm đa số vẫn không thể giúp ông Chassaigne trở thành chủ tịch hạ viện Pháp. Ngược lại, bà Braun-Pivet nhận được sự ủng hộ của các đảng trung hữu để tái đắc cử vị trí này.
Ngay sau khi tái đắc cử, bà Braun-Pivet nói với các nhà lập pháp rằng: “Đất nước của chúng ta đang bị rạn nứt”. Bà kêu gọi tinh thần hiểu biết mới và hứa sẽ giải quyết các vấn đề đang được quan tâm trong xã hội Pháp hiện nay.
Bà Braun-Pivet cũng cảm ơn ông Chassaigne vì những cống hiến của ông. Dù vậy, theo The New York Times, sự tức giận của phe cánh tả sẽ không nhanh chóng nguôi ngoai.
Bà Zahia Hamdane – thành viên đảng Nước Pháp bất khuất – cho rằng: “Chúng ta đang trải qua một sự phủ nhận hoàn toàn về nền dân chủ, phớt lờ nhu cầu của người dân Pháp và mong muốn đoạn tuyệt với nền chính trị hiện tại của họ”. Bà Hamdane cũng dự đoán rằng rất có thể “người dân sẽ xuống đường biểu tình vì điều này”.
Trong khi đó, bà Anne-Laure Blin thuộc đảng cánh hữu bảo thủ Cộng hòa cho biết mục tiêu của đảng này là ngăn chặn phe cánh tả nắm quyền. “Đó không phải là vấn đề lương tâm; đó là vấn đề của chủ nghĩa thực dụng” – theo bà Blin.
Cuộc bỏ phiếu về cơ bản không làm thay đổi tình trạng bế tắc chính trị ở Pháp. Không có liên minh hay đảng nào chiếm đa số tại Hạ viện Pháp. Các phân tích hiện cho thấy không có nhóm nào trong Hạ viện Pháp đủ sức liên kết thành lập liên minh mới để đảm bảo chiếm đa số tuyệt đối trong hạ viện.
Ảnh hưởng không nhỏ
Chủ tịch hạ viện không có quyền hành pháp, nhưng chiến thắng của bà Braun-Pivet được xem là sự an ủi cho ông Macron, cổ vũ cho quyết tâm của ông trong việc tìm kiếm một thủ tướng mới thuộc phe trung dung hoặc trung hữu.
Ngoài ra, theo tờ Finnacial Times, việc lựa chọn chủ tịch hạ viện có tầm quan trọng đặc biệt vì chức vụ này được coi là bước đệm khả thi để một nhóm nghị sĩ và các đồng minh của nhóm này giành được cơ hội điều hành chính phủ. Chủ tịch Hạ viện Pháp cũng giữ vai trò giám sát các cuộc tranh luận tại quốc hội, đưa ra các đề xuất cho tòa án hiến pháp và có thể giới thiệu các dự thảo luật để Hạ viện xem xét.
Ông Jean Garrigues – nhà sử học chuyên về các thể chế của Pháp – cho rằng : “Tại Pháp, việc lựa chọn chủ tịch Hạ viện thường rất quan trọng nhưng lần này điều này đặc biệt quan trọng vì người đó sẽ phải đảm bảo tính công bằng của các cuộc tranh luận và giúp tạo ra sự thỏa hiệp rất cần thiết”.
Ông cũng cho rằng kết quả bầu cử chủ tịch Hạ viện cũng sẽ "cung cấp tín hiệu" về việc ai có thể trở thành thủ tướng.
Theo ông Matthieu Hocque – nhà phân tích chính trị tại tổ chức nghiên cứu chính sách công Millénaire ở Paris (Pháp), chiến thắng của bà Braun-Pivet “có khả năng giúp ông Macron có thể bổ nhiệm một thủ tướng từ phe của ông ấy. Trong lịch sử hiện đại của Pháp, chủ tịch Hạ viện luôn cùng phe với thủ tướng. Tuy nhiên, điều này sẽ thành lịch sử nếu diễn biến sắp tới không giống như vậy”.
Theo tờ Politico, kết quả của cuộc bầu cử chủ tịch Hạ viện hôm 18-8 là sự thỏa thuận giữa liên minh trung dung của ông Macron và các nhà lập pháp cánh hữu. Tuy nhiên, từ báo dự đoán sắp tới, phe của ông Macron và phe cánh hữu có thể sẽ không tiếp tục quan hệ đối tác.
Politico dẫn lời một nhà lập pháp bảo thủ cho biết đảng Cộng hòa đang thực hiện cách tiếp cận từng bước, tập trung vào việc đảm bảo các vị trí chủ chốt trong quốc hội thay vì thảo luận về việc xây dựng chính phủ. Nhà lập pháp này cũng cho hay đảng Cộng hòa đã chính thức đăng ký trở thành một phần của phe đối lập.
Xây dựng liên minh và thỏa hiệp giữa các đảng là những hoạt động hiếm hoi trong nền chính trị Pháp. Tuy nhiên, do không có đảng chính trị nào tiến gần đến việc đạt được đa số tuyệt đối trong cuộc bầu cử sớm vừa qua, nên các nhà quan sát dự đoán một số đảng ở Pháp sẽ hợp tác để thành lập chính phủ liên minh. Trong đó, cuộc bầu cử chủ tịch Hạ viện vừa qua có thể ảnh hưởng rất lớn đến quá trình này.
“Chúng ta không có lựa chọn nào khác. Chúng ta phải hòa hợp, chúng ta phải hợp tác, chúng ta phải thỏa hiệp, chúng ta phải đối thoại, chúng ta phải lắng nghe và tiến về phía trước” – bà Braun-Pivet nói trong bài phát biểu chiến thắng hôm 18-7.
