Tờ The Guardian đưa tin Thủ tướng Canada Justin Trudeau ngày 19-2 đã phản ứng giận dữ trước việc Trung Quốc tổ chức phiên tòa kín đối với ông Michael Spavor - công dân Canada bị Bắc Kinh bắt với cáo buộc gián điệp, đồng thời gọi điều này là "hoàn toàn không thể chấp nhận được".
Phát biểu trong cuộc họp báo hôm 19-2, ông Trudeau nhấn mạnh: “Tôi xin nói rõ: việc giam giữ tùy tiện của họ [Trung Quốc] là hoàn toàn không thể chấp nhận được, cũng như sự thiếu minh bạch xung quanh các thủ tục tòa án tại phiên tòa này”.
Phát ngôn của ông Trudeau là phản ứng trước việc tòa án ở TP Đan Đông, tỉnh Liêu Ninh, Trung Quốc ngày 19-3 mở phiên tòa xét xử kín đối với ông Spavor.
Thủ tướng Canada Justin Trudeau. Ảnh: THE GUARDIAN
Theo thông báo của tòa án, phiên tòa kéo dài khoảng hai tiếng và tòa án sẽ chọn ngày công bố bản án.
Các nhà ngoại giao và giới truyền thông bị cấm tham dự phiên tòa xét xử ông Spavor. Các quan chức Canada, cùng các phái viên từ tám quốc gia khác bao gồm Mỹ, Pháp và Úc đã tập trung bên ngoài tòa án ở TP Đan Đông.
Ông Spavor và ông Michael Kovrig là hai công dân Canada bị Trung Quốc bắt giữ hồi tháng 12-2018 và bị cáo buộc làm gián điệp hồi tháng 6-2020.
Theo The Guardian, ông Kovrig dự kiến sẽ hầu tòa vào ngày 22-3.
Ông Kovrig, cựu quan chức ngoại giao Canada từng làm việc cho International Crisis Group (ICG), bị chính quyền Trung Quốc cáo buộc "đánh cắp thông tin nhạy cảm và thông tin tình báo thông qua các quan hệ tiếp xúc ở Trung Quốc từ năm 2017".
Trong khi đó, ông Spavor, một doanh nhân, bị cáo buộc là nguồn cung cấp thông tin tình báo cho ông Kovrig.
Ông Kovrig và ông Spavor bị giới chức Trung Quốc bắt giữ hồi tháng 12-2018, ngay sau khi Canada bắt giữ Phó chủ tịch Tập đoàn viễn thông Huawei Mạnh Vãn Chu theo yêu cầu của Mỹ vì bà Mạnh bị nghi lừa đảo các ngân hàng Mỹ.
Phía Trung Quốc phủ nhận hai vụ việc liên quan với nhau.
Gia đình của ông Spavor đã kêu gọi trả tự do vô điều kiện cho ông, nói rằng ông vô tội trước những cáo buộc từ phía Bắc Kinh và đã làm rất nhiều việc với tư cách là một doanh nhân để “xây dựng mối quan hệ mang tính xây dựng” giữa Canada, Trung Quốc và Triều Tiên.
Thời điểm Trung Quốc tổ chức phiên tòa là ngẫu nhiên?
Ông Trudeau cho biết chính phủ Canada, cùng các đồng minh, sẽ tiếp tục thúc ép Trung Quốc thả hai công dân Canada ngay lập tức.
“Trung Quốc cần hiểu rằng vấn đề không chỉ liên quan hai người Canada” - ông Trudeau nói.
“Đó là về sự tôn trọng pháp quyền và các mối quan hệ với một loạt các quốc gia phương Tây, vốn đang đấu tranh với việc giam giữ tùy tiện và chính sách ngoại giao cưỡng chế” - ông Trudeau nhấn mạnh, nói thêm rằng những quốc gia phương Tây này “bày tỏ quan ngại không chỉ đối với hai công dân Canada, mà còn vì những nguy cơ tiềm tàng đối với công dân của họ”.
Theo The Guardian, Trung Quốc tổ chức các phiên tòa đối với hai công dân Canada trong bối cảnh cuộc đối thoại cấp cao Mỹ - Trung đang diễn ra tại TP Anchorage, bang Alaska.
Giới quan sát nhận định rằng động thái này không phải là ngẫu nhiên.
Trao đổi với các phóng viên bên ngoài tòa án tại TP Đan Đông, ông Jim Nickel - tham tán đại sứ quán Canada tại Bắc Kinh - cho biết Canada, với sự hỗ trợ từ Mỹ, hy vọng sẽ có được "sự trả tự do ngay lập tức" cho ông Spavor và ông Kovrig.
Tại Ottawa, ông Trudeau nói rằng “người Mỹ rất coi trọng trường hợp này”, nói thêm rằng trường hợp của hai công dân Canada chắc chắn sẽ được Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken nêu ra trong cuộc gặp cấp cao tại bang Alaska.
Ngoài ra, các phiên tòa xét xử hai công dân Canada cũng diễn ra cùng với thời điểm vụ án dẫn độ bà Mạnh Vãn Chu đang bước vào những tuần cuối cùng.
Ông Trudeau cáo buộc Bắc Kinh giam giữ ông Spavor và ông Kovrig nhằm gây áp lực buộc Canada phải trả tự do cho bà Mạnh, đồng thời khẳng định sự độc lập của hệ thống tư pháp Canada trong việc đối phó với yêu cầu dẫn độ của Mỹ.
