Ngày 8-2, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã cách chức Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Ukraine - Tướng Valery Zaluzhny và bổ nhiệm ông Oleksandr Syrskyi - Tư lệnh lực lượng Lục quân Ukraine thay thế, theo hãng tin Reuters.
Trong bài phát biểu bổ nhiệm, Tổng thống Zelensky mô tả ông Syrskyi là “vị chỉ huy giàu kinh nghiệm nhất của Ukraine”.
“Ông ấy có kinh nghiệm phòng thủ thành công, đặc biệt là trong chiến dịch phòng thủ ở thủ đô Kiev (hồi đầu xung đột Nga-Ukraine). Ông ấy cũng có kinh nghiệm tấn công, đặc biệt là trong chiến dịch giải phóng TP Kharkiv (tỉnh Kharkiv)”.
Ông Zelensky cũng nhấn mạnh rằng việc bổ nhiệm tổng tư lệnh mới không phải “về chính trị” mà nhằm mang đến “những đổi mới cần thiết cho quân đội Ukraine” để thích ứng tình hình chiến sự trong năm 2024.
Dưới đây là những thông tin về tân Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Ukraine - Tướng Oleksandr Syrskyi.
Phong cách lãnh đạo chịu ảnh hưởng từ Liên Xô
Ông Syrskyi sinh năm 1965 tại vùng Vladimir của Nga, khi đó là một phần của Liên Xô và chuyển đến Ukraine vào những năm 1980.
Giống như nhiều người cùng tuổi trong lực lượng vũ trang Ukraine, ông Syrskyi học tại Trường Chỉ huy Quân sự Cấp cao ở thủ đô Moscow (Nga) và sau đó phục vụ trong Quân đoàn Pháo binh Liên Xô.
Các nhà quan sát cho rằng chiến thuật chiến trường của ông chịu ảnh hưởng từ chiến lược quân sự của Liên Xô.
Năm 1991, sau khi Liên Xô tan rã, ông gia nhập quân đội Ukraine và dần lên đến hàng ngũ chỉ huy.
Từ năm 2007 đến năm 2014, ông Syrskyi đảm nhiệm một số vị trí cấp cao trong Bộ Tổng tham mưu Ukraine. Sau khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea vào năm 2014, ông Syrskyi được bổ nhiệm làm phó chỉ huy Chiến dịch chống khủng bố, trực tiếp chiến đấu với lực lượng Nga.
Dù thất bại trong trận chiến quyết định ở TP Debaltseve (Donetsk) vào năm 2015 nhưng ông Syrskyi vẫn được Ukraine trao tặng Huân chương Bohdan Khmelnytsky dành cho quân nhân vì “nhiệm vụ đặc biệt trong bảo vệ chủ quyền nhà nước và an ninh nhà nước”.
Đến năm 2019, ông Syrskyi trở thành Tư lệnh lực lượng Lục quân Ukraine - chức vụ mà ông nắm giữ cho đến khi được bổ nhiệm làm tân Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Ukraine hôm 8-2.
Nổi tiếng trong xung đột Nga-Ukraine 2022
Những tuần đầu sau khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine vào tháng 2-2022, ông Syrskyi đã lãnh đạo lực lượng Ukraine đẩy lùi quân đội Nga khỏi Kiev - một điều gây bất ngờ vì nhiều người cho rằng thủ đô Kiev sẽ nhanh chóng thất thủ.
Thành công này giúp ông được trao tặng danh hiệu “Anh hùng Ukraine” vào tháng 4-2022 - danh hiệu cao quý nhất của nước này.
Tháng 7-2022, ông Syrskyi đã lên kế hoạch và thực hiện một cuộc phản công chớp nhoáng đẩy quân Nga ra khỏi TP Kharkiv và chiếm lại những vùng đất ở phía đông và đông nam.
Một dấu ấn khác của ông trong cuộc chiến với Nga chính là các trận chiến ác liệt kéo dài 10 tháng tại TP Bakhmut (tỉnh Donetsk) vào từ 2022 đến 2023.
Ông Syrskyi khi đó đã kiên quyết giành quyền kiểm soát TP Bakhmut với mục tiêu gây tổn hại cho nỗ lực chiến tranh tổng thể của Nga thông qua việc "trói chân" nhóm lính Wagner tại Bakhmut.
Mặc dù cuộc chiến ở Bakhmut có gây tổn thất cho Nga, nhưng Moscow cuối cùng vẫn giành quyền kiểm soát nhiều khu vực của TP trong khi Ukraine mất một số lữ đoàn giàu kinh nghiệm.
Cuộc chiến Bakhmut khiến ông Syrskyi nhận về nhiều ý kiến trái chiều khi nhiều người ca ngợi ông là một vị tướng mạnh mẽ, quyết đoán nhưng cũng có người chỉ trích ông quá hiếu chiến.
Nhậm chức trong giai đoạn khó khăn của Ukraine
Việc thay thế tướng lĩnh hàng đầu diễn ra trong bối cảnh Ukraine đang đối mặt hàng loạt thách thức.
Trên chiến trường, quân đội Nga đang dồn quân vào TP Avdiivka (tỉnh Donetsk), bắn phá các tuyến phòng thủ của Ukraine và giành chỗ đứng một số khu vực khiến giới quan sát lo ngại Kiev có thể mất quyền kiểm soát TP này.
Bên cạnh đó, Ukraine cũng đối mặt tình trạng thiếu đạn dược và sự không chắc chắn về viện trợ quân sự từ phương Tây.
Thời gian gần đây, sự ủng hộ của phương Tây dành cho Kiev đã kém nhiệt tình hơn trước sau khi chiến dịch phản công mùa hè của Ukraine không đạt được kết quả như kỳ vọng. Ngoài ra, Mỹ và châu Âu cũng bị cuộc chiến của Israel ở Gaza chi phối.
Tờ Financial Times dẫn nhận định của ông Ihor Romanenko - một trung tướng đã nghỉ hưu và là cựu phó tổng tham mưu Ukraine rằng sẽ có một giai đoạn chuyển tiếp đầy thách thức đối với quân đội Ukraine bất chấp những kỹ năng và kinh nghiệm của ông Syrskyi.
“Có nguy cơ là khả năng lãnh đạo sẽ phần nào bị suy yếu trong một thời gian” - ông Romanenko nói.
Sự ra đi của tướng Zaluzhny
Việc Tổng thống Zelensky cách chức tướng Zaluzhny xảy ra sau nhiều bất đồng quan điểm giữa hai người, theo trang Business Insider.
Tranh cãi giữa hai bên bùng nổ sau khi ông Zaluzhny nói rằng chiến trường Ukraine đã rơi vào “bế tắc” trong khi ông Zelensky không đồng tình với quan điểm này. Phía tổng thống Ukraine cho rằng phát biểu của ông Zaluzhny có lợi cho Nga.
Ông Zelensky và ông Zaluzhny cũng tranh luận về chiến lược trong trận chiến Bakhmut và bất đồng trong việc huy động lực lượng cũng như những vũ khí mà Ukraine cần từ phương Tây.
