Ngày 9-7, Bộ GTVT thông tin về phương án thực hiện dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam.
Theo đó, ngày 9-7 nhiều phương tiện thông tin đại chúng đăng tải thông tin về dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, trong đó có thông tin về việc vốn làm tuyến đường sắt này chỉ 26 tỉ USD, rẻ hơn 32 tỉ USD so với phương án Bộ GTVT trình Thủ tướng.
Bộ GTVT từng đưa ra các kịch bản cho dự án này với sự hỗ trợ của tư vấn Nhận Bản.
Bộ GTVT, cho biết với chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc rà soát, hoàn thiện báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam (sau đây gọi là dự án). Từ năm 2017, Bộ GTVT tổ chức rà soát các nghiên cứu trước đây về dự án và tổ chức nghiên cứu cập nhật, bổ sung.
Tiếp đó, Bộ GTVT tổ chức nhiều hội thảo, lấy ý kiến các bộ, ngành và 20/20 địa phương có đường sắt đi qua. Đến thời điểm 5-1-2019, Bộ GTVT nhận được ý kiến của 9/10 bộ, ngành và cơ bản thống nhất với đề xuất hồ sơ dự án.
Ngày 14-2-2019, Bộ GTVT trình Thủ tướng báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án, do tư vấn lập dự án đề xuất tổng mức đầu tư 58,7 tỉ USD là rất lớn nên báo cáo nghiên cứu này đã đề cập khả năng huy động nguồn lực nhằm giảm áp nợ công của nền kinh tế theo hai phương án phân kỳ đầu tư.
Phương án phân kỳ theo chiều ngang: Đầu tư hoàn chỉnh và khai thác đồng bộ đường sắt tốc độ cao trên từng đoạn với tốc độ thiết kế là 350km/h.
Giai đoạn 1 (dự kiến từ 2020 - 2032), đầu tư đoạn Hà Nội - Vinh và TP.HCM - Nha Trang với tổng mức đầu tư dự kiến là 24,7 tỉ USD.
Giai đoạn 2 (dự kiến từ 2032 - 2050), đầu tư đoạn Vinh - Nha Trang để nối thông toàn tuyến tổng mức đầu tư là 33,98 tỉ USD.
Mặc dù được phân thành hai giai đoạn nhưng thực chất đây là một quá trình đầu tư liên tục.
Phương án phân theo chiều kỳ dọc: Đầu tư hoàn chỉnh hạ tầng toàn tuyến theo tiêu chuẩn đường sắt tốc độ cao và phân kỳ đối với việc đầu tư thiết bị, phương tiện vận tải và phương thức khai thác.
Theo đó, giai đoạn 1 (dự kiến từ 2020 - 2032) đầu tư hạ tầng toàn bộ tuyến Hà Nội - TP.HCM đảm bảo tốc độ thiết kế 350km/h nhưng chưa điện khí hóa, mua sắm đoàn tàu diezel để khai thác riêng tàu khách trên toàn tuyến với vận tốc khai thác tối đa 150km/h, tổng mức đầu tư là 41,980 tỉ USD.
Giai đoạn 2 (dự kiến từ 2032 - 2050) tiến hành điện khí hóa, nâng cấp hệ thống thông tin tín hiệu, mua sắm đoàn tàu tốc độ cao thay thế tàu diezel nhằm khai thác trên toàn tuyến với tổng mức đầu tư là 17,11 tỉ USD.
Qua phân tích về khả năng đáp ứng nhu cầu vận tải trên hành lang, khả năng huy động các nguồn lực đầu tư, báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án đề xuất:
Giai đoạn 1 (dự kiến hoàn thành vào 2030 - 2032), chuẩn bị đầu tư và tổ chức đầu tư xây dựng 2 đoạn (Hà Nội - Vinh và Nha Trang - TP.HCM).
Cùng với quá trình đầu tư xây dựng là công tác chuẩn bị nguồn nhân lực, xây dựng thể chế để khai thác vào năm 2032.
Giai đoạn 2 (dự kiến từ 2032 - 2050), tiếp tục đầu tư xây dựng đoạn Vinh - Nha Trang, trong đó ưu tiên đoạn Vinh - Đà Nẵng để có thể khai thác vào năm 2040 và tiếp tục hoàn thành đoạn Đà Nẵng - Nha Trang vào năm 2050.
Bộ GTVT cho biết kết quả nghiên cứu này cũng như ý kiến của Bộ Kế hoạch và đầu tư liên quan đến quy mô, tổng mức đầu tư dự án... sẽ tiếp tục được Bộ GTVT có ý kiến, giải trình làm rõ trong quá trình thẩm định của Hội đồng thẩm định Nhà nước và thẩm tra của các cơ quan có liên quan trước khi trình Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư dự án.
Được biết, tại các cuộc lấy ý kiến của Bộ GTVT, một số ý kiến đề nghị xây dựng tuyến đường sắt với tốc độ 200km/h như đề xuất của Bộ Kế hoạch và đầu tư (trong tờ trình Bộ GTVT cũng nêu ra phương án này).
Tuy nhiên, để cạnh tranh được với các phương thức vận tải khác, đặc biệt hàng không và chuẩn bị các công nghệ tiên tiến nhất trong tương lại, tránh tình trạng dự án vừa hoàn thành đã lỗi thời, tư vấn đề xuất với Bộ GTVT lựa chọn phương án phù hợp và tiên tiến nhằm phát huy hiệu quả dự án và không bị tụt hậu khi dự án đi vào vận hành, khai thác.