Mới đây theo thông tin từ Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP) tỉnh Cà Mau cho biết đơn vị vừa buộc các chủ vựa khô (cơ sở bán cá khô) tiêu hủy toàn bộ những sản phẩm khô không đạt chất lượng và "dính" chất cấm nguy hiểm cho sức khỏe con người.
Cụ thể, tại vựa khô TC (đường Phan Bội Châu, phường 7, TP Cà Mau, tỉnh Cà Mau), các mẫu khô cá mối, cá chỉ vàng, cá thòi lòi dương tính chất natri borat (còn gọi là hàn the). Hay vựa khô LB (đường Phan Bội Châu, phường 7), khô cá rún và đầu cá rún "ngậm" phải chất trichlorfon (chất dùng làm thuốc trừ sâu) - chất rất nguy hiểm nên không được sử dụng trong thực phẩm.
Chia sẻ với báo Pháp Luật TP.HCM, PGS-TS Nguyễn Duy Thịnh, nguyên giảng viên Viện Công nghệ sinh học và thực phẩm, Trường ĐH Bách khoa Hà Nội, cho biết natri borat hay trichlorfon đều là hai chất không được phép sử dụng trong thực phẩm, ngay cả trong nuôi trồng thủy sản, cũng không được phép dùng vì tính độc hại của nó. Theo PGS Thịnh, một số cơ sở sử dụng natri borat để kéo dài hạn sử dụng cho sản phẩm khô, còn trichlorfon thì dùng tránh ruồi, muỗi bu vào.
Natri borat hay trichlorfon đều là hai chất độc hại, không được phép sử dụng trong thực phẩm. Ảnh: TH
"Hai chất này cực kỳ độc hại cho con người, có thể gây tử vong. Do đó cần cẩn trọng trong việc mua và sử dụng thực phẩm khô" - PGS Thịnh cho hay.
Cũng theo ông, con người ăn phải thực phẩm sử dụng hàn the sẽ tích lũy trong cơ thể, tùy liều lượng có thể gây nên những triệu chứng cấp tính và mạn tính. Lúc này hàn the đi vào cơ thể, ngấm vào tế bào máu và não, làm các tế bào thần kinh hoạt động không bình thường, dẫn tới tình trạng đần độn.
Thêm vào đó, hàn the còn gây hại cho gan, thận gây rối loạn chức năng, yếu ớt, bất lực, rối loạn kinh nguyệt, rụng tóc. Với da thì gây ban đỏ dẫn đến tróc vẩy, thậm chí còn làm teo tinh hoàn, vô sinh hoặc các tai biến hệ tiêu hóa đối với ai sử dụng nhiều. Điều đáng nói, khi vào trong cơ thể, hàn the tác dụng với acid trong dịch vị dạ dày giải phóng ra acid boric. Hoạt chất này có tác dụng ức chế thực bào, làm giảm sức đề kháng của cơ thể, nó có đặc tính gắn kết với thực phẩm làm cho thực phẩm khó được tiêu hóa hơn bình thường rất nhiều. Hàn the không bị thải loại hoàn toàn mà nó có khả năng tích tụ lên đến 15% lượng tiếp nhận vào cơ thể. Tuy nhiên, những thực phẩm chúng ta ăn hằng ngày nếu có hàn the thì lượng độc tố cũng không đủ cao để khiến chúng ta bị ngộ độc cấp tính hay tử vong ngay mà sẽ tích tụ dần dần, khó phát hiện.
Đối với trichlorfon (chất dùng làm thuốc trừ sâu), theo các chuyên gia đây là chất thuộc nhóm thuốc lân hữu cơ, gây hiệu lực trừ côn trùng qua đường ruột, tiếp xúc và hô hấp, thuốc có hiệu lực cao đối với côn trùng bọ hai cánh như ruồi, muỗi. Trên thực tế, trichlorfon được dùng để trừ nhiều loại sâu miệng nhai và chích hút cây trồng và nông sản, trừ côn trùng y tế và ký sinh trùng hại vật nuôi. Trichlorfon có độc tính thuộc nhóm độc II, có khả năng gây hại đến sức khỏe con người khi bị hấp thụ vào cơ thể, dẫn đến các triệu chứng xuất huyết, tức ngực, khó thở do co thắt ống phế quản. Trường hợp bị nặng có thể bị bất tỉnh, rối loạn thần kinh, nhịp tim bất thường hay có thể dẫn đến tử vong.
Theo PGS Thịnh, điều đáng nói ở đây người tiêu dùng rất khó nhận biết đâu là thực phẩm khô an toàn và thực phẩm khô sử dụng các chất cấm để bảo quản hoặc chống ruồi, muỗi.
"Cách tốt nhất để bảo vệ người tiêu dùng là cơ quan chức năng phải tăng cường rà soát và lấy mẫu kiểm tra các cơ sở buôn bán hoặc tiểu thương ở chợ. Khi phát hiện cần công bố rộng rãi để người tiêu dùng tránh mua phải, đồng thời xử phạt theo đúng quy định pháp luật như xử phạt hành chính và tiêu hủy số sản phẩm vi phạm".
