Chậm tiến độ, cầu Đồng Nai đội vốn 1.100 tỉ đồng

Kiểm toán Nhà nước (KTNN) vừa công bố báo cáo kiểm toán dự án đầu tư xây dựng cầu Đồng Nai mới và tuyến hai đầu cầu, từ ngã ba Tân Vạn đến điểm cuối tuyến tránh TP Biên Hòa, theo hình thức hợp đồng BOT. Báo cáo chỉ ra hàng loạt sai phạm của dự án trong công tác lập, thẩm định dự án; vị trí đặt trạm thu phí, thẩm định thời gian thu phí; lựa chọn nhà thầu…

Thu phí trạm Đồng Nai chưa công bằng

Theo KTNN, công tác lập, điều chỉnh dự án đầu tư còn một số tồn tại, hạn chế. Cụ thể, Bộ GTVT phê duyệt dự án theo phương án đề xuất của Tổng Công ty Tư vấn thiết kế giao thông vận tải (TEDI). Việc lựa chọn phương án này có khối lượng giải phóng mặt bằng lớn, dẫn đến trong quá trình thi công phải điều chỉnh thiết kế phương án tổ chức thi công tại nút giao Vũng Tàu, làm tăng chi phí xây dựng từ gần 940 tỉ đồng lên 1.033 tỉ đồng và bổ sung hầm chui lên đến 198 tỉ đồng. Ngoài ra còn làm tiến độ thực hiện dự án bị kéo dài.

Dự án đã qua bốn lần điều chỉnh bổ sung hạng mục ngoài hợp đồng đã ký kết ban đầu, hoặc do phát sinh các yếu tố mới làm thay đổi phương án tổ chức giao thông… Các lần điều chỉnh đã làm tăng giá trị đầu tư so với phê duyệt ban đầu tới 56,65% (tăng từ 2.005 tỉ đồng lên 3.141,6 tỉ đồng, tức tăng hơn 1.100 tỉ đồng).

Về vị trí trạm thu phí Đồng Nai, KTNN khẳng định theo hiện trạng cho thấy có phương tiện giao thông sử dụng hạng mục đầu tư của dự án nhưng không đi qua trạm nên không phải trả phí, đây là hình thức thu phí chưa đảm bảo công bằng đối với các phương tiện giao thông sử dụng dịch vụ của dự án.

Kiểm toán Nhà nước chỉ ra việc thu phí trạm BOT Đồng Nai chưa công bằng, thời gian chưa phù hợp. Ảnh: VŨ HỘI

Chậm tiến độ 5 năm

Về công tác thẩm định, phê duyệt dự toán và thiết kế các hạng mục (thuộc giai đoạn 4 của dự án), kết quả kiểm toán cho thấy tình trạng còn chưa chính xác trong tính toán khối lượng thiết kế, áp dụng định mức, đơn giá dự toán. Một số hạng mục phát sinh chưa được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định. Đặc biệt, việc dự toán hạng mục thi công cọc khoan nhồi cầu Đồng Nai mới được lập trên cơ sở đơn giá tạm tính đã làm tăng giá trị dự toán công trình hơn 9 tỉ đồng so với giá trị dự toán được phê duyệt chính thức.

Đối với công tác lựa chọn nhà thầu, kế hoạch đấu thầu chưa hợp lý như phân chia hạng mục thành nhiều gói thầu nhỏ, các gói thầu của dự án được áp dụng hình thức chỉ định thầu hoặc tự thực hiện, các nhà thầu chủ yếu là các công ty thành viên của nhà đầu tư.

Về tiến độ thực hiện dự án, thời gian dự kiến ban đầu là 24 tháng (hoàn thành vào tháng 6-2010), tuy nhiên do không giải phóng được mặt bằng và liên tục điều chỉnh, bổ sung hạng mục, đến tận tháng 3-2015 dự án mới hoàn thành các hạng mục chính và đưa vào khai thác, thu phí hoàn vốn. Như vậy, dự án đã chậm tiến độ năm năm.

Về quản lý chi phí đầu tư, KTNN cũng phát hiện một số hạng mục công trình nghiệm thu khối lượng còn sai sót; áp dụng định mức, đơn giá một số công việc chưa phù hợp; phát sinh chi phí quản lý dự án nhưng chưa được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt với kết quả giảm trừ gần 29 tỉ đồng.

Thời gian thu phí chưa phù hợp

Bộ GTVT cho phép chuyển giao và thu phí tại trạm thu Sông Phan (quốc lộ 1, Bình Thuận) từ ngày 1-1-2009 để hoàn vốn và tạo lợi nhuận cho nhà đầu tư trong thời gian xây dựng cầu Đồng Nai mới trước khi công trình được hoàn thành, đưa vào khai thác ngày 8-4-2015. Tuy nhiên, Cục Đường bộ (nay là Tổng cục Đường bộ) và Tổng Công ty Xây dựng số 1 đã ký hợp đồng BOT ngày 16-5-2008, trong đó thỏa thuận nhà đầu tư được thu phí tại trạm thu phí Sông Phan trước khi có ý kiến của Văn phòng Chính phủ.

KTNN cho hay Bộ GTVT và Tổng Công ty Xây dựng số 1 khi tính toán phương án tài chính, một số chỉ tiêu tài chính chưa chặt chẽ và sát thực tế dẫn đến việc tính toán thời gian hoàn vốn là 18 năm bốn tháng 10 ngày là chưa phù hợp.

KTNN cũng chỉ ra Cục Đường bộ thương thảo ký kết hợp đồng và Bộ GTVT cho phép sử dụng trạm thu phí Sông Phan để hoàn vốn và tạo thuận lợi cho nhà đầu tư, tuy nhiên khi tính thời gian hoàn vốn dự án lại không tính đến nguồn thu này (khoảng 176 tỉ đồng).