Ông Mohammed Deif là Chỉ huy Lữ đoàn Izz el-Deen al-Qassam thuộc phong trào vũ trang Hồi giáo Hamas của người Palestine. Trong 9 năm qua, tên nhân vật này chỉ xuất hiện trong 3 tuyên bố của Hamas và trong gần 30 năm qua, ông này chưa từng xuất hiện công khai.
Nhiều người chỉ biết mặt ông Deif qua 2 tấm ảnh mờ nhòe không ghi ngày tháng chụp. Trong một số tấm ảnh khác, ông Deif khoác lên mình bộ keffiyeh của người Palestine, che kín mặt mũi và người ta chỉ có thể nhìn thấy được dáng của ông ấy.
Nhưng đối với các chỉ huy quân sự của Israel, ông Deif không phải là người xa lạ. Phía Israel cho rằng ông Deif là người có giọng nói được nghe trong đoạn video mà Hamas công bố sau cuộc tấn công "mưa rocket" vào lãnh thổ Israel hôm 7-10.
“Trước những tội ác đang tiếp diễn chống lại người dân của chúng tôi, trước cơn cuồng loạn chiếm đóng và sự xem thường với luật pháp, nghị quyết quốc tế, chúng tôi đã quyết định chấm dứt tất cả những điều này” - theo nội dung trong video được Hamas công bố.
Người trong video gọi cuộc tấn công là “Chiến dịch Bão Al-Aqsa”. Người này cũng đề cập “sự phong tỏa 16 năm ở Gaza, sự chiếm đóng của Israel và một loạt sự việc gần đây đã khiến căng thẳng trong khu vực lên đến đỉnh điểm”.
Theo đài CNA, phía Israel cho rằng ông Deif là chủ mưu của hàng loạt vụ tấn công nhằm vào Israel trong nhiều năm qua. Do đó, phía Israel có thể dễ dàng nhận ra giọng nói và cách truyền thông điệp của ông Deif.
Xuất thân của ông Mohammed Deif
Rất ít người biết về nhân vật có tên Mohammed Deif và thực ra đây cũng là một cái tên giả. Deif có nghĩa là “khách” trong tiếng Ả Rập. Cái tên này ám chỉ việc các chiến binh Palestine di chuyển từ nơi này sang nơi khác như những vị khách để tránh bị tình báo Israel bắt.
Theo tờ Asharq Al-Awsat, tên khai sinh của ông Deif là Mohammed Diab Ibrahim al-Masri. Sinh vào khoảng những năm 1960, ông Deif lớn lên trong trại tị nạn Khan Younis ở Dải Gaza và xuất thân từ một gia đình nghèo khó.
Ông Deif từng tạm nghỉ học để phụ giúp gia đình. Ông này từng làm nhiều công việc, từ lái xe, làm việc tại trang trại gia cầm đến làm thợ bọc vải cho các ghế ngồi.
Khi Hamas được thành lập vào cuối những năm 1980, ông Deif ở độ tuổi 20. Asharq Al-Awsat cho biết ông Deif gia nhập Hamas vào cuối năm 1987. Sau đó, ông này trở lại trường học và tốt nghiệp ĐH Hồi giáo Gaza vào năm 1988.
Ông Deif thăng tiến nhanh trong hàng ngũ của Hamas. Ông này được ông Yehya Ayyash - người đứng đầu bộ phận chế tạo bom của Hamas bảo trợ. Ông Ayyash được cho là người đứng sau loạt vụ đánh bom xe buýt chết người ở Israel vào đầu những năm 1990. Ông Ayyash bị lực lượng Israel ám sát vào năm 1996.
Sau đó, nhiều vụ đánh bom vẫn xảy ra. Ông Deif được cho là người chủ mưu các cuộc tấn công này để trả thù cho ông Ayyash.
Ông Deif được cho đã tham gia vào việc chế tạo các hỏa tiễn thô sơ đầu tiên của Hamas và là một trong những người tham gia thiết kế hỏa tiễn Qassam - loại hỏa tiễn được sử dụng nhiều trong vụ tấn công hôm 7-10. Theo tờ Financial Times, kho hỏa tiễn của Hamas hiện lên tới hàng chục nghìn quả.
Theo đài BBC, ông Deif cũng được cho là người chỉ huy đào các đường hầm bên dưới Dải Gaza sử dụng để buôn lậu vũ khí, nhiên liệu và các hàng hóa. Ông Deif cũng được cho là dành phần lớn thời gian trong những đường hầm này, để trốn tránh lực lượng Israel và chỉ đạo Hamas.
Bí ẩn
Theo Asharq Al-Awsat, ít người biết thông tin của ông Deif, ngoại trừ gia đình ông này và một số người thân cận. Ông Deif đứng đầu danh sách những người bị truy nã gắt gao nhất của Israel. Dù Israel nỗ lực truy tìm nhưng đến nay, nơi ở của ông này vẫn là một bí ẩn.
Ông Deif bí ẩn đến mức người dân sống tại Dải Gaza thừa nhận "nếu chúng tôi có gặp ông ấy, chúng tôi cũng sẽ không biết ông ấy là Mohammed Deif”.
Tờ Daily Mail cho biết phía Israel đã cố gắng ám sát ông Deif ít nhất 5 lần. Lần gần đây nhất là vào tháng 5-2021.
Ông Deif suýt thiệt mạng trong một cuộc không kích cách đây 20 năm. Một số nguồn tin cho rằng cuộc không kích khiến ông Deif bị mất đôi chân và phải ngồi xe lăn. Nhưng sau vụ việc đó, ông Deif càng nhận được sự kính nể của những thành viên lực lượng Hamas.
Ông Mkhaimar Abusada - GS chính trị tại ĐH Al-Azhar ở Gaza trao đổi với Financial Times rằng "trước cuộc tấn công ngày 7-10 ông Deif được cả hàng ngũ Hamas và người Palestine tôn trọng”. Ông Abusada cho rằng vụ tấn công ngày 7-10 sẽ khiến ông Deif thành nhân vật “giống như một vị thần”.
Ông Deif muốn gì?
“Đây là ngày diễn ra trận chiến vĩ đại nhất nhằm chấm dứt sự chiếm đóng cuối cùng trên Trái Đất” - video của Hamas hôm 7-10 cho biết. Trong video, người nói cũng tuyên bố bắt đầu chiến dịch nguy hiểm nhất của Hamas và kêu gọi người Palestine ở khắp mọi nơi chiến đấu.
Trang web TRT Afrika cho biết trong một bài báo năm 2010, ông Deif viết: “Palestine sẽ vẫn là của chúng tôi. Lãnh thổ của chúng tôi bao gồm Al Quds (Jerusalem), Al Aqsa (nhà thờ Hồi giáo Al-Aqsa), các thị trấn và làng mạc từ Biển (Địa Trung Hải) đến Sông (Jordan), từ phía bắc đến phía nam. Các người (Israel) không có quyền, dù chỉ một inch (2,54 cm) trong số đó”.
Năm 1993, Hiệp ước Oslo giữa chính phủ Israel và Tổ chức Giải phóng Palestine được ký kết. Tổ chức Giải phóng Palestine được quyền kiểm soát dân sự một phần đối với Bờ Tây và Dải Gaza. Đến nay, Tổ chức Giải phóng Palestine vẫn nắm quyền kiểm soát một số khu vực ở Bờ Tây nhưng Dải Gaza nằm dưới sự kiểm soát của Hamas kể từ năm 2007.
Theo Financial Times, ông Deif "coi Hiệp ước Oslo là sự phản bội đối với quá trình chiến đấu của Hamas”.
