Sáng 11-4, tiếp tục phiên họp thứ 22, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội xem xét báo cáo kết quả giám sát chuyên đề của Đoàn giám sát của Quốc hội về ‘’Việc huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19; việc thực hiện chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng’’.
Huy động hơn 236.000 tỉ đồng để phòng, chống dịch COVID-19
Báo cáo của đoàn giám sát cho rằng “hệ thống pháp luật liên quan đến phòng, chống dịch chưa đủ để điều chỉnh đối với một dịch bệnh chưa có trong tiền lệ như COVID-19, do đó tạo ra các khoảng trống pháp lý trong công tác phòng, chống dịch”.
Nêu ý kiến, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nói ông “rất băn khoăn” về nhận định trên.
 |
Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương. Ảnh: PHẠM THẮNG |
“Không khéo, chúng ta sẽ rơi vào tình trạng làm không được thì đổ cho hệ thống. Tôi đồng tình rằng hệ thống pháp luật, ở tầm Hiến pháp và luật, còn những chỗ chưa hoàn thiện, chưa đồng bộ, tuy nhiên chủ yếu vẫn là văn bản dưới luật và điều hành cụ thể. Như thế này hoá ra đổ hết cho hệ thống pháp luật chúng ta không đồng bộ và nhiều khoảng trống. Chỗ nào các đồng chí cũng bảo là ‘khoảng trống’” - ông Trần Quang Phương nhận xét.
Trong khi đó, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh đây là chuyên đề giám sát tối cao, thông qua giám sát làm rõ thực trạng, đánh giá kết quả, tồn tại, yếu kém, nguyên nhân khách quan, chủ quan.
“Giám sát phải gắn với trách nhiệm”- ông Vương Đình Huệ lưu ý và cho rằng báo cáo giám sát nêu “một số, nhìn chung, có lúc, có nơi” mà không có địa chỉ cụ thể, kết quả cụ thể, việc cụ thể.
 |
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ. Ảnh: PHẠM THẮNG |
Ngay nhận định luật pháp liên quan đến vấn đề này còn nhiều hạn chế nhưng Chủ tịch Quốc hội nhận thấy báo cáo cũng không chỉ thẳng luật pháp nào hạn chế.
“Cái này đã đủ rõ để quy được trách nhiệm chưa? Bắt được bệnh để chúng ta trị bệnh chưa?”- ông Vương Đình Huệ nhấn mạnh nghị quyết Quốc hội giám sát tối cao không thể chung chung được, vì không tác động hiệu lực gì, hậu kiểm rất khó, thực hiện kiến nghị sau giám sát rất khó.
Đi vào nội dung cụ thể, Chủ tịch Quốc hội đề nghị đoàn giám sát lưu ý trình bày rõ hiện trạng thanh quyết toán các nguồn trong và ngoài nước, làm rõ còn bao nhiêu chưa được thanh quyết toán, bao nhiêu chưa được chi trả, có thất thoát, sai phạm gì không, việc quản lý, sử dụng nguồn lực cụ thể cho phòng, chống dịch ra sao, lượng vaccine thừa, quá hạn cụ thể là bao nhiêu?...
Đặc biệt, người đứng đầu Quốc hội cho rằng chúng ta đã có hai sai phạm rất lớn trong công tác phòng, chống dịch là “chuyến bay giải cứu” và vụ kit test Việt Á. Tuy nhiên, dường như cả báo cáo giám sát không nhắc gì đến hai vụ việc này.
Cùng chung quan điểm, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội Vũ Hồng Thanh cũng cho rằng báo cáo giám sát đang thiếu vắng hai vụ việc nổi cộm là “chuyến bay giải cứu” và vụ kit xét nghiệm Việt Á.
 |
Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh. Ảnh: PHẠM THẮNG |
Ông Vũ Hồng Thanh nói ông đọc hơn 110 trang báo cáo giám sát đầy đủ với hơn 400 footnote thì chỉ thấy ba dòng nói về vụ án kit test Việt Á.
“Có lẽ ra Quốc hội, rất nhiều đại biểu cũng sẽ nói vấn đề này. Đề nghị đoàn giám sát bổ sung thêm liều lượng đáp ứng yêu cầu đại biểu Quốc hội và sự quan tâm của cử tri”- ông Thanh đề xuất.
Việc quản lý, sử dụng nguồn lực cơ bản đảm bảo đúng quy trình, thủ tục
Trước đó, trình bày báo cáo của đoàn giám sát, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh cho hay giai đoạn 2020-2022, nguồn lực phục vụ phòng chống dịch COVID-19 có quy mô khoảng 613.000 tỉ đồng.
Trong đó, miễn giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí hỗ trợ cho doanh nghiệp, người dân khoảng 435,5 nghìn tỉ đồng; thực hiện các gói hỗ trợ từ quỹ bảo hiểm xã hội, quỹ bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động và người sử dụng lao động bị ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19 với tổng chi phí trên 47,2 nghìn tỉ đồng.
 |
Chủ nhiệm Uỷ ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh. Ảnh: PHẠM THẮNG |
Cũng theo bà Thúy Anh, trong ba năm (2020-2022), tổng số tiền đã huy động để phòng, chống dịch COVID-19 là hơn 236.000 tỉ đồng, trong đó số huy động từ nguồn NSNN là hơn 189.000 tỉ đồng, từ các nguồn khác hơn 47.000 tỉ đồng.
Quỹ vaccine phòng chống dịch COVID-19 cũng huy động được trên 15.000 tỉ đồng; nhận gần 160 triệu liều vaccine từ các nguồn viện trợ, tài trợ.
“Công tác quản lý, sử dụng, thanh toán, quyết toán các nguồn lực huy động để phục vụ cho công tác phòng chống dịch về cơ bản đã được thực hiện đảm bảo đúng quy trình, thủ tục, thực hiện theo các chủ trương, chính sách đã ban hành” - bà Thúy Anh nêu đánh giá của đoàn giám sát.
Bên cạnh kết quả, đoàn giám sát chỉ ra không ít những khó khăn trong việc phân bổ, quản lý, sử dụng, thanh toán, quyết toán nguồn lực từ ngân sách nhà nước.
“Các quy định hướng dẫn mua sắm vật tư, trang thiết chậm được điều chỉnh dẫn đến tâm lý lo ngại, sợ sai từ sau các vụ việc tiêu cực phát sinh; còn xảy ra sai phạm trong mua sắm ở nhiều mức độ khác nhau, có vụ việc đến mức phải xử lý hình sự” - bà Thúy Anh nói.
Cạnh đó, việc tiếp nhận trang thiết bị, phương tiện, thuốc, sinh phẩm, hóa chất được tài trợ thiếu thủ tục, hồ sơ, không xác định được giá trị tài sản dẫn đến không đủ cơ sở pháp lý trong việc xác nhận quyền sở hữu toàn dân, quản lý, theo dõi, hạch toán…
