Hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp giảm nhẹ trong quý 3 khi nền kinh tế chịu ảnh hưởng nặng nề bởi làn sóng COVID-19 thứ 4. Tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp được huy động thành công trong chín tháng đầu năm đạt trên 406.000 tỉ đồng, tăng 18% so với cùng kỳ năm 2020.
Kỳ hạn bình quân các trái phiếu phát hành trong kỳ là 4,13 năm, trong khi lãi suất bình quân là 8,3%/năm. Trái phiếu của nhóm ngân hàng chiếm 35% lượng phát hành, tiếp sau đó là nhóm bất động sản với 33%.
Thị trường trái phiếu doanh nghiệp
Ông Hoàng Công Tuấn, Kinh tế trưởng Công ty Chứng khoán MB (MBS) nhận định: Do ảnh hưởng nặng nề của làn sóng COVID lần thứ 4 gây ảnh hưởng sâu rộng toàn nền kinh tế đặc biệt tại các vùng kinh tế trọng điểm, hoạt động kinh doanh trì trệ, hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp cũng tăng trưởng chậm lại.
Tính chung trong quý 3, có 162.700 tỉ đồng trái phiếu doanh nghiệp được phát hành, giảm khoảng 17% so với quý 2 trong đó bao gồm 725 triệu USD trái phiếu được phát hành ra thị trường quốc tế.
Vài tháng gần đây, tình trạng lạm phát vẫn được Ngân hàng Nhà nước kiểm soát và tình trạng thanh khoản trong hệ thống dồi dào. Tăng trưởng huy động vốn của các tổ chức tín dụng tháng 9 chỉ tăng 4,28% (cùng thời điểm năm 2020 tăng 7,48%).
Lãi suất huy động tại ngân hàng thương mại giảm mạnh, xu hướng gửi tiền vào ngân hàng cũng chậm lại khiến nhiều nhà đầu tư chuyển sang tham gia đầu tư trái phiếu doanh nghiệp bởi mức lãi suất cao.
Trong chín tháng đầu năm 2021, các doanh nghiệp Việt Nam đã phát hành 406.000 tỉ đồng trái phiếu doanh nghiệp, trong đó chỉ có 9.984 tỉ đồng được phát hành ra công chúng, chiếm khoảng 2% tổng khối lượng trái phiếu doanh nghiệp huy động. Kỳ hạn bình quân gia quyền của các trái phiếu là 4,1 năm, trong khi lãi suất là 8,3%/năm.
Nhóm ngân hàng là ngành đi đầu trong việc phát hành trái phiếu trong quý 3 và chín tháng đầu năm. Trong ba tháng gần đây, các ngân hàng đã phát hành 67.700 tỉ đồng trái phiếu. Tổng cộng trong chín tháng đầu năm, lượng trái phiếu các ngân hàng huy động đạt 143.000 tỉ đồng, chiếm 35% tổng lượng phát hành. Dự kiến hoạt động phát hành trái phiếu của nhóm ngân hàng vẫn sẽ được duy trì do nhu cầu tăng vốn cấp 2.
Tiếp theo là các công ty bất động sản, đứng thứ 2 về mặt khối lượng trái phiếu phát hành. Tính riêng trong quý 3, nhóm doanh nghiệp trong lĩnh vực này đã phát hành 50.700 tỉ đồng trái phiếu doanh nghiệp, còn nếu tính từ đầu năm, lượng trái phiếu huy động lên tới 132.500 tỉ đồng, chiếm 33% tổng lượng trái phiếu phát hành.
Quy định mới về điều kiện phát hành trái phiếu
Năm nay, các doanh nghiệp thuộc ngành điện, nước cũng tích cực huy động vốn qua kênh trái phiếu với 19.000 tỉ đồng trong 9 tháng. Đặc thù của trái phiếu nhóm này là kỳ hạn dài, bình quân 7,6 năm, hơn hẳn trung bình do các nhà máy điện cần thời gian thu hồi vốn lâu hơn. Chính vì kỳ hạn dài nên lãi suất cũng tương đối cao, khoảng 9,7%/năm.
Trái phiếu của các công ty chứng khoán như thường lệ vẫn có kỳ hạn ngắn và lãi suất tương đối thấp, chủ yếu để phục vụ mục đích cho vay margin. Kỳ hạn bình quân trái phiếu phát hành bởi nhóm này là 2,2 năm và lãi suất 8,6%.
Các doanh nghiệp khác phát hành 98.200 tỉ đồng trái phiếu từ đầu năm, chủ yếu thuộc ngành xây dựng. Đặc biệt, nhóm xây dựng, hạ tầng và tài chính khác có kỳ hạn ngắn nhưng lãi suất lại cao hơn phần còn lại.
Tháng 7 vừa qua, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 57/2021/TT-BTC quy định lộ trình sắp xếp lại thị trường giao dịch cổ phiếu, thị trường giao dịch trái phiếu, thị trường giao dịch chứng khoán phái sinh và thị trường giao dịch các loại chứng khoán khác.
Một số quy định mới về điều kiện phát hành trái phiếu là: Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM tiếp tục tổ chức thị trường giao dịch trái phiếu chính quyền địa phương đã niêm yết trước ngày 20-7-2021 cho đến ngày đáo hạn; thực hiện chuyển trái phiếu doanh nghiệp niêm yết từ Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM sang HNX và không tiếp nhận hồ sơ đăng ký niêm yết trái phiếu mới.
Hạn chót đến hết ngày 31-12, Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM hoàn thành việc chuyển trái phiếu doanh nghiệp niêm yết từ Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM sang Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội. Chậm nhất đến hết ngày 31-12-2022, Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội thống nhất tổ chức thị trường giao dịch trái phiếu theo quy định tại Luật Chứng khoán và các văn bản hướng dẫn thi hành.
