Dịch COVID-19: Nguồn phát tán virus vẫn là dấu hỏi

Ngày 12-2, diễn đàn bàn cách chống dịch COVID-19 do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) chủ trì kết thúc hai ngày họp với sự tham gia của 400 nhà khoa học và chuyên gia sức khỏe công cộng, trong đó có nhiều chuyên gia Trung Quốc (TQ), cả dự trực tiếp lẫn trực tuyến.

COVID-19 phát tán từ đâu?

Trong hai ngày họp, các nhà khoa học đã bàn mọi khía cạnh của dịch (lịch sử tự nhiên, nguồn gốc của virus, sự lây lan…) và các biện pháp nhằm kiểm soát dịch (các biện pháp lây từ người qua người, các biện pháp tốt nhất bảo vệ nhân viên y tế, nghiên cứu phát triển thuốc điều trị và vaccine ngừa,…).

Tuy nhiên, theo lời Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus, đến thời điểm này các nhà khoa học vẫn chưa xác định được nguồn phát tán virus để có thể ngăn chặn sự lây lan từ động vật sang người, bên cạnh cố gắng kìm hãm đà lây từ người sang người.

Địa điểm phát hiện dịch đầu tiên là một khu chợ buôn bán động vật và hải sản sống ở TP Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc. Tuy nhiên, các nhà chức trách TQ chưa xác định được loài động vật nào là nguồn lây. Ông Tedros cho biết tới đây sẽ có thêm nhiều cuộc điều tra sâu hơn nữa nhằm xác định chính xác nguồn phát tán virus.

Tại diễn đàn, các nhà khoa học cũng bàn cách phối hợp nghiên cứu thuốc, vaccine ngừa dịch, cũng như chuẩn bị cho nguy cơ dịch bệnh tiếp theo trong tương lai. Các nhà khoa học thống nhất các ưu tiên nghiên cứu toàn cầu, phác thảo cơ chế duy trì hợp tác khoa học do WHO điều phối. WHO sẽ phát triển các kế hoạch đảm bảo công tác thử nghiệm thuốc diễn ra tốt đẹp.

Bác sĩ tại tâm dịch Vũ Hán dù mặt bị khẩu trang cào xước máu, phải đóng bỉm để khỏi đi vệ sinh vẫn ngày đêm cứu người. Ảnh: AP

Hồ Bắc thay đổi tiêu chuẩn xác định ca nhiễm

Báo South China Morning Post dẫn nguồn Ủy ban Y tế quốc gia TQ ghi nhận tính đến 6 giờ sáng 13-2 có 1.363 người tử vong vì bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng virus Corona mới (tên chính thức là COVID-19) gây ra, 60.063 ca nhiễm. Phần lớn số ca tử vong và ca nhiễm mới đều từ tỉnh Hồ Bắc - tâm dịch (1.310 ca tử vong và 48.206 ca nhiễm).

Đáng chú ý, số ca tử vong mới ở Hồ Bắc được thông báo sáng 13-2 tăng hơn gấp đôi so với số ca nhiễm được thông báo ngày 12-2. Số ca nhiễm mới thông báo sáng 13-2 tăng gấp cả 10 lần số ca nhiễm thông báo ngày 12-2. Cụ thể, con số thông báo sáng 13-2 Hồ Bắc có thêm tới 242 ca tử vong mới, so với con số cũ ngày trước đó là 94 ca. Số ca nhiễm mới thông báo ngày 13-2 ở Hồ Bắc là 14.840 ca (Vũ Hán chiếm phần lớn: 13.436 ca), tăng gấp 10 lần so với số ca nhiễm mới được thông báo ngày trước đó (1.638 ca). 

Giải thích về việc số ca nhiễm tăng đột biến, Ủy ban Y tế Hồ Bắc cho biết bắt đầu từ ngày 13-2 họ đã thay đổi các tiêu chuẩn chẩn đoán nhằm xác định các trường hợp nhiễm. Trước nay các bệnh nhân chỉ được xác định nhiễm sau khi xét nghiệm qua thiết bị, vốn đang rất thiếu hụt ở TQ. Giờ các bác sĩ được phép dựa vào dữ liệu chẩn đoán lâm sàng và kết luận trường hợp nào bị nhiễm.

Việc thay đổi tiêu chuẩn có thể giúp các bác sĩ chẩn đoán tốt hơn, ngoài xét nghiệm có thể dựa vào tổng hợp các yếu tố khác nhau (như các triệu chứng bị bệnh về hô hấp nghiêm trọng, hình ảnh chụp phổi, điều kiện cơ thể, lịch sử bệnh tật) để có chẩn đoán. Có thể hiểu nếu trước đây chỉ những bệnh nhân xét nghiệm có kết quả dương tính với COVID-19 mới bị xếp vào con số ca nhiễm thì giờ tất cả trường hợp bị chẩn đoán lâm sàng là nhiễm COVID-19 cũng được gộp vào số ca nhiễm công bố mỗi ngày.

Bệnh nhân, cộng đồng đều được lợi

Thay đổi này đã được nhiều bác sĩ và chuyên gia y khoa trong và ngoài TQ kêu gọi thời gian qua. Nhà chức trách y tế Hồ Bắc nói phương pháp mới sẽ “cho phép các bệnh nhân được điều trị đúng chuẩn giống như một ca nhiễm càng sớm càng tốt”.

Trả lời đài truyền hình trung ương TQ CCTV, Phó Giám đốc Bệnh viện Chaoyang ở Bắc Kinh Tong Zhaohui - một chuyên gia trong nhóm chỉ đạo trung ương hiện đang điều phối chống dịch ở Hồ Bắc, ủng hộ thay đổi này. Theo ông, bước thay đổi này “giúp mang lại một công cụ nữa trong đối phó với dịch bệnh”.

Theo TS Ho Pak-leung - một chuyên gia y tế tại Đh Hong Kong, điều này tốt cho bệnh nhân vì họ có thể được điều trị kịp thời. Với các tiêu chuẩn chẩn đoán trước đây, nhiều người bệnh không được xét nghiệm và phát hiện kịp thời, có thể có nhiều bệnh nhân tử vong trước khi các bác sĩ có điều kiện xét nghiệm để xác định chính xác bệnh.

Nhà nghiên cứu bệnh dịch Zeng Guang tại Trung tâm Kiểm soát và phòng, chống dịch bệnh TQ nhận định phương pháp này lợi thế hơn, vì có nhiều bệnh nhân dù xét nghiệm nhưng chậm cho ra kết quả dương tính với COVID-19. Từng có nhiều trường hợp bác sĩ chỉ có thể xác định bệnh nhân nhiễm COVID-19 sau cả 3-4 lần xét nghiệm, dù các bệnh nhân này có đủ các triệu chứng lâm sàng của một người nhiễm virus này. Vì không thể khẳng định họ nhiễm COVID-19, các bệnh nhân này đã không thể nhập viện điều trị, đồng nghĩa họ có nguy cơ là một nguồn lây nhiễm virus trong cộng đồng. Giờ với việc Hồ Bắc thay đổi tiêu chuẩn chẩn đoán, các bác sĩ có thể cho các bệnh nhân dạng này nhập viện điều trị cách ly. Điều này vừa có lợi cho bệnh nhân và cho cả cộng đồng, có thể chặn được lỗ hổng lây nhiễm.