QRTD nơi làm việc không chỉ dừng lại ở những tin nhắn hay những hành động "tự sướng" của chủ thể. Vấn nạn này còn leo thang, biến tướng dưới nhiều hình thức khác, thậm chí trở thành cưỡng dâm nếu không có sự can thiệp kịp thời.
Cố ý va chạm “có phép”
H.K.T. được nhận vào làm họa viên ở một công ty kiến trúc mới. Cô được phân công cho V. một kiến trúc sư già dặn, lâu năm trong nghề dẫn dắt. Dù khá rành rẽ các phần mềm vẽ thiết kế nhưng T. vẫn còn nhiều cái phải học hỏi và anh V. thì rất nhiệt tình chỉ dẫn.
Lần nào hướng dẫn T., V. cũng đứng ở phía sau, cố tình chồm người lên phía trước đặt tay lên tay T. đang cầm chuột máy tính. T. không thể cử động vì càng cử động thì càng chạm vào V. nhiều hơn. T. cố tính ngồi nghiêng qua một bên thì V. càng có cớ cúi thấp người hơn, mặt gần như ngang tầm với…ngực của T. Một lần T. còn có cảm giác V. đang lướt nhẹ môi trên tóc cô. T. ý kiến thì V. tỏ vẻ khó chịu, cho rằng mình chỉ hướng dẫn nhân viên mà bị nghĩ méo mó.
Những tưởng chuyện QRTD do sếp nam chủ động nhiều hơn, nhưng không hẳn sếp nữ không léng phéng. Tại một Ban quản lý dự án, trưởng phòng nhân sự là bà N. , một quý bà sồn sồn đang tuổi hồi xuân. Trong phòng có Q., chàng trai 25 tuổi trẻ trung, cao ráo. Bà N. hay giao Q. photo tài liệu. Mỗi lần như vậy bà lại đảo qua máy photo vài vòng, rồi vỗ đánh đét vào mông Q. kèm theo một câu “nựng yêu” như nựng con trai khiến Q. cứng họng, không thể nói gì.
Khó đỡ hơn là trường hợp gặp phải đồng nghiệp đồng tính. T. và B. làm cùng khoa ở một trường đại học. B. có cảm tình với T. nhưng T. không biết. Hằng ngày cùng làm, B. hay vô tình động chạm vào T., thậm chí có lúc đụng chạm vào phần nhạy cảm nhưng T. cho rằng chỉ là vô tình và không nghĩ gì. Cho đến khi T. nhận được bức thư tỏ tình của B. thì anh này mới giật mình nhận ra, B. luôn tranh thủ ngồi gần T., đi chung xe, có hôm trời mưa B. mặc chung áo mưa và…hay đi toilet cùng lúc.
Kiểu QRTD này muôn hình vạn trạng. Các cô gái mặc váy ngắn bị nam đồng nghiệp canh me đi lên cầu thang là… đi theo. Có cô bị kẻ xấu lợi dụng, ép người vào tường, vào bàn để lợi dụng, đụng chạm cơ thể. Người khác lại luôn phải canh chừng dưới gầm bàn vì khi ngồi họp cứ có một bàn chân mất trật tự “thăm hỏi” chân của mình….
Và đến mức không còn giới hạn
Có một số trường hợp kẻ quấy rối không thèm quan tâm đến sĩ diện mà ngang nhiên hành động bất chấp sự phản kháng của đối phương.
Ở một công trình xây chung cư tại khu tái định cư quận 12, TP.HCM, chiều tối, nữ công nhân P. vào khu lán trại để tắm. Lúc này, A., một nam công nhân đã rình ở ngoài xem trộm. A. còn lấy sỏi ném vào bên trong để chọc ghẹo P. rồi tìm cách vạch vách ngăn, xông vào bên trong. Do P. hoảng hốt kêu cứu, thấy nhiều người chạy tới A. mới bỏ cuộc, nếu không thì chưa biết sự việc sẽ leo thang đến đâu. P. cho biết A. đã nhiều lần “gợi ý” P. nhưng cô không chấp thuận.
Không chỉ ở môi trường lao động phổ thông, người lao động thiếu hiểu biết mới xảy ra trường hợp không kiểm soát như vậy. T.H., một nhà báo nữ cho biết chị suýt bị đồng nghiệp cưỡng bức. Đó là thời gian diễn ra giải vô địch bóng đá châu Âu, chị nhận nhiệm vụ đi ghi nhận không khí tưng bừng của fan ở các quán café. Vì đêm khuya nên có đồng nghiệp tình nguyện đi cùng. Người này lợi dụng lúc chị H. tác nghiệp uống bia rồi giả say, có những cử chỉ không thích hợp và nằng nặc yêu cầu chị H. cho vào khách sạn để nghỉ. “Đêm đó nếu tôi không tỉnh táo, kháng cự đến cùng thì sự việc chắc chắn sẽ đi quá giới hạn”, H. bức xúc nói.
Nữ nhà báo ở một tạp chí cũng kể chị hiện đang bị chính sếp mình dòm ngó. Mức độ chưa đến nỗi kinh hoàng nhưng mỗi ngày chị đang phải gồng mình ứng phó. Ban đầu chỉ là những tin nhắn, cử chỉ có phần hơi thân mật. Dần dần. chị thấy sếp có những biểu hiện tiến sâu, tiến xa hơn. Chị bảo chị "suýt chết" đến hai lần. Một lần khi đang đi lên cầu thang bộ, chị gặp sếp đi xuống. Lợi dụng cầu thang không có ai, sếp cố ý ép sát vào người chị buộc chị phải bước giật lùi, nép sát vào tường. Đúng lúc chị sợ đến mức nín thở và chuẩn bị la lên thì một cứu tinh xuất hiện. Chị nhanh chân chuồn thẳng lên lầu.
Một lần khác,chị được sếp gọi vào phòng. Theo lẽ thường, chị bước vào rồi để hé cửa theo phép lịch sự. Không ngờ sếp chẳng nói chẳng rằng, đảo lui đảo tới vài vòng, ông đã đóng cửa bấm khóa lúc nào không hay. Biết mình khó thoát, chị định bỏ chạy nhưng bị sếp ôm chầm lấy. Giữa lúc ngàn cân treo sợi tóc, tiếng gõ cửa vang lên, thức tỉnh cả ông sếp có máu 35 và vô tình giải cứu cho chị lần thứ 2. Chị nói: "Vì công việc cũng tốt nên không muốn chuyển chỗ làm. Mình giữ được cho mình đến cỡ nào thì tốt cỡ đó mà thôi".
****
QRTD nếu không được ngăn chặn sẽ có thể phát triển, biến tướng. Nếu tiếp diễn dai dẳng sẽ gây ảnh hưởng đến tâm lý, sức khỏe người lao động và dẫn đến hành vi bạo lực tình dục.
Theo nhận định của giới văn phòng và những người làm luật, thực tế Bộ quy tắc ứng xử với QRTD chỉ có tác dụng kêu gọi chứ không thể răn đe vì nó không phải là luật, cũng không có quy định chế tài cụ thể cho các hành vi vi phạm. Dù vậy, việc đưa ra một Bộ quy tắc như vậy cũng là bước đi đầu tiên trong nỗ lực bảo vệ quyền lợi của người lao động trong một vấn đề nhạy cảm, khó nói. Cái chính vẫn là ở ý thức tự phản kháng và dám tố cáo của chính người trong cuộc.
