Chiều 5-1, các bác sĩ Khoa Chấn thương Chỉnh hình Bệnh viện (BV) Chợ Rẫy (TP.HCM) cho biết lần đầu tiên sử dụng mảnh ghép in 3D hợp kim titanium (titan) dạng tổ ong thay một đoạn xương chày cho bệnh nhân bị ung thư xương.
Cụ thể, vào tháng 3-2019, bệnh nhân Huỳnh Văn K. (33 tuổi, quê Quảng Nam) đến BV khám vì khối u đầu trên xương chày trái to dần, gây hạn chế vận động khớp gối.
Bệnh nhân được xác định ung thư xương và cho hóa trị 6 đợt đến tháng 7-2019. Sau đó, bệnh nhân được tiếp tục được phẫu thuật cắt rộng bướu, để lại chiều dài khuyết hổng đầu trên xương chày 11 cm. Do đó, các bác sĩ đã đặt spacer xi-măng kháng sinh và đặt khung cố định ngoài qua gối tạm thời cho bệnh nhân trong khi chờ đợi ghép xương theo phương pháp mới.
Các bác sĩ chia sẻ về việc ứng dụng mảnh ghép 3D titanium để ghép vùng khuyết hỗng xương cho bệnh nhân. Ảnh: HL
Để thực hiện phương pháp mới, các bác sĩ đã phối hợp với Viện nghiên cứu CSIRO (Úc) làm mảnh ghép in 3D bằng hợp kim titan dạng tổ ong được thiết kế dựa trên hình ảnh mô phỏng chân lành đối diện của bệnh nhân, sau đó đưa về nước ghép cho bệnh nhân. Mảnh ghép chỉ nặng 128 gr và chịu lực biến dạng đàn hồi đến 4,2 tần và biến dạng hoàn toàn dưới tác động lực 5,7 tấn.
Do ảnh hưởng dịch COVID-19, mảnh ghép này mới đây được ghép cho bệnh nhân. Bệnh nhân có hoàn cảnh khó khăn nên được tài trợ hoàn toàn chi phí mảnh ghép 2.500 AUD (đô la Úc). Sau 4 ngày hậu phẫu, bệnh nhân đã tập đi lại được.
Hiện tại, bệnh nhân vẫn còn dùng nạng hỗ trợ nhưng dự kiến có thể đi lại bình thường, tuy nhiên do khớp gối cũng bị cắt nên bệnh nhân sẽ không phục hồi vận động được khớp gối.
Mảnh ghép 3D titanium nặng 128 gr, có giá 2.500 AUD. Ảnh: BVCC
BS Đỗ Phước Hùng, Phó Khoa Chấn thương chỉnh hình, Trưởng bộ môn Chấn thương chỉnh hình ĐH Y dược TP.HCM cho biết với phương pháp kinh điển, sau khi bị cắt gọt xương chân phía dưới, các bác sĩ sẽ cắt một phần xương đùi trên chuyển xuống khiến trục của xương chi bệnh nhân thay đổi, đi lại khó khăn.
Ngoài ra, cuộc mổ bộc lộ vết mổ rộng và đụng tới xương, nguy cơ chảy máu khó cầm, mổ kéo dài, nguy cơ nhiễm trùng chắc chắn sẽ cao, nhiều bất lợi với bệnh nhân trẻ tuổi, còn khả năng lao động.
Trong khi đó, titan là kim loại được Cơ quan quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cho phép cấy vào người vì không gây dị ứng, có tính hòa hợp mô tốt nhất trong các kim loại. Thiết kế tổ ong cho phép mảnh ghép rất nhẹ, chỉ 128gr so với việc dùng khối kim loại đặc sẽ rất nặng.
“Bên cạnh đó, những lỗ tổ ong còn cho phép, “dẫn dụ” tế bào xương đi vào sinh sôi nảy nở, làm tổ bền vững theo thời gian. Mảnh ghép trở thành vật thể của chính bệnh nhân và không bị thải loại ra ngoài. Trái lại, nếu chỉ dùng vật liệu kim loại đơn thuần, sau thời gian dùng bệnh nhân sẽ mỏi, không có kim loại nào bền vững...”, BS Hùng phân tích.
Bệnh nhân đã tự đi lại được bằng nạng sau ca ghép mảnh ghép 3D titanium thay xương chày. Ảnh: HL
BS Lê Anh Tuấn, Trưởng khoa Chấn thương chỉnh hình BV Chợ Rẫy chia sẻ, mặc dù mảnh ghép titan 3D đã được ứng dụng ở Việt Nam nhưng chỉ mới ở vùng răng hàm mặt, đây là lần đầu tiên mảnh ghép titan 3D dạng tổ ong được ứng dụng ở chuyên khoa chấn thương chỉnh hình.
Ý tưởng mảnh ghép titan 3D điều trị các khuyết hổng lớn xương tứ chi được BV triển khai thực nghiệm trên thỏ từ tháng 5-2018, chuẩn bị ứng dụng trên người từ tháng 8-2019. Anh K. là bệnh nhân đầu tiên tình nguyện thực hiện ứng dụng.
Theo BS Tuấn, mảnh ghép 3D được tạo ra vừa vặn với vùng xương mất. Phương pháp cá thể hóa điều trị thích hợp theo từng tổn thương của bệnh nhân cũng là xu hướng trong tương lai.
Theo các bác sĩ, hiện BV Chợ Rẫy đã ký kết hợp tác với Viện nghiên cứu CSIRO (Úc) để tiếp tục nghiên cứu, ứng dụng phương pháp và mong muốn có hành lang pháp lý để ứng dụng rộng rãi trong tương lai.
