Lễ hội phết Hiền Quan (huyện Tam Nông, Phú Thọ) là một trong số ít các lễ hội dân gian có lệ
cướp lộc lấy may. Lễ hội là sự tưởng nhớ công lao của nữ tướng Thiều Hoa, người giúp Hai Bà Trưng đánh giặc.
Vào ngày các ngày 12, 13 tháng Giêng âm lịch hàng năm, các trai tráng lại có dịp đọ sức trong biển người tranh giành quả phết đỏ sau khi các cụ đã tế lễ xong xuôi tại đình làng. Quả phết làm bằng gỗ sơn đỏ không có nhiều giá trị vật chất, song với người Hiền Quan phết được xem như báu vật suốt cả năm nếu ai cướp được ở lễ hội.
Phết là lộc làng, ai muốn có phải xông vào cướp bất kể giàu nghèo, già trẻ trai gái. Phết không thể mua mà có được. Trong niềm tin tâm linh, người làng tin rằng quả phết sẽ đem lại cho họ mọi điều may mắn. Vì thế màn cướp phết thường xảy ra những pha tranh giành quyết liệt, kịch tính, đôi khi quá đà dẫn đến ẩu đả đã làm mất đi vẻ
đẹp của một lễ hội dân gian.
Hàng nghìn người sau khi đi chơi hội phết Hiền Quan đã kéo xuống bãi sông Thao để chuẩn bị cướp phết lấy may.
Ông từ ôm quả phết được các trai tráng rước ra bờ sông Thao thả vào lỗ, sau đó mọi người sẽ mạnh ai nấy xông vào cướp thật nhanh.
Hàng chục cây nêu cắm quanh bãi sông làm mốc cho khu vực tranh cướp phết.
Quả phết vừa được bỏ xuống lỗ lập tức bị hất tung lên không.
Màn cướp phết chính thức bắt đầu.
Hàng trăm người lao vào như thiêu thân, đa số đều là
thanh niên khỏe mạnh và rất lì lợm sẵn sàng chịu đau để tìm cho được quả phết.
Có 3 quả phết sẽ được thả lần lượt, quả phết đầu tiên vẫn chưa có chủ sau 30 phút tranh giành.
Một vài người đã may mắn cầm được phết trong tay và bắt đầu chạy thật nhanh thoát ra khỏi đám người.
Thông thường trai tráng sẽ được lập thành từng nhóm để hỗ trợ nhau, nhưng cũng có rất nhiều người đơn thương độc mã liều mình lao vào và cướp được phết.
Nhưng hàng trăm người đã bao vây cướp
lại quả phết, màn tranh cướp dẫm đạp quyết liệt lại tiếp tục.
Cuộc cướp phết có thể diễn ra rất chóng vánh nếu các nhóm có đông người, chịu va chạm. Nhưng cũng có quả phết sau cả tiếng đồng hồ giằng co tung lên, rơi xuống mới có người cướp được.
Quả phết cuối cùng đã có chủ, những thanh niên tham gia cướp phết mệt lử ra về trong thất vọng.
