Vụ xả súng đẫm máu tại một trường tiểu học Robb (thị trấn Uvalde, bang Texas) ngày 25-5 đã một lần nữa thu hút sự chú ý đối với các cuộc vận động hành lang súng đạn ở Mỹ, theo hãng tin Al Jazeera.
Trong bài phát biểu cùng ngày, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã hỏi: “Khi nào, nhân danh Chúa, chúng ta sẽ đứng lên để phản đối vận động hành lang súng đạn?"
Vận động hành lang súng đạn
Cái gọi là vận động hành lang súng ở Mỹ là một thuật ngữ rộng bao gồm những nỗ lực nhằm tác động đến chính sách của cả bang và liên bang về súng, thường là thông qua việc ủng hộ các ứng cử viên đã cam kết phản đối các biện pháp kiểm soát súng, theo Al Jazeera.
Nó bao gồm việc hỗ trợ tài chính trực tiếp cho các nhà lập pháp, các quan chức được bầu, và các chiến dịch gây chấn động dư luận về các vấn đề liên quan vũ khí. Việc vận động hành lang như vậy thường được hiệu chỉnh cẩn thận để không vi phạm luật tài chính bầu cử Mỹ.
 |
Cư dân địa phương giơ tay lên cao trong lúc được cảnh sát sơ tán khỏi hiện trường một vụ xả súng gần Trường trung học Edmund Burke ở phía tây bắc Thủ đô Washington, Mỹ, ngày 22-4. Ảnh: REUTERS. |
Một số cuộc điều tra đã chỉ ra rằng các nhóm vận động hành lang chống kiểm soát súng - nổi bật nhất là Hiệp hội Súng trường Quốc gia (NRA) - có quan hệ chặt chẽ với ngành công nghiệp súng trị giá nhiều tỉ USD ở Mỹ.
NRA và các nhóm tương tự thường tự coi mình là những người bảo vệ quyền công dân, viện dẫn Tu chính án thứ hai của Hiến pháp Mỹ về “quyền được giữ và mang vũ khí của người dân”.
Trong khi đó, các nhóm kiểm soát súng như tổ chức Giffords cáo buộc các nhà vận động hành lang của NRA chỉ có động cơ vì mục tiêu bán nhiều súng hơn.
Những người ủng hộ kiểm soát súng từ lâu đã lên án việc Mỹ thiếu các biện pháp kiểm soát súng liên bang trong những năm gần đây, bất chấp các vụ xả súng gia tăng đột biến thời gian gần đây.
Những người ủng hộ việc kiểm soát súng cũng đổ lỗi cho các nhà vận động hành lang vì đã làm nới lỏng các hạn chế về vũ khí tại các cơ quan lập pháp của đảng Cộng hòa trên khắp đất nước.
Ảnh hưởng của ‘hành lang súng đạn’ như thế nào?
Rất khó để định lượng ảnh hưởng của các nhóm tạo nên hành lang súng, vốn cung cấp hàng triệu USD cho các ứng cử viên trên khắp đất nước. NRA từ lâu đã duy trì một hệ thống đánh giá các chính trị gia và thực hiện các chiến dịch quảng cáo phục vụ lợi ích của mình.
Theo OpenSecrets - một tổ chức phi lợi nhuận chuyên theo dõi chi tiêu trong chính trị Mỹ, từ năm 1998 đến năm 2020, các nhóm ủng hộ việc sử dụng súng đã trả 171,9 triệu USD vận động hành lang để gây ảnh hưởng trực tiếp lên luật pháp. Kể từ năm 1998, chỉ riêng NRA đã trả 63.857.564 USD trong 171,9 triệu USD nói trên.
 |
Lực lượng thực thi pháp luật có mặt ở hiện trường vụ xả súng tại trường tiểu học Robb. Ảnh: REUTERS |
Các nhóm ủng hộ súng cũng đã trả một khoản tiền khổng lồ 155,1 triệu USD trong khoảng thời gian từ 2010-2020 cho cái gọi là chi tiêu bên ngoài, theo OpenSecrets. Kể từ năm 2000, NRA đã trả hơn 140 triệu USD cho khoản chi tiêu này.
Vào năm 2016, NRA được cho là đã chi 50 triệu USD trong khoản chi tiêu bên ngoài để hỗ trợ Tổng thống Donald Trump và sáu ứng cử viên đảng Cộng hòa ở Thượng viện.
Số tiền này đảm bảo rằng cứ 20 quảng cáo truyền hình được phát sóng vào tháng 10-2016 tại bang Pennsylvania thì có một quảng cáo dp NRA tài trợ, theo một phân tích của tổ chức điều tra phi chính phủ Center for Public Integrity.
Cùng thời điểm đó, ở bang North Carolina, cứ chín quảng cáo thì có một quảng cáo được NRA tài trợ. Trong khi ở bang Ohio, cứ tám quảng cáo thì có một quảng cáo thúc đẩy lợi ích của nhóm ủng hộ súng.
Theo OpenSecrets, các tổ chức ủng hộ súng cũng đã trả tổng cộng 54,4 triệu USD để đóng góp trực tiếp cho các chiến dịch tranh cử từ năm 1990-2020. Những khoản tiền đóng góp trong những năm gần đây gần như hoàn toàn thuộc về đảng viên Cộng hòa.
Sức mạnh của ‘hàng lang kiểm soát súng đạn’ như thế nào?
Nỗ lực của chính phủ trong việc kiểm soát súng ở cấp liên bang đã đạt được ít tiến triển sau vụ thảm sát Sandy Hook năm 2012. Tuy nhiên, nó đã thất bại trong năm 2013, sau khi việc mở rộng kiểm tra lý lịch theo yêu cầu của chính phủ đối với việc bán súng ống không mang lại kết quả khả quan.
Trong khi đó, vận động hành lang để kiểm soát súng, mặc dù vẫn gặp nhiều trở ngại từ các phong trào ủng hộ súng, đã phát triển từ năm 2013.
Tổng chi tiêu hàng năm cho việc vận động hành lang của những người ủng hộ kiểm soát súng đã tăng từ 250.000 USD năm 2012 lên 2,2 triệu USD vào năm 2013.
Năm 2021, các nhóm kiểm soát súng đã chi 2,9 triệu USD cho các cuộc vận động hành lang.
