Chính phủ Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa có hy vọng thoát cảnh phải đóng cửa do hết tiền, tuy nhiên nguy cơ vẫn còn, và kết quả sẽ được xác định vào cuối tuần này.
Theo AP, tối 30-4, các nghị sĩ Cộng hòa và Dân chủ đã thống nhất được một dự luật chi tiêu ngân sách trị giá hơn 1.000 tỉ USD. Thỏa thuận ngân sách này một khi được Quốc hội thông qua sẽ được thực hiện trong thời gian còn lại của tài khóa 2017 – đến hết tháng 9 năm nay.
Các điểm nổi bật nhất trong thỏa thuận này là nghị sĩ hai bên đã bác nội dung tài trợ tiền xây tường ngăn biên giới với Mexico, cũng không đồng ý kế hoạch cắt giảm các chương trình đối nội của ông Trump.
Lúc còn tranh cử, ông Trump thường xuyên nói Mexico sẽ là bên phải chịu chi phí xây tường, phía Mexico bác bỏ. Chi phí xây bức tường dài 3218km sẽ có chi phí khoảng 1,4 tỉ USD. Tuy nhiên mới đây ông Trump tuyên bố sẽ chỉ bàn tiếp về vụ này sau tháng 9.
Thỏa thuận cũng không có nội dung cắt giảm chi phí cho chương trình Kế hoạch hoa dân số, vốn bị đảng Dân chủ phản đối. Chi phí cho ngành y tế được tăng thêm 2 tỉ USD. Phe Cộng hòa và ông Trump cũng đã rút lại yêu cầu cắt giảm trợ cấp cho chương trình Obamacare sau khi gặp phải phản ứng quyết liệt từ phe Dân chủ. Kết quả, các khoản trợ cấp vẫn được duy trì, trong thời gian đó ông Trump và phe Cộng hòa sẽ tiếp tục tìm cách hủy bỏ Obamacare.
Tuy nhiên ông Trump cũng đạt phần nào thắng lợi, khi yêu cầu tăng chi tiêu quân sự đã được đáp ứng với con số 15 tỉ USD. Tuy nhiên thỏa thuận cũng đồng ý duyệt 1,5 tỉ USD cho các biện pháp an ninh biên giới.
Nghị sĩ Chuck Schumer, lãnh đạo phe thiểu số Dân chủ tại Thượng viện tại một cuộc họp báo ở Quốc hội ngày 27-4. Ảnh: AP
Đảng Dân chủ nhanh chóng hoan nghênh bước tiến này: “Đây là thỏa thuận tốt cho người dân Mỹ, xóa bỏ nguy cơ chính phủ phải đóng cửa. Thỏa thuận bảo đảm tiền của người đóng thuế không bị dùng vào những việc không hiệu quả như xây tường ngăn biên giới với Mexico. Thỏa thuận cũng tăng đầu tư vào các chương trình người bình dân hưởng lợi, như nghiên cứu y khoa, giáo dục, cơ sở hạ tầng” – theo nghị sĩ Chuck Schumer, lãnh đạo phe thiểu số Dân chủ tại Thượng viện. Lãnh đạo phe Dân chủ tại Hạ viện Nancy Pelosi cũng hoan nghênh thỏa thuận.
Có thể nhìn thấy thỏa thuận này là một sự nhượng bộ của đảng Cộng hòa với đảng Dân chủ, để tránh cảnh chính phủ phải đóng cửa. Vì phải đóng cửa chính phủ là một đòn đau với đảng Cộng hòa trong bối cảnh đảng này nắm ưu thế ở cả Quốc hội và Nhà Trắng.
Thỏa thuận đạt được sau nhiều tuần thương lượng căng thẳng giữa hai đảng tại cả Quốc hội và Nhà Trắng, và là nội dung luật pháp đầu tiên được nghị sĩ lưỡng đảng thống nhất trong hơn 3 tháng nhiệm kỳ ông Trump.
Hạ viện và Thượng viện có thời gian đến giữa đêm 5-5 để thông qua dự luật này, ngăn cảnh chính phủ phải đóng cửa, và theo AP, khả năng lớn nó sẽ được thông qua.
Nghị quyết phân bổ ngân sách tạm thời đã hết hạn ngày 29-4 vừa qua. Trong ngày này, Quốc hội đã thông qua nghị quyết phân bổ ngân sách tạm thời trong vòng một tuần để hai đảng có thêm thời gian thương lượng thống nhất thỏa thuận.
Nếu đến ngày 5-5 tới mà thỏa thuận ngân sách chưa được Quốc hội thông qua, chính phủ Trump sẽ rơi vào cảnh phải đóng cửa như chính phủ tiền nhiệm Obama phải trải qua 16 ngày năm 2013. Khi đó hàng ngàn công chức phải nghỉ làm không hưởng lương, kinh tế bị ảnh hưởng lớn.
Năm tài khóa 2018 bắt đầu từ 1-10. Ông Trump đã đề xuất tăng 10% chi phí quốc phòng cho tài khóa 2018, bằng cách cắt giảm hỗ trợ nước ngoài và các chương trình phi quốc phòng.
