Công văn giải trình do ông Nguyễn Văn Tân - Chánh văn phòng Hội Điện ảnh Việt Nam soạn thảo, bà Hồng Ngát - Phó Chủ tịch thường trực Hội Điện ảnh VN, Chủ tịch Hội đồng cơ sở xét tặng danh hiệu NSND - ký gửi tới Bộ vào chiều 3/5. Nội dung công văn tập trung giải thích các vấn đề được nêu lên trong đơn khiếu nại của hai ông Trần Hinh - đại tá, nguyên đạo diễn Xưởng phim Quân đội và ông Doãn Huyến - thiếu tá, nguyên quay phim của Xưởng phim này - với việc xét tặng Giải thưởng Nhà nước và NSND cho ông Đặng Xuân Hải - Chủ tịch Hội Điện ảnh Việt Nam.
Đạo diễn - NSƯT Đặng Xuân Hải làm đơn xin xét duyệt Giải thưởng Nhà nước với bốn tác phẩm: Vài hình ảnh chiến thắng Xuân 1968, Thị xã vẫn yên tĩnh, Nước mắt nụ cười và Cột mốc vàng Điện Biên Phủ. Tuy nhiên, đơn khiếu nại cho rằng, Vài hình ảnh chiến thắng Xuân 1968 do đạo diễn Dương Minh Đẩu thực hiện, trong danh sách 14 người quay phim, tên ông Hải đứng thứ 13. Khi ấy, ông Hải vừa được học quay phim năm 1967 và chỉ góp vào vài hình ảnh quay được ở Huế. Công văn của Hội Điện ảnh lý giải, việc tên ông Hải đứng thứ 13 đơn thuần là cách sắp xếp, còn khi đi chiến trường năm 1968, người làm phim chỉ biết quay thước phim về để đạo diễn dựng lên, ai nghĩ tới chuyện sau này sẽ xin danh hiệu này kia. “Ông Hinh và ông Huyến nói ông Hải khi ấy mới học quay phim, phía Điện ảnh Quân đội cũng xác nhận thế thì tôi biết thế. Nhưng ngày ấy, chiến tranh vô cùng ác liệt, ông Hải đã mang cả thân mình ra thực hiện nhiệm vụ, cũng bị thương, hy sinh xương máu của mình cho những thước phim, mình xét là cho tinh thần ấy” - bà Ngát phân tích.
Hồ sơ xin xét duyệt NSND của ông Đặng Xuân Hải có Cột mốc vàng Điện Biên Phủ và Mùa xuân toàn thắng đều từng đoạt giải Bông Sen Bạc. Tuy nhiên, ông Hinh và ông Huyến cho rằng, với Mùa xuân toàn thắng, ông Hải chủ yếu làm giám đốc sản xuất. Riêng ở tập 4, ông Lê Thi làm đạo diễn chính, còn ông Hải ghi tên là đạo diễn 2, chỉ gián tiếp làm phim, không hề có công lao sáng tạo nào đáng kể. Công văn giải trình của Hội Điện ảnh cho biết, trong Bằng chứng nhận Bông Sen Bạc có ghi bốn tên đạo diễn, trong đó tên ông Hải còn đứng trên tên đạo diễn Lê Thi nên không thể nói ông Hải chỉ là người gián tiếp làm phim.
Tiêu chuẩn danh hiệu NSND là hai giải vàng quốc gia hoặc quốc tế. Ông Hải chỉ có giải bạc, nhưng Hội Điện ảnh cho rằng, đó là các phim tầm cỡ, có ý nghĩa giáo dục truyền thống. Hơn nữa, xét tới cống hiến suốt những năm tuổi xuân trong chiến tranh để có được những thước phim tư liệu quý giá, xét tới đóng góp của ông Đặng Xuân Hải trong xây dựng Điện ảnh Quân đội thời bình, bằng lá phiếu của mình, Hội đồng cấp cơ sở đã nhất trí 100% xét tặng danh hiệu NSND và Giải thưởng Nhà nước đối với ông.
“Chẳng nhẽ Hội đồng 7 người, cả 7 người đồng ý rằng anh Hải xứng đáng nhận danh hiệu NSND, tôi lại gạt đi? Chúng tôi nghĩ về sự cống hiến nhiều, chứ tiêu chí xét giải thì vô cùng. Chúng tôi chỉ là Hội đồng cấp cơ sở, sàng lọc ban đầu nhưng các Hội đồng cấp trên vẫn ủng hộ, thông qua trường hợp của anh Hải” - bà Ngát phân tích. Nhà biên kịch này cũng phản đối nhận định của đạo diễn Trần Hinh rằng ông Đặng Xuân Hải là người không có tài: “Chủ tịch Hội là người phải có uy tín nghề nghiệp. Nói như anh Hinh, chẳng nhẽ tất cả hội viên Hội Điện ảnh đều sai khi bầu ông Hải làm Chủ tịch?”. Ông Đặng Xuân Hải là Chủ tịch Hội Điện ảnh Việt Nam khóa 2010 - 2015.
Trong đơn giải trình, Hội Điện ảnh Việt Nam tiếp tục kiến nghị xét tặng Giải thưởng Nhà nước, danh hiệu NSND đối với ông Đặng Xuân Hải. Trong trường hợp hồ sơ của ông Hải không được thông qua do không đáp ứng đủ các tiêu chuẩn như quy định, Hội đề nghị đặc cách danh hiệu và giải thưởng đối với Chủ tịch Hội. “Chúng tôi cứ làm hết nước hết cái để khỏi oan ức cho người có cống hiến, còn kết quả ra sao phải tùy thuộc vào sự xem xét của các cấp lãnh đạo” - bà Ngát chia sẻ.
Trước khi danh sách xét giải được Hội đồng giải thưởng cấp Nhà nước thông qua, Bộ Văn hóa Thể thao Du lịch đã có công văn lần một gửi Hội Điện ảnh đề nghị Hội đồng cấp cơ sở của Hội Điện ảnh Việt Nam có ý kiến về trường hợp khiếu nại của ông Trần Hinh và ông Doãn Huyến về việc xét tặng danh hiệu với ông Đặng Xuân Hải. Trong công văn trả lời Bộ ngày 2/3, bà Hồng Ngát, Phó Chủ tịch Hội Điện ảnh Việt Nam, khẳng định phim Mùa xuân toàn thắng gồm bốn tập do bốn đạo diễn làm là Nguyễn Khắc Lợi, Trần Hinh, Đặng Xuân Hải, Lê Thi. Đại diện của Tổng cục Chính trị cũng đã có giải trình về trường hợp của ông Hải trong phiên làm việc của Hội đồng giải thưởng cấp Nhà nước.
Theo Huy Phạm (VNE)
