Ngày 3/4, trong Thông báo kết quả của Hội đồng cấp Nhà nước có tên ông Đặng Xuân Hải ở hai hạng mục: đề cử Giải thưởng Nhà nước và NSND. Tuy nhiên, trước và sau thông báo này, ông Trần Hinh - đại tá, nguyên đạo diễn Xưởng phim Quân đội, hiện phụ trách khoa sau đại học của Đại học Sân khấu Điện ảnh và ông Doãn Huyến - thiếu tá, nguyên quay phim của Xưởng phim Quân đội - đã nhiều lần gửi khiếu nại từ cấp Bộ Văn hóa Thể thao Du lịch đến Chủ tịch nước để phản đối việc xét tặng giải thưởng cho ông Đặng Xuân Hải.
Đạo diễn - NSƯT Đặng Xuân Hải làm đơn xin xét duyệt Giải thưởng Nhà nước với bốn tác phẩm: Vài hình ảnh chiến thắng Xuân 1968(Phim tài liệu nhựa, quay phim), Thị xã vẫn yên tĩnh (Phim tài liệu nhựa, đạo diễn), Nước mắt nụ cười (Phim tài liệu nhựa, tác giả kịch bản kiêm đạo diễn phim) và Cột mốc vàng Điện Biên Phủ (Phim tài liệu nhựa, đạo diễn). Tuy nhiên, Vài hình ảnh chiến thắng Xuân 1968 do đạo diễn Dương Minh Đẩu thực hiện, trong danh sách 14 người quay phim, tên ông Hải đứng thứ 13. Khi ấy, ông Hải vừa được học quay phim năm 1967 và chỉ góp công vào phim với vài hình ảnh quay được ở Huế.
Với hồ sơ xét duyệt NSND, bản khai của ông Hải có phim Mùa xuân toàn thắng. Theo ông Hải, ông là giám đốc sản xuất cả bốn tập, là người phải chịu trách nhiệm cả về nội dung, nghệ thuật, thành bại của bộ phim, là người đứng đầu hội đồng duyệt nội dung, góp ý, sửa chữa cho kịch bản trước khi đưa lên Tổng cục Chính trị... nên công lao không nhỏ. Bằng Bông Sen Bạc của Liên hoan Phim Việt Nam lần thứ 12 do Chủ tịch Hội đồng là ông Nguyễn Khoa Điềm ký có ghi tên bốn đạo diễn là Nguyễn Khắc Lợi, Trần Hinh, Lê Thi và Đặng Xuân Hải. Nhưng theo đơn khiếu nại của ông Trần Hinh và Doãn Huyến, với Mùa xuân toàn thắng ông Hải chủ yếu làm giám đốc sản xuất. Riêng ở tập 4, ông Lê Thi làm đạo diễn chính, còn ông Hải ghi tên là đạo diễn 2, chỉ gián tiếp làm phim, không hề có công lao sáng tạo nào đáng kể. Theo ông Hinh, người sáng tác chính là đạo diễn, ông Hải không thể tự xem mình như một đạo diễn chính của phim.
Ông Hinh và ông Huyến cũng cho rằng, ông Hải sau khi trở thành NSƯT (1993) tới nay chỉ được một Bông sen Bạc nên thiếu so với tiêu chuẩn (hai giải vàng quốc gia hoặc quốc tế) để xét phong NSND. Hơn nữa, còn có quy định: “Đơn vị cơ sở không giới thiệu và đề nghị xét danh hiệu NSND, NSƯT cho các cá nhân đã nghỉ hưu mà trước đó đã được tham gia xét tặng nhưng không đạt và trong thời gian nghỉ hưu không có những hoạt động nghệ thuật tiêu biểu…”. Ông Đặng Xuân Hải, nguyên Giám đốc hãng Điện ảnh Quân đội đã nghỉ hưu năm 2005 và hiện là Chủ tịch Hội Điện ảnh Việt Nam. Năm 2005 ông Hải đã làm hồ sơ đề nghị xét tặng danh hiệu NSND nhưng không có đủ số phiếu cần thiết tại Hội đồng của Tổng cục Chính trị. Bản thân ông Hải từ khi nhận chức vụ Chủ tịch Hội Điện ảnh Việt Nam không có hoạt động nào nổi bật.
“Đứng về mặt đạo đức, nghề nghiệp, thành tích, ông ấy đều không xứng đáng. Đấy là sự nhẫn tâm, tham nhũng công lao của đồng đội, trong đó có những người đã hy sinh nơi chiến trường. Ông Hải không biết làm phim nhưng trang trí trên người rất nhiều danh hiệu, chức sắc, khi rời xưởng phim quân đội đã biến nó thành một đống hoang tàn. Ông ấy đã vi phạm tiêu chuẩn nhà nước về giải thưởng” - đạo diễn Trần Hinh bức xúc.
Tính đến chiều 2/5, trong danh sách của Ban thi đua khen thưởng Trung ương đệ trình Chủ tịch nước về việc xét Giải thưởng Hồ Chí Minh; Giải thưởng Nhà nước; danh hiệu NSND, NSƯT không có tên ông Đặng Xuân Hải. Ngoài ông Hải, còn có hai trường hợp ở hai lĩnh vực khác cũng đang bị xem xét do có các khiếu kiện, tố cáo.
Về việc đề cử giải thưởng Nhà nước và danh hiệu NSND của ông Hải bị xem xét lại, theo đạo diễn Trần Hinh là việc làm công bằng, tạo niềm tin cho giới nghệ sĩ. Còn theo ông Đặng Xuân Hải, hai ông Hinh và Huyến đã có đơn phản đối giải thưởng của ông nhiều lần và bản thân ông cũng đã đọc qua nội dung của đơn tố cáo này nhưng không có ý kiến gì. Hiện tại, tất cả hồ sơ của ông đã nằm ở Hội đồng xét duyệt. “Tôi đã gửi bằng Bông Sen Bạc của Liên hoan Phim Việt Nam lần thứ 12 vào hồ sơ. Nguyên tắc của các hội đồng khi nhận đơn tố cáo là phải xem xét nên tôi chỉ chờ thôi. Tôi sẽ thực hiện đúng theo yêu cầu của Hội đồng” - ông Hải trả lời VnExpress.net.
Dự kiến, danh sách Giải thưởng Hồ Chí Minh; Giải thưởng Nhà nước; danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân, Nghệ sĩ Ưu tú sẽ được thông báo vào đúng 19/5 - ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Theo Huy Phạm (VNE)
