Tại hội nghị này, Ban Chấp hành Trung ương sẽ bàn về các nội dung Tổng kết việc thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; Đề cương các văn kiện trình Đại hội XII của Đảng; chuẩn bị cho việc chỉ đạo tiến hành Đại hội Đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội lần thứ XII của Đảng; Quy chế bầu cử trong Đảng; việc lấy phiếu tín nhiệm theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI về xây dựng Đảng; tổng kết việc thực hiện thí điểm không tổ chức hội đồng nhân dân huyện, quận, phường; và một số vấn đề quan trọng khác. 

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã phát biểu một số nội dung có tính chất gợi mở, nêu vấn đề để Trung ương và các vị dự Hội nghị quan tâm trong quá trình nghiên cứu, thảo luận và quyết định. 

Tiếp tục đổi mới, phát triển mạnh mẽ văn hóa 

Tổng Bí thư nhấn mạnh với năm quan điểm chỉ đạo, mười nhiệm vụ, bốn nhóm giải pháp chủ yếu, Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc đã bao quát ở tầm chiến lược những vấn đề rất cơ bản của sự nghiệp phát triển văn hóa Việt Nam trong thời kỳ mới, đánh dấu bước phát triển quan trọng trong tư duy lý luận về văn hóa của Đảng, có ý nghĩa như một cương lĩnh văn hóa của thời kỳ đổi mới. 

Đến nay, sau hơn 15 năm thực hiện, rất cần tổng kết lại để có những chủ trương, quyết sách tiếp tục đổi mới, phát triển mạnh mẽ văn hóa, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và chủ động, tích cực hội nhập quốc tế. 

Tổng Bí thư đề nghị cần bám sát Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII, các Nghị quyết Đại hội và Nghị quyết Trung ương đã được ban hành, đồng thời căn cứ vào thực tiễn cuộc sống để phân tích, đánh giá và đề xuất, kiến nghị; giới hạn phạm vi các vấn đề văn hóa trong mối quan hệ với chính trị, kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại; trọng tâm là xây dựng con người, xây dựng môi trường sống và làm việc (gia đình, cộng đồng, xã hội) có văn hóa, có đạo đức, văn minh, lành mạnh. 

Hội nghị cần tập trung thảo luận, khẳng định những kết quả, thành tựu đã đạt được, đồng thời chỉ ra những hạn chế, khuyết điểm còn tồn tại để rút kinh nghiệm. Đặc biệt, cần đánh giá đúng mức tính nghiêm trọng của tình trạng lạc hậu, ngoại lai về văn hóa, những biểu hiện về suy thoái đạo đức, lối sống, phai nhạt lý tưởng cách mạng, những tiêu cực, tệ nạn xã hội, thói giả dối, bệnh thành tích,… đang có xu hướng lan rộng. 

Hội nghị cần tập trung trả lời câu hỏi phải chăng trong hơn 15 năm qua, kinh tế Việt Nam có tăng trưởng, đời sống nhân dân được cải thiện, nhưng văn hóa, đạo đức xã hội lại có nhiều biểu hiện xuống cấp, thậm chí có mặt nghiêm trọng? Nếu đúng như vậy thì nguyên nhân vì sao? Vì chủ trương, chính sách, biện pháp chưa phù hợp hay vì nhận thức, quán triệt, tổ chức thực hiện Nghị quyết chưa tốt, chưa nghiêm? Vì tác động của mặt trái của kinh tế thị trường, mở cửa hội nhập quốc tế và sự phát triển bùng nổ của công nghệ thông tin, truyền thông?... 

Trên cơ sở đó và sự phân tích, dự báo về bối cảnh, tình hình trong nước, quốc tế từ nay đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030, Tổng Bí thư đề nghị Trung ương xem xét, quyết định về sự cần thiết của việc kế thừa, bổ sung, phát triển Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII để ban hành Nghị quyết mới về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam, với những nội dung đổi mới cụ thể, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững của đất nước trong thời kỳ mới. 

Định hướng chuẩn bị Đại hội XII của Đảng 

Về chuẩn bị đề cương các văn kiện trình Đại hội XII của Đảng, Tổng Bí thư nêu rõ theo kế hoạch, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng sẽ diễn ra vào đầu năm 2016. Đây sẽ là một sự kiện chính trị trọng đại của Đảng, đất nước Việt Nam. 

Thời gian qua, thực hiện quyết định của Hội nghị Trung ương 8 khóa XI, Tiểu ban Văn kiện và Tiểu ban Kinh tế-xã hội đã khẩn trương chuẩn bị các dự thảo Đề cương Báo cáo chính trị và Báo cáo kinh tế-xã hội, xin kiến Bộ Chính trị tiếp tục hoàn thiện và trình Trung ương xem xét, cho ý kiến tại Hội nghị này. 

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng gợi mở tuy mới là dự thảo đề cương sơ bộ nhưng đây là bước khởi đầu rất quan trọng, định hướng cho việc chuẩn bị có chất lượng các văn kiện trình Đại hội XII của Đảng. Trung ương cần dành thời gian nghiên cứu kỹ các tài liệu, thảo luận, cho ý kiến đối với các đề xuất cụ thể nêu trong các Tờ trình và Dự thảo Đề cương báo cáo.

Trước hết là về các vấn đề chủ đề và tư tưởng chỉ đạo của Đại hội; phương châm tiến hành Đại hội; tiêu đề của Báo cáo chính trị, Báo cáo kinh tế-xã hội; kết cấu và những nội dung lớn của đề cương các báo cáo, đặc biệt là 10 vấn đề cần được tập trung nghiên cứu làm rõ trong quá trình xây dựng các văn kiện đã được nêu trong dự thảo Đề cương báo cáo chính trị và Tờ trình của Tiểu ban Văn kiện. 

Chẳng hạn như đánh giá như thế nào về việc thực hiện các chủ trương lớn, quan trọng được xác định trong Văn kiện Đại hội XI và các nghị quyết của Trung ương khóa XI (đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế, thực hiện ba khâu đột phá chiến lược, việc điều chỉnh một số mục tiêu phát triển kinh tế- xã hội từ sau Đại hội XI…)? Khả năng và mức độ thực hiện mục tiêu tạo nền tảng để đến năm 2020 Việt Nam cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại? Việc nhận thức và giải quyết các vấn đề về chính sách xã hội, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội trong từng chính sách, từng bước phát triển? Dự báo những thuận lợi và khó khăn, thời cơ và thách thức, các nhân tố tác động trực tiếp đến sự phát triển của Việt Nam trong thời gian tới? Những nguy cơ mà Đảng đã từng cảnh báo đang diễn biến thế nào? Tình hình tư tưởng, tổ chức, hoạt động của Đảng, Nhà nước và cả hệ thống chính trị? Các nguồn lực và giải pháp để phát huy tốt nhất, thực hiện có hiệu quả nhất các chủ trương, định hướng phát triển đất nước trong những năm sắp tới? Vấn đề độc lập tự chủ và mở rộng, tăng cường hội nhập quốc tế?... Trong quá trình thảo luận, cũng cần làm rõ tính chất, mục tiêu, yêu cầu và phạm vi của mỗi báo cáo và mối quan hệ giữa các báo cáo.

Đề cương các văn kiện trình hội nghị lần này mới nêu định hướng, có tính chất mở với nhiều phương án khác nhau để Trung ương cho ý kiến chỉ đạo, lựa chọn một bước, sau đó tiếp tục nghiên cứu, chuẩn bị theo quy trình, qua các bước thảo luận tại Đại hội Đảng bộ các cấp, cuối cùng Trung ương sẽ quyết định để trình ra Đại hội toàn quốc. Riêng về kết cấu của các báo cáo, cần được quyết định sớm ngay từ Hội nghị này, để kịp chuẩn bị dự thảo đề cương và biên soạn nội dung chi tiết. 

Tổng Bí thư nhấn mạnh để thống nhất lãnh đạo, chỉ đạo việc chuẩn bị và tiến hành Đại hội Đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội toàn quốc lần thứ XII của Đảng, Bộ Chính trị cần ban hành Chỉ thị về vấn đề này. Đây là công việc hết sức quan trọng, bảo đảm thành công của Đại hội Đảng bộ các cấp và góp phần cho thành công của Đại hội toàn quốc lần thứ XII của Đảng, cần được Trung ương cho ý kiến. 

Thời gian qua, Bộ Chính trị đã chỉ đạo tổng kết việc thực hiện Chỉ thị 37 của Bộ Chính trị khóa X về vấn đề này, khẳng định những kết quả, bài học kinh nghiệm cần được kế thừa, phát huy; đồng thời chỉ rõ những hạn chế, khuyết điểm cần rút kinh nghiệm và kịp thời điều chỉnh. Trên cơ sở đó, xây dựng dự thảo Chỉ thị mới trình Ban Chấp hành Trung ương cho ý kiến để hoàn chỉnh trước khi ban hành. 

Tổng Bí thư đề nghị Trung ương quan tâm thảo luận thật cụ thể về Tờ trình và Dự thảo Chỉ thị, tập trung làm rõ mục đích, yêu cầu, nội dung Đại hội đảng các cấp và công tác chuẩn bị nhân sự, bầu cấp ủy, đặc biệt là về cơ cấu, số lượng cấp ủy tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; tỷ lệ cán bộ trẻ, cán bộ nữ của cấp ủy tỉnh, thành phố; độ tuổi tham gia cấp ủy tỉnh, thành phố (về tuổi tái cử và lần đầu tham gia cấp ủy) và về bầu cử cấp ủy. 

Xây dựng Đảng, chính quyền ngày càng trong sạch, vững mạnh 

Về Quy chế bầu cử trong Đảng, xuất phát từ tầm quan trọng của Quy chế đối với tổ chức và hoạt động của Đảng và việc thi hành Điều lệ Đảng, góp phần tạo sức mạnh và sự đoàn kết, thống nhất, kỷ cương trong Đảng, Ban Chấp hành Trung ương đã giao Bộ Chính trị chỉ đạo việc tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, hoàn thiện dự thảo Quy chế trình Trung ương xem xét, thông qua tại Kỳ họp này. 

Tổng Bí thư đề nghị Trung ương tập trung thảo luận kỹ, tạo sự thống nhất cao về một số vấn đề còn có ý kiến khác nhau; nhấn mạnh yêu cầu quan trọng, cơ bản nhất của Quy chế bầu cử trong Đảng là phải bảo đảm mọi đảng viên thực hiện một cách nghiêm túc, đúng đắn Điều lệ Đảng, giữ vững nguyên tắc tập trung dân chủ trong Đảng, làm cho Đảng thật sự là một tổ chức cách mạng chặt chẽ, kỷ cương, đoàn kết, thống nhất cao. 

Về tổng kết việc thí điểm không tổ chức hội đồng nhân dân huyện, quận, phường, Tổng Bí thư chỉ rõ thực hiện Hiến pháp 2013, tới đây Quốc hội sẽ sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới nhiều đạo luật, trong đó có Luật Tổ chức chính quyền địa phương, nhằm tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả của chính quyền địa phương phù hợp với đặc điểm nông thôn, đô thị, hải đảo, đơn vị hành chính-kinh tế đặc biệt. 

Để lãnh đạo thể chế hóa thành công những nội dung đổi mới quan trọng đã được hiến định này, hội nghị có nhiệm vụ xem xét, đánh giá kết quả tổng kết việc thực hiện thí điểm không tổ chức hội đồng nhân dân huyện, quận, phường; đồng thời thảo luận, kết luận về nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức hoạt động của chính quyền địa phương thuộc 10 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đang thực hiện thí điểm, cho ý kiến về việc lựa chọn phương án tổ chức chính quyền địa phương. Yêu cầu cao nhất đối với phương án lựa chọn là phải góp phần đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả của chính quyền địa phương, phát huy quyền làm chủ của nhân dân và đúng với quy định của Hiến pháp mới. 

Lấy phiếu tín nhiệm là chủ trương đúng đắn, cần thiết

Về thực hiện Quy định việc lấy phiếu tín nhiệm đối với thành viên lãnh đạo cấp ủy và cán bộ lãnh đạo trong cơ quan đảng, nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị-xã hội, Tổng Bí thư chỉ rõ qua một thời gian thực hiện, có cơ sở để khẳng định chủ trương lấy phiếu tín nhiệm là hoàn toàn đúng đắn, cần thiết, là kênh thông tin quan trọng để cấp ủy tham khảo trong đánh giá cán bộ. 

Công tác chỉ đạo triển khai thực hiện việc lấy phiếu tín nhiệm trong thời gian qua nhìn chung được tiến hành chặt chẽ, theo quy trình, đúng với tinh thần Nghị quyết Trung ương 4, được đông đảo cán bộ, đảng viên và nhân dân quan tâm và đồng tình, ủng hộ. 

Kết quả lấy phiếu tín nhiệm cơ bản phản ánh được mức độ tín nhiệm của từng cá nhân trong tương quan chung giữa các chức danh tại thời điểm lấy phiếu, có tác dụng thiết thực trong công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị. Tuy nhiên, đây là công việc hệ trọng, nhạy cảm, chúng ta chưa làm bao giờ, cần hết sức cẩn trọng, vừa làm vừa rút kinh nghiệm. Tại hội nghị lần này, Bộ Chính trị báo cáo Trung ương kết quả thực hiện và kiến nghị chủ trương tiếp tục thực hiện công việc này trong thời gian tới. 

Tổng Bí thư đề nghị Trung ương tập trung thảo luận, khẳng định những mặt làm được, những vấn đề cần điều chỉnh, bổ sung, rút kinh nghiệm, cho ý kiến về những vấn đề cần cân nhắc bổ sung, sửa đổi như về thời điểm lấy phiếu tín nhiệm, đối tượng lấy phiếu, nội dung, hình thức phiếu, quy trình lấy phiếu, việc công khai kết quả phiếu... Căn cứ vào ý kiến Trung ương, Bộ Chính trị sẽ chỉ đạo việc sửa đổi, bổ sung Quy định 165 để tiếp tục tiến hành tổ chức lấy phiếu tín nhiệm các chức danh, đáp ứng mục tiêu, yêu cầu đã đề ra. 

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh nội dung chương trình Hội nghị Trung ương lần này có ý nghĩa rất quan trọng đối với việc hoàn thành nhiệm vụ chính trị của Ban Chấp hành Trung ương khóa XI từ nay đến hết nhiệm kỳ, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XI, chỉ đạo chuẩn bị Đại hội Đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội XII của Đảng. 

Tổng Bí thư đề nghị Trung ương và các vị tham dự Hội nghị phát huy trí tuệ, tinh thần trách nhiệm, tập trung nghiên cứu, thảo luận kỹ lưỡng, cho ý kiến để hoàn thiện các báo cáo, đề án và xem xét, quyết định vào cuối kỳ họp./.