GS.TS Phan Trọng Lân, Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng, Bộ Y tế, cho biết Việt Nam đã có sự xâm nhập của biến thể phụ BA.5 của Omicron. Theo ông, việc xâm nhập này là tất yếu vì các nước ở châu Âu, Mỹ cũng đã ghi nhận, với sự giao lưu đi lại như hiện nay thì điều này là bình thường.
Một số đánh giá nhỏ lẻ cho thấy biến thể BA.4, BA.5 có sự lây lan nhanh hơn đối với BA.1, BA.2. Về khả năng gây bệnh nặng, hiện chưa có bằng chứng cụ thể, tuy nhiên một số nghiên cứu cho thấy có biểu hiện tăng nặng tại khu vực châu Phi. Dù vậy, để có bức tranh tổng thể cần thêm nghiên cứu tại châu Âu, Mỹ.
GS Lân cho biết, SARS-CoV-2 có sự tiến hóa khôn lường và nếu trong phạm vi đột biến vừa phải, nó trở thành biến thể mới, thậm chí có thể biến thể nhiều hơn nữa, có thể trở thành biến chủng. Có nghĩa là SARS-CoV-3, 4 có thể xuất hiện.
 |
GS.TS Phan Trọng Lân, Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng, Bộ Y tế. Ảnh: NHƯ LOAN |
Với tình hình dịch hiện nay, GS Phan Trọng Lân tiếp tục đưa ra 2 kịch bản phòng, chống dịch.
Kịch bản 1 đó là chủng virus vẫn tiếp tục tiến hóa, tuy nhiên do cộng đồng đã có miễn dịch nên số trường hợp nặng và tử vong ở mức thấp, dịch không còn nghiêm trọng hoặc xuất hiện biến thể mới nhưng ít nghiêm trọng.
Các biện pháp phòng chống dịch sẽ được giảm dần, tương tự như đối với các bệnh truyền nhiễm nhóm B để tạo điều kiện cho người dân thích ứng an toàn, linh hoạt với trạng thái bình thường mới.
Kịch bản thứ 2 là sự xuất hiện biến thể mới nguy hiểm hơn. Đấy là những biến thể mới không còn hiệu quả đối với vaccine, khiến ca nặng hoặc tử vong tăng lên, dịch có nguy cơ bùng phát mạnh, trên diện rộng, vượt quá năng lực của hệ thống y tế.
Đối với tình huống này, các biện pháp phòng chống dịch sẽ được củng cố và thực hiện nghiêm đối với bệnh truyền nhiễm nhóm A nhằm nhanh chóng kiểm soát dịch bệnh, hạn chế số mắc và tử vong. Bên cạnh các biện pháp và kinh nghiệm trong thời gian qua, thì biện pháp hành chính xã hội có thể cũng phải thiết lập để vì sức khỏe, tính mạng người dân là trên hết, trước hết.
PGS TS Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), Cố vấn cao cấp Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam, nhận định cần có giám sát và đánh giá nguy cơ, bởi lẽ đánh giá nguy cơ đúng thì mới đáp ứng đúng.
Ông nói: “Đánh giá nguy cơ không đúng thì không phòng chống được dịch nhưng cũng không nên đánh giá nguy cơ thái quá dẫn đến cấm đoán, không làm ăn kinh tế được và ảnh hưởng đến an sinh xã hội”.
Nghị quyết số 128 của Chính phủ Ban hành Quy định tạm thời “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19” vẫn rất phù hợp với chiến lược chống dịch của Việt Nam.
“Chúng ta nới lỏng nhưng không buông trôi thả lỏng. Nới lỏng đồng bộ nhưng cũng dự phòng đồng bộ, phải chuyển từ cấm đoán sang kiểm soát rủi ro. Chẳng hạn, cho trẻ đi học nhưng rủi ro ở cấp nào thì quản lý ở cấp đó thôi, không vì thế mà bắt cả trường nghỉ học, không phải vì một nhà mà phong tỏa toàn bộ khu phố”, ông Phu nêu.
Nguyên Cục trưởng Y tế dự phòng cũng khẳng định hiện nay dù xuất hiện các biến chủng mới nhưng vẫn không có gì thay đổi về biện pháp phòng bệnh, vẫn là lây qua hình thức giọt bắn, do đó việc dự phòng cá nhân và vấn đề vaccine vẫn là quan trọng trong phòng chống dịch.
Ông Phu nêu quan điểm: “Dù vậy, cũng cần linh hoạt trong dự phòng cá nhân, tôi nói như việc đeo khẩu trang trong môi trường kín rất cần; hay giữa người đang có triệu chứng COVID-19 khi tiếp xúc với người không nhiễm bệnh; nhân viên y tế trong các cơ sở khám chữa bệnh có nguy cơ cao. Nhưng khi đi tập thể dục vẫn bắt đeo khẩu trang có nên không? Hay có thể chuyển từ đeo khẩu trang y tế sang khẩu trang vải, nếu không thì một ngày bao nhiêu khẩu trang y tế thải ra môi trường”.
Từ những thực tế, các biện pháp chống dịch cần linh hoạt, cần sửa đổi các quy định có sự cấm đoán trong các văn bản trước đây để chính quyền, người dân thực hiện tốt hơn.
