Khi tham dự lễ kỉ niệm Ngày Hải quân Nga tại TP Saint Petersburg hôm 28-7, Tổng thống Nga Vladimir Putin cho hay nước này có kế hoạch triển khai tên lửa trong phạm vi có thể tấn công Tây Âu nếu Mỹ thực hiện cam kết triển khai tên lửa có khả năng tương tự tại Đức vào năm 2026.
Nga có thể triển khai vũ khí hạt nhân để đáp trả Mỹ
Cụ thể, theo trang Defense News, ông Putin cho biết Nga sẽ thực hiện các biện pháp tương tự bằng cách triển khai những vũ khí có khả năng mang đầu đạn hạt nhân, khi tính toán đến các hành động của Mỹ, các vệ tinh của Mỹ tại châu Âu và tại những khu vực khác trên thế giới.
Nhà lãnh đạo Nga chỉ ra rằng việc Mỹ có kế hoạch triển khai tên lửa tầm trung tới Đức vào năm 2026 sẽ gây ra mối đe dọa cho Nga.
“Thời gian bay để nhắm vào các mục tiêu trên lãnh thổ chúng tôi đối với các tên lửa này – mà trong tương lai có thể trang bị đầu đạn hạt nhân – là khoảng 10 phút” – ông Putin nhấn mạnh.
Hôm 10-7, Nhà Trắng cho biết Mỹ đang lên kế hoạch bắt đầu triển khai theo từng giai đoạn các tên lửa thông thường tại Đức vào năm 2026. Tuyên bố của Nhà Trắng cho biết thêm các đơn vị khai hỏa tầm xa thông thường này sẽ bao gồm SM-6, Tomahawk và vũ khí siêu thanh có tầm hoạt động xa hơn đáng kể so với hỏa lực được phóng từ trên bộ hiện tại ở châu Âu.
Hiện chưa rõ Nga sẽ sử dụng hoặc triển khai loại tên lửa nào.
Nga sẽ triển khai loại tên lửa nào?
Ông Nikolai Sokov – nghiên cứu sinh tại Trung tâm Giải trừ quân bị và Không phổ biến vũ khí Vienna (Áo), chuyên nghiên cứu về tên lửa Nga và kiểm soát vũ khí - cho rằng tên lửa Kalibr phóng từ mặt đất là một lựa chọn rõ ràng. Tên lửa này sẽ dễ dàng để phát triển và thử nghiệm cho kịp thời điểm năm 2026.
Ông Sokov nói thêm rằng việc tăng tầm hoạt động của tên lửa Iskander hoặc khôi phục lại dự án Rubezh đã bị gác lại có lẽ cũng sẽ được cân nhắc.
Tên lửa Iskander đã được bố trí tại vùng Kaliningrad và Belarus, trong khi các hệ thống tầm xa hơn có thể được bố trí sâu hơn trong lãnh thổ Nga, tăng thời gian cảnh báo sớm hơn.
“Bên cạnh đó, còn có tên lửa hành trình 9M729 mà Mỹ tin rằng đã được đưa vào hoạt động trong những năm 2010” – ông Michael Duitsman, trợ lý nghiên cứu tại Trung tâm Nghiên cứu Không phổ biến vũ khí (Mỹ) – nói với Defense News.
Ông Duitsman chỉ ra rằng Tổng thống Putin đã đề cập rõ ràng đến lực lượng bờ biển trong bài phát biểu hôm 28-7, trong đó có lực lượng pháo binh bờ biển.
“Quân đội Nga đã sử dụng hai hệ thống Bal và Bastion để tấn công các mục tiêu mặt đất tại Ukraine. Với các tên lửa Oniks-M, đơn vị Bastion đặt tại Kaliningrad về lý thuyết có thể tấn công toàn bộ Ba Lan ngoài nhiệm vụ chống hạm của nó” – chuyên gia Duitsman nói.
Cũng trong bài phát biểu hôm 28-7, ông Putin cho hay nếu Mỹ thực hiện kế hoạch triển khai tên lửa, Nga sẽ tự giải phóng mình khỏi lệnh cấm đơn phương được áp đặt trước đây đối với việc phát triển vũ khí tấn công tầm trung và tầm ngắn. Nhà lãnh đạo Nga nói rằng việc tạo ra những vũ khí như vậy đang ở giai đoạn cuối.
“Chúng ta đang bước vào cuộc khủng hoảng tên lửa mới ở châu Âu”- nghiên cứu sinh Sokov nhận định. Ông Sokov cho rằng không giống như ông Mikhail Gorbachev – nhà lãnh đạo cuối cùng của Liên Xô, là người đóng vai trò quan trọng trong sự thành công của Hiệp ước Các lực lượng hạt nhân tầm trung (INF), Tổng thống Putin ít có khả năng nhượng bộ hơn.
“Có nhiều khả năng xảy ra bế tắc và ít có khả năng đạt được thỏa thuận hơn so với trường hợp ở những năm 1980” – ông Sokov kết luận.
Năm 1987, Liên Xô và Mỹ đã ký INF, trong đó cấm các loại vũ khí có tầm hoạt động 500 km - 5.500 km. Đến năm 1991, cả hai nước phá hủy toàn bộ kho vũ khí của họ với ước tính tổng cộng 2.692 tên lửa.
Tuy nhiên, vào đầu năm 2019, Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump rút khỏi hiệp ước và cáo buộc Nga nhiều lần vi phạm hiệp ước. Đáp lại, Nga cũng dừng tham gia hiệp ước.
