Cuộc biểu tình do hiệp hội cựu chiến binh Ukraine tổ chức mới đây đã thu hút hàng ngàn người dân tham gia nhằm lên tiếng phản đối những thay đổi trong kế hoạch thiết lập hòa bình ở miền Đông nước này. Họ coi đó là sự thỏa hiệp với Nga và tạo điều kiện để Moscow tạo ảnh hưởng sâu rộng hơn ở quốc gia Đông Âu này.
Trong khi đó, đã có những dấu hiệu cho thấy việc thực hiện những cam kết trong kế hoạch đó để tiến tới một cuộc đối thoại bốn bên đang bị đình trệ.
Mấu chốt để giải quyết xung đột
Ngày 14-10, ít nhất 12.000 người dân Ukraine tiếp tục xuống đường biểu tình chống lại kế hoạch thiết lập hòa bình ở Ukraine của Tổng thống Volodymyr Zelenskiy. Cựu nghệ sĩ hài đã đồng ý tổ chức bầu cử địa phương ở vùng lãnh thổ phía đông hiện nằm trong sự kiểm soát của lực lượng ly khai. Để đổi lấy cuộc gặp gỡ với Tổng thống Nga Vladimir Putin, ông Zelenskiy cam kết sẽ rút quân đội quốc gia Ukraine ra khỏi tiền tuyến ở khu vực phía đông, theo tờ The Wall Street Journal.
Cuộc biểu tình được tổ chức bởi các nhóm cựu chiến binh và bao gồm những người dân Ukraine ủng hộ hội nhập sâu rộng hơn với châu Âu. Họ lo lắng rằng thỏa thuận của Tổng thống Zelenskiy là một sự nhượng bộ với ông Putin và có thể “hợp thức hóa” ảnh hưởng của Nga ở đất nước này.
Theo tờ The Guardian, ông Zelenskiy vẫn nhận được sự ủng hộ của 70% người dân Ukraine. Tuy nhiên, cuộc khảo sát gần đây cho thấy phần lớn người được hỏi phản đối kế hoạch trao một chức danh đặc biệt cho vùng phía đông này. Trong một cuộc họp báo kéo dài 14 giờ vào tuần trước, ông Zelenskiy nhấn mạnh kết thúc chiến tranh ở vùng Donbas là nhiệm vụ quan trọng nhất trong nhiệm kỳ tổng thống của ông. Và việc đối thoại trực tiếp tới Tổng thống Putin là điểm mấu chốt để giải quyết xung đột đó, hãng tin CNBC cho biết.
Cuộc đối thoại nói trên dự kiến sẽ diễn ra tại hội nghị thượng đỉnh giữa bốn nhà lãnh đạo của Ukraine, Nga, Pháp và Đức. Tổng thống Zelenskiy còn tuyên bố ông sẽ chọn con đường ngoại giao thay vì hành động quân sự để giải quyết xung đột.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy thăm khu vực Donbas. Ảnh: Phủ tổng thống của Ukraine
Kế hoạch hòa bình bị đình trệ
Một số nhà phân tích cho rằng việc Moscow hợp tác với Kiev xây dựng thỏa thuận hòa bình có thể khiến Ukraine rơi vào “vòng tay” Nga. Đặc biệt, vụ bê bối điện đàm giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và nhà lãnh đạo Ukraine hồi tháng 7 có thể khoét sâu sự hoài nghi của người dân Ukraine vào mối quan hệ với phương Tây. Trong cuộc điện đàm gây tranh cãi nói trên, ông Trump đã yêu cầu ông Zelenskiy điều tra đối thủ chính trị, ứng cử viên tổng thống Mỹ Joe Biden và con trai Hunter Biden - một thành viên trong hội đồng quản trị của một công ty ở Ukraine.
| 13.000 là số thương vong trong cuộc xung đột ở miền Đông Ukraine kể từ năm 2014, theo số liệu thống kê của Liên Hiệp Quốc. Hơn nữa, cuộc xung đột cũng gây ảnh hưởng tới 3,9 triệu dân thường sống trong khu vực. |
Tuy nhiên, ngay cả trong tình huống đó, họ vẫn chưa thể đặt trọn niềm tin ở Điện Kremlin, theo tờ The Wall Street Journal. Nhà báo người Ukraine Vitaly Portnikov đặt nghi vấn về thỏa thuận: “Trước khi đề nghị một thỏa thuận hòa bình, chúng ta phải phân tích xem ông Putin muốn gì”.
Tổng thống Zelenskiy đã nói rằng cuộc bầu cử nên diễn ra theo luật pháp Ukraine. Nhưng Phó Chủ tịch Trung tâm công nghệ chính trị (Nga) Alexey Makarkin vẫn không chắc chắn bầu cử này sẽ diễn ra như thế nào và liệu các đảng Ukraine có thể tham gia hay không. “Theo quan điểm của những cựu chiến binh và nạn nhân sống sót sau cuộc xung đột, việc trao cho vùng Donbas một chức danh đặc biệt sẽ tạo cơ hội cho lực lượng ly khai ở lại khu vực và sẽ gây ảnh hưởng đến nền chính trị của Ukraine” - ông Makarkin phát biểu.
Trong khi đó, đã có dấu hiệu cho thấy việc thiết lập hòa bình đang gặp khó khăn. Ngày 11-10, Tổng thống Putin cáo buộc người đồng cấp Ukraine Zelenskiy vi phạm cam kết vì vẫn chưa rút lực lượng quân đội khỏi Zolotoye và Petrovskoye. Moscow nói việc Kiev rút quân là điều kiện tiên quyết để bắt đầu sắp xếp hội nghị thượng đỉnh bốn bên.
Theo thỏa thuận đầu tháng 10, lực lượng chính phủ Ukraine và phe ly khai phải rút quân khỏi tiền tuyến vào hôm 7-10. Nhưng điều này vẫn chưa xảy ra vì Ukraine tố cáo phe ly khai đã tấn công các vị trí của họ và tuyên bố chỉ rút quân sau một tuần ngừng chiến hoàn toàn, tờ The Moscow Times đưa tin.
Trong thông báo đưa ra với báo chí gần đây, Tổng thống Zelenskiy cho biết nếu hội nghị thượng đỉnh bị đóng băng, Kiev sẽ tìm những giải pháp khác để giải quyết xung đột. Tuy nhiên, nhà lãnh đạo Ukraine không đề cập liệu những giải pháp đó có sự tham gia của Nga hay không.
Một số chuyên gia phân tích khác cũng cho rằng sẽ khó có sự đột phá trong thời gian tới trong cuộc xung đột kéo dài ở miền Đông Ukraine bất chấp áp lực từ Pháp và Đức. Vì ngay cả lãnh đạo của cả hai nước Ukraine và Nga đã chỉ ra rằng có rất ít hy vọng về một hội nghị thượng đỉnh trong tương lai gần, theo hãng tin BBC.
| Thỏa thuận thiết lập hòa bình ở miền Đông Ukraine Thỏa thuận mà Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã ký kết với lực lượng đòi ly khai được gọi là công thức Steinmeier. Theo đó, Kiev sẽ trao chức danh đặc biệt cho vùng mà phe ly khai kiểm soát ở Donetsk và Luhansk, được gọi chung là Donbas. Hơn nữa, bầu cử địa phương sẽ được tổ chức ở Donbas theo luật pháp của Ukraine dưới sự giám sát của Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE). Chức danh chỉ được trao khi cuộc bầu cử được chứng minh là tự do và công bằng. Thỏa thuận được đề xuất năm 2016 bởi ngoại trưởng Đức lúc bấy giờ là ông Frank-Walter Steinmeier. |
