Chiều 8-9, hội nghị cấp cao Đông Á lần thứ 11 đã được tổ chức tại Vientiane (Lào) trong ngày cuối cùng của hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 28-29 và các hội nghị cấp cao liên quan.
Hãng tin Jiji (Nhật) dẫn lời Phó Chánh Văn phòng nội các Nhật Koichi Hagiuda cho biết hầu hết các nước tham dự hội nghị đều nêu lên vấn đề biển Đông.
Tuyên bố chủ tịch của hội nghị ghi nhận nhiều nhà lãnh đạo quan tâm sâu sắc đến diễn biến gần đây ở biển Đông và nhấn mạnh cần thiết phải bảo đảm tự do lưu thông trên biển.
Tuyên bố chủ tịch không đề cập đến phán quyết của Tòa Trọng tài, thay vào đó đã khen ngợi nỗ lực soạn thảo Bộ quy tắc ứng xử trên biển của ASEAN và Trung Quốc.
Tại hội nghị cấp cao Đông Á, Thủ tướng Nhật Shinzo Abe đã bày tỏ lo ngại về âm mưu đơn phương thay đổi nguyên trạng đang diễn ra ở biển Đông và biển Hoa Đông.
Ông bày tỏ hy vọng các bên liên quan tuân thủ phán quyết trọng tài và giải quyết hòa bình tranh chấp biển Đông.
Hội nghị cấp cao ASEAN-Mỹ tại Vientiane (Lào) ngày 8-9. Ảnh: AFP
Tổng thống Rodrigo Duterte bày tỏ mong muốn Philippines sẽ tìm kiếm giải pháp giải quyết hòa bình tranh chấp với Trung Quốc bằng cách áp dụng tiến trình dựa trên luật pháp quốc tế.
Reuters đưa tin sau hội nghị cấp cao Đông Á, Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Lưu Chấn Dân phát biểu với báo chí: “Các vấn đề khu vực phải được các nước trong khu vực giải quyết và các nước khác đừng can thiệp”.
Phát biểu trên được đưa ra để trả lời PV hỏi ông suy nghĩ thế nào khi các nhà lãnh đạo Nhật và Mỹ nêu lên mối quan tâm về vấn đề biển Đông.
Ông nói: “Các nước bên ngoài cứ thích xen vào mỗi lần họ nhìn thấy các nước trong khu vực củng cố quan hệ và làm việc với nhau để giải quyết vấn đề”.
Ông giải thích các nhà lãnh đạo Trung Quốc và Philippines không có thời gian tiến hành đàm phán song phương vì chương trình bận bịu, tuy nhiên hai nước đã liên lạc với nhau qua nhiều kênh khác. Ông cho rằng quan hệ hai nước có thể được cải thiện.
Khi được hỏi về thông tin Nhật và Úc vừa kêu gọi kiềm chế ở biển Đông, ông đánh giá đây là hành động giống như trước thời Chiến tranh lạnh.
Trước đó, báo Japan Times đưa tin bên lề hội nghị cấp cao ASEAN tại Vientiane, Thủ tướng Nhật Shinzo Abe đã hội đàm với Thủ tướng Úc Malcolm Turnbull.
Hai bên tiếp tục khẳng định quan điểm chung về tranh chấp lãnh thổ ở biển Đông và khẳng định tầm quan trọng của duy trì trật tự trên cơ sở luật pháp quốc tế.
Hai bên khẳng định vấn đề biển Đông phải được giải quyết hòa bình, phù hợp luật pháp quốc tế, bao gồm phán quyết trọng tài công bố ngày 12-7.
Hai bên kiên quyết phản đối một bên toan tính sử dụng vũ lực nhằm thay đổi nguyên trạng ở biển Đông.
Thủ tướng Shinzo Abe cũng đã giải thích quan điểm của Nhật về vấn đề tranh chấp trên biển Hoa Đông.
Hai thủ tướng đã cam kết thúc đẩy hợp tác an ninh và quốc phòng trên cơ sở song phương và với Mỹ trong bối cảnh an ninh ngày càng nghiêm trọng ở châu Á-Thái Bình Dương.
Ngoài ra, hai bên cũng đã cam kết làm việc về Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) mà Nhật và Úc đã ký cùng 10 nước hồi tháng 2.
| Ngày 8-9, phát biểu tại hội nghị cấp cao ASEAN-Mỹ tại Vientiane (Lào), Tổng thống Obama đã nhấn mạnh phán quyết trọng tài mang tính chất bắt buộc và đã góp phần làm rõ chủ quyền hàng hải trong khu vực. Ông nói Mỹ sẽ tiếp tục làm việc với ASEAN để bảo đảm giải quyết tranh chấp một cách hòa bình, đồng thời tuân thủ phán quyết trọng tài. Ông cũng nhắc lại mong muốn của Mỹ về đào sâu hợp tác với ASEAN trong các vấn đề như biến đổi khí hậu và phát triển TPP. ______________________________ Có hai nước đã cố gieo bất đồng trong hội nghị cấp cao Đông Á bằng cách nêu vấn đề biển Đông và vấn đề phán quyết trọng tài… Chúng tôi đã bỏ qua vấn đề phán quyết trọng tài trong hội nghị bộ trưởng Ngoại giao ASEAN-Trung Quốc hồi tháng 7. Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc LƯU CHẤN DÂN |
