Tờ The Guardian đưa tin Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo sẽ có chuyến thăm vài giờ đến Israel trong ngày 13-5 để thảo luận chuyện Trung Quốc đầu tư vào các dự án cơ sở hạ tầng của Israel và việc sáp nhập các khu vực người Palestine vào lãnh thổ Israel.
Chuyến đi ngắn này của ông Pompeo cùng một phái đoàn nhỏ của Mỹ diễn ra giữa bối cảnh Israel vẫn đang thắt chặt các biện pháp hạn chế nhập cảnh để ngăn dịch COVID-19.
Bàn chuyện Trung Quốc tham gia các dự án của Israel?
Ngoại trưởng Mike Pompeo sẽ bay tới Jerusalem để nói chuyện với Thủ tướng Benjamin Netanyahu và ông Benny Gantz - cựu lãnh đạo phe đối lập và cũng là người sắp tham gia cùng với ông Netanyahu trong chính phủ liên minh.
Trong một tuyên bố, Washington nói rằng chuyến đi của ông Pompeo là cần thiết dù không đưa ra cụ thể nội dung chương trình nghị sĩ. Tuyên bố chỉ cho biết: "Mỹ và Israel sẽ thảo luận về những nỗ lực chống COVID-19 và các vấn đề an ninh khu vực liên quan đến đối thủ Iran”.
Ngoài ra, một số quan chức của chính phủ Mỹ nói rằng Washington cũng sẽ xem xét vấn đề an ninh khi Trung Quốc tham gia một số dự án cơ sở hạ tầng của Israel, tờ The Times of Israel cho biết hôm 12-5.
Nhà máy lọc nước biển Sorek ở Israel. Ảnh: REUTERS
Hiện Israel đang đánh giá một hợp đồng liên kết xây dựng nhà máy xử lý nước biển của nước này với một công ty Trung Quốc và cũng cần có sự xem xét từ Mỹ.
Theo dự án này, việc xây dựng nhà máy lọc nước biển sẽ tiến hành từ năm 2020 và đến năm 2023 sẽ sản xuất ra nước ngọt. Khi đó, Israel trở thành quốc gia hàng đầu thế giới khử mặn nước biển, thu được 85% nước ngọt sau khi lọc.
Vào ngày 24-5 tới, Israel sẽ công bố người thắng thầu cho dự án này.
Đại sứ Mỹ tại Israel David Friedman đã bày tỏ mối quan ngại với Văn phòng Thủ tướng, Bộ Ngoại giao Israel và rất có thể Ngoại trưởng Pompeo cũng sẽ thảo luận vấn đề cho Trung Quốc tham dự vào các dự án ở Israel.
Một quan chức Đại sứ quán Mỹ nói: “Chúng tôi sẽ không bình luận về các dự án cụ thể, nhưng cũng như tất cả các đồng minh và bạn bè trên thế giới, chúng tôi duy trì đối thoại với Israel để cùng đánh giá các hoạt động đầu tư, kinh tế với góc nhìn liệu nó có tác động đến an ninh quốc gia hay không”.
Trung Quốc tham gia càng nhiều vào các dự án của Israel
Bà Gali Lavi - nghiên cứu sinh tại khoa Đông Á học của Đại học Tel Aviv và cũng là người thực hiện những nghiên cứu về các chương trình giữa Israel và Trung Quốc nói rằng: “Mỹ rất lo lắng về những nỗ lực vươn xa của Trung Quốc tới khắp nơi trên thế giới khi họ tìm cách đầu tư vào cơ sở hạ tầng chiến lược".
Bà nhấn mạnh: “Một trong những điều mà Mỹ cũng báo động đó là Trung Quốc muốn chiếm lĩnh thị trường công nghệ tương lai. Israel nổi tiếng vì có một nền công nghệ phát triển và đó là sự quan tâm lớn của Trung Quốc”.
Từng là người đứng đầu cơ quan quản lý nước của Israel, ông Alexander Kushner hoàn toàn hiểu được những việc làm của Trung Quốc:
“Trung Quốc đã theo dõi thị trường nước của Israel trong hơn một thập kỷ qua. Chúng tôi biết Trung Quốc đang đi khắp nơi tìm kiếm kiến thức, công nghệ. Với số tiền khá lớn, họ sẽ tìm cách đầu tư để có được bất kỳ công nghệ nào mà họ cần cho tương lai”.
Còn theo bà Lavi, Thủ tướng Netanyahu cũng đang ở trong thế khó.
“Ông Netanyahu có quan hệ cá nhân chặt chẽ với ông Trump. Nhưng khi có sự tham gia của Trung Quốc, Israel có thể thay đổi. Lợi ích của Israel là duy trì mối quan hệ tốt với Trung Quốc. Ông Netanyahu sẽ phải làm sao để tránh làm hỏng mối quan hệ với Trung Quốc cũng như không thể làm phật lòng Mỹ. Nhưng điều này có khả thi hay không thì chưa biết được” - bà Lavi khẳng định.
Ông Pompeo cũng bàn việc sáp nhập khu vực của Palestine vào Israel?
Trong một diễn biến khác liên quan đến chuyến đi này, trả lời phỏng vấn của tờ Israel Hayom, Ngoại trưởng Mike Pompeo nói rằng ông sẽ cùng Thủ tướng Netanyahu và ông Gantz trao đổi trực tiếp về kế hoạch “Tầm nhìn vì Hòa bình” mà Tổng thống Donald Trump đưa ra đối với vấn đề sáp nhập các khu vực của Palestine vào lãnh thổ Israel.
Kế hoạch của Mỹ đưa ra đã bị phía Palestine phản đối vì nó trao quyền kiểm soát quân sự cho Israel đối với lãnh thổ, đất đai của Palestine và tất cả các khu định cư tại Jerusalem. Tuy nhiên, Washington tuyên bố Israel có thể thực hiện các phần của kế hoạch mà không cần sự tham dự của người Palestine.
Một khu vực định cư của người Do Thái ở Bờ Tây. Ảnh: AP
“Đây là một nội dung khá chi tiết, thực tế và có thể thực hiện được. Tôi muốn chia sẻ với họ một số công việc mà chúng tôi đang thực hiện” - ông Pompeo nói với tờ Israel Hayom.
Ngoài ra, ông Pompeo nói rằng việc sáp nhập lãnh thổ phụ thuộc vào chính phủ Israel. Ông cũng nhấn mạnh thêm muốn tìm hiểu xem chính phủ mới của Israel nghĩ gì về việc này, theo tờ The Guardian.
