Mấy ngày qua, nhiều phụ huynh (phần lớn là ở các tỉnh, thành khác) đã đưa con em đến khoa Bỏng-Chỉnh hình BV Nhi đồng 1 TP.HCM để được các chuyên gia Pháp khám và phẫu thuật cánh tay bị liệt do đám rối thần kinh cánh tay bị tổn thương.
Mới sinh đã liệt tay
Từ lúc 16 tháng tuổi, cánh tay trái của bé Lê Thị Thu Trang (Dăk Lăk) đã không thể hoạt động được. Mẹ bé Trang cho hay chị sinh con ở trạm y tế xã, do chị sinh khó nên nữ hộ sinh đã bóp hai vai bé kéo ra làm bả vai bầm tím. Từ đó, tay trái của bé Trang không co kéo gì được. Tương tự, bé Huỳnh Hà Kim Anh (bốn tuổi, Bạc Liêu) cũng bị bác sĩ đỡ sinh kéo bầm vai. Mẹ bé Linh cho biết bác sĩ nói không sao, điều trị một tháng sẽ khỏi. Tuy nhiên, từ đó đến nay đã… bốn năm mà cánh tay trái của bé yếu ớt như lá lúa mặc dù bé đã được tập vật lý trị liệu liên tục.
Bác sĩ Đặng Khải Minh (khoa Bỏng-Chỉnh hình BV Nhi đồng 1) cho biết trẻ bị liệt cánh tay là do đám rối thần kinh cánh tay bị tổn thương. Nguyên nhân do sự chèn ép hay sự kéo dãn vùng vai và cánh tay em bé trong lúc sinh. Ngoài ra, những em bé bị gãy xương đòn cũng có thể gặp triệu chứng này. Số trẻ sơ sinh bị tổn thương đám rối thần kinh cánh tay chiếm tỉ lệ 1-5/1.000 trẻ. Di chứng này thường gặp ở trẻ sanh khó, mẹ có khung chậu nhỏ và trẻ có cân nặng quá lớn. Đa số các trường hợp sẽ tự phục hồi, tuy nhiên cũng có những trường hợp không thể phục hồi và bệnh nhân sẽ bị liệt suốt đời.
Giáo sư người Pháp đang khám cho một trẻ bị liệt đám rối thần kinh tại BV Nhi đồng 1. Ảnh: DUY TÍNH
Theo bác sĩ Trần Ngọc Hải (Trưởng khoa Hậu phẫu BV Từ Dũ), liệt đám rối thần kinh cánh tay là một trong những tai biến trong sản khoa. Ngoài những ca sinh khó kể trên, các sản phụ bị tiểu đường cũng dễ gặp tai biến này. “Mẹ bị tiểu đường thì thai nhi sẽ không phát triển cân đối, vai to hơn, do đó khi kéo ra cũng dễ bị tổn thương” - bác sĩ Hải nói.
Can thiệp sớm rất quan trọng
Bác sĩ Đặng Khải Minh cho biết phương pháp phẫu thuật cắt nối hoặc ghép thần kinh cho các trường hợp liệt đám rối thần kinh cánh tay do tai biến sản khoa là phương pháp mới, phức tạp. Phương pháp này hiện đã phổ biến tại các nước có nền y khoa phát triển. Tại Việt Nam, thời gian qua chủ yếu các bé chỉ được tập vật lý trị liệu, vì vậy sự phục hồi không cao và còn nhiều di chứng. Gần đây, các giáo sư Pháp đã trực tiếp phẫu thuật và hướng dẫn kỹ thuật này cho một số bệnh viện tại TP.HCM.
Theo các giáo sư người Pháp, thời gian tốt nhất để tiến hành phẫu thuật là khi trẻ 3-9 tháng tuổi. Nếu phẫu thuật sớm, chức năng cánh tay sẽ phục hồi được khoảng 80%-85%, có trẻ phục hồi hoàn toàn. Với những trẻ lớn tuổi, các bác sĩ sẽ cắt chuyển gân cơ chứ không can thiệp trực tiếp vào dây thần kinh vì vậy khả năng phục hồi không cao.
Mô tả về biện pháp điều trị, bác sĩ Minh cho biết: “Tổn thương đám rối thần kinh cánh tay làm cho cơ nào do thần kinh chi phối sẽ bị liệt. Các bác sĩ sẽ cắt phần đó và lấy dây thần kinh ở nơi khác ghép vào. Trước đây, các bác sĩ phải lấy chỉ may ghép hai đầu qua kính hiển vi, còn bây giờ thì dùng keo sinh học dán lại. Sau khoảng ba tuần, bác sĩ sẽ lấy keo ra, dây thần kinh sẽ mọc ra và thần kinh phục hồi hoàn toàn”.
| Phẫu thuật liệt đám rối thần kinh cánh tay đã được áp dụng nhiều trên người lớn (chủ yếu do tai nạn) tại Việt Nam. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ mới áp dụng cho trẻ em hơn một năm nay dưới sự chuyển giao kỹ thuật của các giáo sư đến từ Pháp. Tại BV Chấn thương Chỉnh hình, một năm có khoảng 100 trẻ được phẫu thuật. Còn tại BV Nhi đồng 1, từ tháng 12-2009 đến nay, bệnh viện này đã phẫu thuật cho 28 em. |
DUY TÍNH
