Ngày 15-12, Báo Tài chính - Đầu tư tổ chức Hội thảo “Đa dạng vốn cho phát triển bền vững” trong bối cảnh yêu cầu huy động nguồn lực tài chính cho tăng trưởng xanh, kinh tế bền vững đang trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.
20 tỉ USD cho chuyển đổi xanh
Phát biểu khai mạc, ông Phạm Văn Hoành, Tổng Biên tập Báo Tài chính - Đầu tư nhấn mạnh, phát triển bền vững không còn là lựa chọn mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc đối với mọi quốc gia. Nhu cầu tài chính cho phát triển bền vững và chuyển đổi xanh của Việt Nam là rất lớn, vượt xa khả năng đáp ứng của nguồn ngân sách nhà nước và một vài kênh vốn truyền thống.
Thực tiễn đó đặt ra yêu cầu phải đa dạng hóa mạnh mẽ hơn nữa các nguồn lực tài chính, mở rộng không gian cho thị trường tài chính xanh phát triển.
Theo báo cáo của Bộ Tài chính, trong kịch bản trung hòa carbon, tổng nhu cầu đầu tư dài hạn cho phát triển kinh tế xanh, bền vững đến năm 2050 vào khoảng 670 - 700 tỉ USD, trong đó riêng nhu cầu cho thích ứng với biến đổi khí hậu đã lên tới khoảng 368 tỉ USD, tương đương 6,8% GDP mỗi năm.
Con số này cho thấy rõ áp lực huy động nguồn lực tài chính trong dài hạn, đòi hỏi sự tham gia đồng bộ của nhiều kênh vốn khác nhau. Bên cạnh hệ thống ngân hàng, thị trường vốn, đặc biệt là thị trường chứng khoán, được xác định là kênh huy động nguồn lực trung và dài hạn quan trọng cho các dự án xanh, chuyển đổi năng lượng và phát triển bền vững.
Việc phát triển các công cụ tài chính bền vững như trái phiếu xanh, trái phiếu bền vững, cổ phiếu của doanh nghiệp thực hành ESG được xem là hướng đi cần thiết để mở rộng dư địa huy động vốn.
5 trọng tâm đa dạng nguồn vốn
Phát biểu tại hội thảo, Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Ngọc Cảnh nhấn mạnh, ngành ngân hàng Việt Nam xác định rõ vai trò là một trong những kênh huy động vốn quan trọng phục vụ phát triển kinh tế bền vững.
Nhận thức sâu sắc tầm quan trọng của “tín dụng xanh” và “tài chính bền vững”, NHNN không ngừng hoàn thiện hành lang pháp lý, cơ chế chính sách, triển khai đồng bộ các giải pháp để thúc đẩy hoạt động tín dụng xanh.
Các ngân hàng đã tích cực, chủ động nghiên cứu phát triển các sản phẩm huy động vốn xanh, tín dụng xanh để tài trợ vốn cho các dự án mang lại lợi ích môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, các mô hình sản xuất tuần hoàn, liên kết bền vững.
Hoạt động tín dụng xanh không ngừng được mở rộng cả về quy mô và tốc độ tăng trưởng. Đến 30-11-2025, dư nợ tín dụng xanh đạt khoảng 750 nghìn tỉ đồng, mức tăng trưởng bình quân giai đoạn từ năm 2017 đến nay đạt hơn hơn 21%/năm.
Nhưng thực tế cho thấy cần phải đa dạng hóa nguồn lực tài chính, đòi hỏi sự tham gia của các kênh vốn trong và ngoài nước, đặc biệt từ khu vực tư nhân và thị trường vốn (ở đây là thị trường chứng khoán).
Việc mở rộng các kênh vốn đầu tư tài chính xanh từ nhiều khu vực, thị trường không chỉ góp phần giảm áp lực lên hệ thống ngân hàng mà quan trọng nhất còn tạo điều kiện huy động nguồn vốn trung - dài hạn linh hoạt, an toàn và hiệu quả hơn cho mục tiêu chung của quốc gia, phù hợp với xu hướng tài chính xanh toàn cầu.
Phó Thống đốc lưu ý 5 nội dung trọng tâm để thúc đẩy đa dạng hóa nguồn vốn. Thứ nhất là vai trò của thị trường vốn, thị trường chứng khoán trong huy động nguồn lực trung và dài hạn cho phát triển bền vững, trong đó làm rõ điều kiện để thị trường vốn trở thành kênh dẫn vốn hiệu quả, bổ trợ cùng nguồn vốn tín dụng ngân hàng tài trợ các dự án xanh, chuyển đổi năng lượng và phát triển bền vững.
Hai là, giải pháp phát triển thị trường vốn xanh, khuyến khích phát hành các công cụ tài chính bền vững như trái phiếu xanh, trái phiếu bền vững, cổ phiếu của các doanh nghiệp thực hành ESG; đồng thời nâng cao năng lực của doanh nghiệp và nhà đầu tư trong việc tiếp cận, sử dụng và giám sát hiệu quả các dòng vốn, sản phẩm tài chính này.
Ba là, thực tiễn triển khai tín dụng xanh trong khu vực ngân hàng, kết quả, bài học kinh nghiệm và định hướng tiếp theo nhằm phát huy vai trò của hệ thống ngân hàng trong việc dẫn dắt, lan tỏa dòng vốn tín dụng xanh trong nền kinh tế.
Bốn là, các cơ chế, chính sách ưu tiên nhằm thu hút mạnh mẽ hơn dòng vốn từ khu vực tư nhân vào các dự án xanh, tăng trưởng bền vững, bao gồm vai trò điều tiết của Nhà nước trong việc hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, nâng cao tính minh bạch, bảo đảm an toàn, ổn định của hệ thống tài chính.
Năm là, tăng cường sự phối hợp, kết hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức tài chính, doanh nghiệp, thị trường vốn và các đối tác quốc tế, nhằm huy động, phân bổ và sử dụng hiệu quả các nguồn lực tài chính cho mục tiêu tăng trưởng xanh và phát triển bền vững của đất nước.
Các ngân hàng thương mại là nguồn cung lớn nhất, chiếm khoảng 88% tổng dư nợ tín dụng xanh. Nguồn vốn xanh mà các ngân hàng huy động được chủ yếu thông qua hoạt động phát hành trái phiếu xanh, từ nguồn vốn vay quốc tế. Theo IFC, trong giai đoạn 2020-2025, giá trị phát hành trái phiếu xanh tại Việt Nam đạt hơn 1,5 tỉ USD.
