Theo hãng tin TASS, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã có cuộc điện đàm với người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu hôm 20-7 nhằm “bày tỏ sự thất vọng của Mỹ về việc Thổ Nhĩ Kỳ mua hệ thống phòng thủ tên lửa đất đối không S-400 từ Nga, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Morgan Ortagus tiết lộ.
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo. Ảnh: AP
“Ngoại trưởng Pompeo tái khẳng định cam kết của Mỹ giải quyết các lo ngại an ninh của Thổ Nhĩ Kỳ dọc biên giới Thổ Nhĩ Kỳ-Syria, đồng thời nhắc lại các nghĩa vụ của Chính phủ Mỹ trong việc bảo vệ các đối tác địa phương đang làm việc với Mỹ và Liên minh toàn cầu chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS)”, bà Ortagus cho biết.
“Ngoại trưởng Pompeo cũng bày tỏ sự thất vọng của Mỹ trước việc Thổ Nhĩ Kỳ mua hệ thống tên lửa đất đối không S-400 của Nga”, đại diện Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết thêm.
Trước đó, văn phòng báo chí Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ cho hay các nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ đã thảo luận các vấn đề liên quan tới hệ thống tên lửa S-400 do Nga sản xuất và máy bay chiến đấu hiện đại F-35 của Mỹ, cũng như các diễn biến gần đây ở Manjib và tỉnh Idlib của Syria và một vùng an ninh mới ở Syria.
Đây là liên lạc đầu tiên giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ sau khi tổ hợp S-400 được chuyển tới Thổ Nhĩ Kỳ hôm 12-6. Washington đã loại Ankara khỏi chương trình phát triển tiêm kích F-35 và Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết Washington đang xem xét các lệnh trừng phạt đơn phương nhắm vào Ankara.
Các bộ phận của hệ thống S-400 được dỡ khỏi một máy bay vận tải của Nga hôm 12-7. Ảnh: AP
Nhà Trắng ngày 17-7 thông báo với việc bàn giao này, việc Thổ Nhĩ Kỳ tiếp tục tham gia chương trình F-35 là “không thể”. Bộ ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ một ngày sau đó, tức 18-7, kêu gọi Mỹ xem xét lại quyết định này bởi Ankara cho rằng quyết định có thể “gây ra sự tổn hại không thể khắc phục được cho quan hệ song phương”.
Thổ Nhĩ Kỳ tính mua tiêm kích Su-35 thay thế F-35
Theo hãng tin Sputnik mới đây, một nguồn tin trong quân đội Thổ Nhĩ Kỳ tiết lộ Tổng thống nước này Recep Tayyip Erdogan sẽ nghiên cứu khả năng mua tiêm kích Su-35 của Nga để thay thế dòng F-35, sau khi Mỹ tung đòn trừng phạt nước này vì thương vụ S-400.
“Tổng thống Recep Tayyip Erdogan đang nghiên cứu khả năng đặt mua tiêm kích Su-35 của Nga và sẽ đưa ra tuyên bố sau", một nguồn tin giấu tên trong quân đội Thổ Nhĩ Kỳ ngày 18-7 cho biết. Tuy nhiên, người này nói rằng vẫn còn quá sớm để khẳng định về hợp đồng mua tiêm kích Nga.
Tiêm kích Su-35 của Nga tại một triển lãm hàng không. Ảnh: AP
Ông Sergey Chemezov, giám đốc điều hành tập đoàn quốc phòng Rostec của Nga, khẳng định Moscow sẵn sàng bán tiêm kích Su-35 cho Ankara nếu nước này đề nghị.
Trước đó, ông Chemezov cho hay Nga có thể bán tiêm kích Su-57 cho Thổ Nhĩ Kỳ nếu Ankara chấm dứt tham gia dự án phát triển F-35.
Thông tin được đưa ra trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo sẽ không bán tiêm kích F-35 cho Ankara sau khi Thổ Nhĩ Kỳ tiếp nhận hệ thống phòng không tầm xa S-400 Nga. Mark Esper, quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, cũng tuyên bố Ankara không thể cùng lúc sở hữu cả tiêm kích F-35 và tên lửa S-400.
Truyền thông Thổ Nhĩ Kỳ hồi giữa tháng 6 cho biết Ankara đã chuẩn bị nhiều kế hoạch nhằm đối phó việc bị loại khỏi dự án F-35, trong đó bao gồm mua tiêm kích tàng hình Su-57 Nga, tiêm kích tàng hình Thẩm Dương FC-31 (còn gọi là J-31) của Trung Quốc hoặc đẩy nhanh việc phát triển tiêm kích thế hệ 5 nội địa mang tên mã TF-X.
Hồi tháng 6, Công ty Công nghiệp Hàng không Thổ Nhĩ Kỳ (TAI) đã ra mắt một nguyên mẫu máy bay chiến đấu TF-X tại Triển lãm hàng không Paris.
Giới chuyên gia đánh giá việc Mỹ gạt Thổ Nhĩ Kỳ khỏi dự án F-35 là cơ hội để Nga tăng cường chào bán các tiêm kích hiện đại đi kèm thỏa thuận chuyển giao công nghệ cho nước này. Đây là điều khoản rất có lợi cho Ankara trong bối cảnh nước này muốn phát triển dòng tiêm kích TF-X để biên chế vào đầu thập niên 2030.
