Bộ Tài chính vừa công bố báo cáo đánh giá tác động Dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 03/2017 về kinh doanh casino. Theo đó, việc ban hành nghị định mới nhằm hoàn thiện khung pháp lý, đồng bộ với các quy định hiện hành và tháo gỡ vướng mắc phát sinh trong quá trình thực thi.
Dự thảo quy định điều kiện để người Việt được vào chơi casino, gồm: từ 21 tuổi, có đầy đủ năng lực hành vi dân sự, chứng minh năng lực tài chính, mua vé tham gia; không thuộc diện bị người thân hoặc bản thân đề nghị không cho chơi; chỉ dùng tiền đồng để đổi tiền quy ước và có thể đổi ngược lại khi chơi không hết hoặc trúng thưởng.
Bộ Tài chính cho biết thời gian qua các điều kiện này nhìn chung không phát sinh vướng mắc và giúp kiểm soát hiệu quả việc người Việt vào casino. Các điều kiện quy định trong dự thảo không thay đổi so với quy định hiện hành.
Pháp Luật TP.HCM ghi nhận các ý kiến xung quanh những vấn đề này.
Luật sư TRƯƠNG VĂN TUẤN, Đoàn Luật sư TP.HCM:
Tuổi 21 chín chắn hơn tuổi 18
Dù là hoạt động giải trí, casino vẫn là trò chơi có ăn thua bằng tiền nên hệ lụy là không tránh khỏi.
Về độ tuổi được phép vào chơi tại Điểm kinh doanh casino, quy định hiện hành (điểm a khoản 3 Điều 12 Nghị định 03/2017) và dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 03/2017 đều quy định là 21 tuổi.
Theo tôi, việc đặt ra điều kiện về độ tuổi (21 tuổi) nhằm mục đích hạn chế rủi ro cho thanh niên chưa ổn định. Độ tuổi 21 được coi là mốc chín chắn hơn 18 tuổi (tuổi thành niên), đã có khả năng nhận thức, khả năng tự chủ và tự chịu trách nhiệm cao hơn. Đảm bảo người tham gia có khả năng tài chính; tránh tình trạng người nghèo, người có thu nhập thấp dễ dàng tham gia và dẫn đến hệ lụy nợ nần, mất khả năng chi trả.
Nghị định 03/2017 quy định người chơi phải có đủ năng lực về tài chính để tham gia chơi tại Điểm kinh doanh casino. Người chơi phải chứng minh được có thu nhập thường xuyên từ 10 triệu đồng/tháng trở lên hoặc thuộc diện chịu thuế từ bậc 3 trở lên theo quy định tại Luật thuế thu nhập cá nhân... Phải mua vé tham gia chơi tại Điểm kinh doanh casino. Mức vé là 01 triệu đồng/24 giờ liên tục/người hoặc 25 triệu đồng/tháng/người...
Trong khi đó, dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 03/2017 đã bỏ điều kiện phải chứng minh thu nhập 10 triệu đồng/tháng, thay vào đó là tăng mức phí vé vào cửa lên 2,5 triệu đồng/24 giờ hoặc 50 triệu đồng/tháng. Việc bỏ điều kiện chứng minh thu nhập nhưng tăng mạnh phí vào cửa cho thấy Bộ Tài chính chuyển đổi phương thức quản lý: từ kiểm soát bằng thủ tục hành chính phức tạp sang kiểm soát bằng cơ chế thị trường/rào cản tài chính trực tiếp ngay tại thời điểm người chơi quyết định tham gia.
Ngoài ra, quy định về việc người Việt Nam phải sử dụng VND tại các điểm kinh doanh casino là không thay đổi so với quy định hiện hành. Tuy nhiên, dự thảo có sự điều chỉnh quan trọng về cơ chế quản lý đối với khoản thu từ tiền vé để đảm bảo tính minh bạch và tối đa hóa nguồn thu ngân sách, bằng cách giao cho cơ quan thuế theo dõi và kiểm soát chặt chẽ hơn.
Luật sư NGUYỄN ĐÌNH THẾ, Đoàn Luật sư TP.HCM
Đề xuất dùng VNeID, CIC để kiểm soát
Casino là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, tiềm ẩn rủi ro cao, nên việc Nhà nước thiết lập “điều kiện về chủ thể” nhằm bảo vệ người dân là cần thiết.
Tuy nhiên, theo tôi, cần rà soát một số điều kiện sau:
Thứ nhất, về “năng lực tài chính”: Cách hiểu hiện nay thiên về “thu nhập thường xuyên” (như bảng lương, hợp đồng cho thuê nhà) dẫn đến bất bình đẳng. Những người làm nghề tự do hoặc có tài sản tích lũy lớn nhưng không có lương tháng (như nông dân nhận đền bù, người về hưu có khoản tiết kiệm) có thể bị hạn chế quyền tiếp cận dịch vụ. Cần mở rộng theo hướng cho phép chứng minh bằng tài sản đảm bảo hoặc sổ tiết kiệm.
Thứ hai, việc yêu cầu người chơi nộp hồ sơ tài chính chi tiết (sao kê ngân hàng, bảng lương) và để doanh nghiệp casino lưu trữ tiềm ẩn nguy cơ rò rỉ dữ liệu cá nhân. Nhà nước nên đóng vai trò xác thực thông tin, thay vì giao khoán cho doanh nghiệp tư nhân.
Hiện dự thảo chưa nêu rõ người chơi phải chứng minh thu nhập theo cách nào. Cơ chế chứng minh thủ công bằng giấy tờ dễ gây lúng túng. Nhân viên casino không có nghiệp vụ thẩm định có thể gặp khó khăn, đồng thời dễ xuất hiện tình trạng giấy tờ giả hoặc sự thông đồng giữa nhân viên và khách hàng.
Do đó, để khắc phục, tôi đề nghị bổ sung các cơ chế sau:
Dữ liệu thuế và dữ liệu tín dụng (CIC) nên được liên thông vào tài khoản định danh điện tử. Tại cửa casino, chỉ cần quét mã QR để hệ thống trả về kết quả “Đủ điều kiện” hoặc “Không đủ điều kiện”, loại bỏ nguy cơ dùng giấy giả hay can thiệp chủ quan.
Đối với nhóm khách hàng đặc thù, có thể cho phép chứng minh thu nhập thông qua mua vé vào cửa theo năm với giá cao hoặc sử dụng thẻ tín dụng hạn mức lớn. Khả năng chi trả “trước” thể hiện năng lực tài chính mà không cần hồ sơ phức tạp.
Về cách kiểm soát:
Kiểm soát độ tuổi: Cần bắt buộc áp dụng cổng kiểm soát tự động (Autogate) dùng công nghệ sinh trắc học (FaceID). Hệ thống đối chiếu khuôn mặt thực tế với dữ liệu trong chip căn cước công dân, ngăn người chưa đủ tuổi mượn giấy tờ để vào casino.
Kiểm soát thu nhập: Việc đánh giá cần dựa trên khả năng thanh toán, không chỉ nhìn vào số tiền thu nhập. Cần bổ sung cơ chế đối chiếu với Trung tâm Thông tin Tín dụng Quốc gia (CIC). Hệ thống sẽ tự động chặn những người dù có thu nhập cao nhưng đang có nợ xấu hoặc mất khả năng thanh toán, qua đó hạn chế hệ lụy như tín dụng đen hoặc vi phạm pháp luật.
Người trẻ ủng hộ siết chặt điều kiện vào casino
Dưới góc nhìn của một người trẻ, tôi cho rằng việc đặt ra những điều kiện là phù hợp và cần thiết, đặc biệt trong bối cảnh nhu cầu giải trí có kiểm soát ngày càng tăng, còn rủi ro xã hội liên quan đến cờ bạc vẫn luôn hiện hữu.
Tôi rất ủng hộ quy định người chơi casino phải không thuộc diện bị người thân đề nghị cấm chơi hoặc bản thân tự nguyện nộp đơn cấm chơi. Quy định này giúp xã hội giảm thiểu các hệ lụy tiêu cực đi kèm với hoạt động kinh doanh casino, chuyển gánh nặng kiểm soát từ Nhà nước sang sự tự nguyện của cá nhân và trách nhiệm của gia đình, đồng thời buộc doanh nghiệp phải nghiêm túc thực hiện trách nhiệm xã hội.
Đây là cơ chế được thiết lập để cân bằng giữa việc phát triển kinh doanh casino và việc kiểm soát các hệ lụy tiêu cực đối với cá nhân, gia đình và xã hội; bảo vệ cá nhân và gia đình khỏi nguy cơ lún sâu vào cờ bạc. Quy định này thể hiện tính nhân văn và trách nhiệm xã hội trong quản lý hoạt động kinh doanh nhạy cảm này.
Việc cấm chơi chỉ áp dụng khi người thân có năng lực hành vi dân sự đầy đủ đề nghị. Điều này đảm bảo quyết định ngăn chặn được đưa ra bởi những người có khả năng đánh giá nghiêm túc về tình trạng của người chơi.
Quy định này gián tiếp khẳng định rằng, người được phép vào chơi phải là người hoàn toàn tự chủ về hành vi và không chịu sự kiểm soát hoặc ngăn cản từ những người có trách nhiệm liên quan.
Cơ sở kinh doanh casino có trách nhiệm phải thiết lập và duy trì danh sách cấm chơi. Điều này buộc doanh nghiệp phải kiểm soát chặt chẽ đầu vào, không chỉ dựa trên độ tuổi hay khả năng tài chính mà còn dựa trên tình trạng xã hội của người chơi.
Nếu doanh nghiệp cho phép người nằm trong danh sách cấm chơi vào tham gia, họ sẽ vi phạm quy định và có thể bị xử phạt nặng. Điều này nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật và trách nhiệm xã hội của các doanh nghiệp kinh doanh loại hình đặc biệt này.
Chị VÕ THỊ KIỀU DIỄM, 25 tuổi, phường Tân Sơn Hòa, TP.HCM
