Tai nạn giao thông khiến nhiều người thương vong, nếu biết cách sơ cứu sẽ góp phần giữ được mạng sống cho nhiều nạn nhân. Song, những thiện chí cứu chữa ấy đôi khi lại gây hại nếu người cấp cứu không có những kiến thức sơ cứu cơ bản.
Theo Phó giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Tiến Dũng, Bệnh viện Bạch Mai, ở nước ngoài, trên đường phố có các trạm y tế nhỏ để sơ cứu cho người gặp nạn đột xuất, còn nước ta mỗi khi gặp nạn chỉ biết gọi cấp cứu 115. Người dân xúm lại quan sát, đôi khi sơ cứu nhưng chưa đúng cách bởi họ không có chuyên môn.
Sơ cứu nạn nhân giữa đường. Ảnh: An Nhơn.
Theo Phó giáo sư Dũng, không phải tất cả trường hợp nạn nhân bị tai nạn giao thông đều nhanh chóng được đưa tới bệnh viện. Sơ cứu trước khi nhập viện cho nạn nhân rất quan trọng, song mỗi trường hợp lại cần đánh giá và cách xử lý riêng, không có công thức chung cho bất kỳ trường hợp nào. Người bình thường không biết cách đánh giá chấn thương của nạn nhân dẫn đến sơ cứu sai khiến tình trạng trở nên tồi tệ. Đã có rất nhiều trường hợp, tình trạng của nạn nhân xấu đi sau khi di chuyển.
Phó giáo sư Dũng hướng dẫn xử trí một số chấn thương thường gặp khi bị tai nạn giao thông, như sau:
Vết thương chảy máu
Đây là chấn thương thường gặp nhất khi bị tai nạn giao thông. Nguyên nhân là do va đập, bị vật sắc nhọn đâm vào da thịt, đứt mạch máu... dẫn đến máu chảy. Nạn nhân mất quá nhiều máu dễ choáng, bất tỉnh, tử vong.
Trường hợp này cần làm garo cầm máu bằng cách quấn thật chặt ở vị trí trên vết thương 3-5 cm. Có thể dùng vải sạch làm garo nếu không có sẵn dụng cụ y tế, kiểm tra độ chặt của garo thường xuyên. Trong trường hợp vết thương có dị vật, không nên rút dị vật ra vì có thể làm cho máu chảy ra nhiều hơn dẫn đến mất máu. Đối với vết thương chảy máu không có dị vật, dùng gạc hoặc vải sạch ép trực tiếp lên vết thương và giữ chặt để cầm máu rồi băng lại. Mọi thao tác phải đòi hỏi nhanh, chính xác và đảm bảo sạch sẽ, tránh vết thương nhiễm trùng. Sau đó nhanh chóng đưa bệnh nhân đến bệnh viện gần nhất.
Gãy xương
Khi xương bị gãy, dấu hiệu điển hình là đau ở vùng gãy, đau hơn khi sờ ấn hoặc cử động, giảm hoặc không thể cử động chỗ bị thương, kèm theo sưng nề, chảy máu. Trong một số trường gãy xương hở đầu, xương có thể đâm thủng da, chân tay gãy rời, lủng lẳng.
Việc đầu tiên cần làm là cố định tạm thời bộ phận bị gãy. Có thể dùng các loại nẹp tự tạo từ gỗ, tre để cố định vùng xương gãy. Nếu gãy xương ở gần các khớp, phải cố định cả khớp. Riêng gãy xương hở, không được rửa mà chỉ lau xung quanh vết thương, bôi thuốc sát trùng và băng ép vô khuẩn. Tuyệt đối không ấn đầu xương gãy vào trong. Sau đó nhanh chóng đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất để điều trị.
Đặc biệt chú ý với những người bị tai nạn dẫn đến gãy đốt sống cổ. Không nên tự ý di chuyển nạn nhân. Nếu tự ý di chuyển nạn nhân không đúng cách dễ dẫn đến nguy cơ bị liệt toàn thân hoặc tử vong.
Chấn thương sọ não
Nạn nhân chấn thương sọ não có thể bị vỡ sọ, vết thương xuyên thấu, dập não, xuất huyết trong hoặc phù não, co giật. Khi đó, nên đặt nạn nhân nằm ở nơi thoáng khí. Nếu nạn nhân ngưng tim, ngưng thở, nên ưu tiên hô hấp nhân tạo, xoa bóp lồng ngực ở vùng tim. Sau khi xử trí tổn thương, gọi cấp cứu đến nhanh nhất có thể.
Phó giáo sư Dũng nhấn mạnh, khi gặp nạn nhân bị thương nặng, cách tốt nhất là đặt họ nằm yên nơi thoáng khí, nhanh chóng nhờ người có chuyên môn đến sơ cứu trước khi đưa vào viện.
Theo Lê Nga (Vnexpress)
