Tập đoàn AIG thưởng đúng luật không?

Tập đoàn Bảo hiểm Mỹ AIG dự kiến năm nay sẽ trả thưởng 450 triệu USD cho các cán bộ điều hành. Ngày 15-3, AIG đã chi trước 165 triệu USD thưởng cho 400 người. Trong khi đó, AIG thua lỗ 99,3 tỷ USD trong năm ngoái và phải nhận 170 tỷ USD trợ cấp của chính phủ (nhà nước mua lại 80%).

Trả thưởng trái luật

Dư luận Mỹ đã phẫn nộ gọi đó là hành vi xúc phạm người dân. Hàng ngàn ý kiến gửi cho báo chí cật vấn: Các cán bộ của Tập đoàn AIG phải ngồi tù hay được thưởng? Điện thoại của AIG liên tục nhận tin nhắn chửi bới hoặc dọa giết. Tổng thống Barack Obama đã tuyên bố sẽ sử dụng mọi biện pháp luật pháp để thu hồi tiền thưởng.

Báo New York Times (Mỹ) đã có bài viết của giáo sư Lawrence A. Cunningham (Đại học Luật George Washington) phân tích liệu AIG trả thưởng có đúng luật và chính phủ làm sao thu hồi tiền thưởng.

Theo quan điểm của AIG, việc trả thưởng hoàn toàn đúng luật vì khoản này có ghi trong hợp đồng lao động (HĐLĐ) ký với nhân viên. Nếu AIG không trả thưởng sẽ vi phạm HĐLĐ. Chưa kể khả năng nhân viên sẽ kiện, AIG có thể sẽ phải chịu tổn thất kinh tế nhiều hơn mức thưởng và cả trách nhiệm pháp lý.

Theo giáo sư Cunningham, theo luật kinh doanh Mỹ, việc vi phạm HĐLĐ có thể chấp nhận được nếu có lý do chính đáng. Lý do chính đáng ở đây là tình hình kinh doanh của AIG đang thua lỗ và tình hình kinh tế chung cả nước bị khủng hoảng.

Giáo sư Cunningham viện dẫn luật chuyển nhượng để cho thấy AIG trả thưởng là trái luật. Luật chuyển nhượng không cho phép tập đoàn tài chính gặp khó khăn có quyền chuyển nhượng, phân phối tài sản cho bên này mà gây tổn thất cho bên khác. Như vậy, AIG đang thua lỗ không thể dùng tiền của các nhà đầu tư, cổ đông và cả tiền thuế của dân để chi thưởng cho nhân viên.

Liệu có thể thu hồi quyết định thưởng được hay không? Theo giáo sư Cunningham, chính phủ cần xem kỹ lại HĐLĐ của AIG để xác định rõ các điều khoản, cam kết và hứa hẹn ghi trong HĐLĐ, sau đó so sánh các khoản này với hiệu quả công việc thực tế của các cán bộ được thưởng. Nếu thực tế cho thấy các cán bộ không thực hiện đúng cam kết, nghĩa là đã vi phạm HĐLĐ thì AIG không cần thưởng.

Một lý do nữa là AIG đang trong tình cảnh ngoài khả năng đoán trước, đó là khủng hoảng kinh tế xảy ra và AIG phải nhờ chính phủ cứu giúp. Một thực tế khác là AIG thua lỗ, do đó điều khoản buộc phải tôn trọng HĐLĐ có thể xem xét lại một khi thực tế hoàn toàn đi ngược lại mục đích ban đầu của HĐLĐ.

Tối hậu thư cho AIG

Hiện nay, 73 cán bộ của Tập đoàn AIG đã nhận thưởng mỗi người tối thiểu một triệu USD và tối đa hơn sáu triệu. 11 người trong số này đã rời khỏi AIG.

Điều khôi hài là hồi tháng 2, một điều luật sửa đổi về ngăn chặn thưởng trong khi thua lỗ đã được đưa ra Thượng viện. Giới vận động hành lang trong thị trường chứng khoán phản ứng nói nếu không thưởng thì đâu còn ai muốn làm việc trong ngành tài chính. Rốt cuộc điều khoản này không được thông qua.

Trong bức thư gửi cho lãnh đạo các đảng trong Quốc hội tối 17-3, ông Timothy Geithner cho biết đang cùng với Bộ Tư pháp nghiên cứu giải pháp thu hồi 165 triệu USD tiền thưởng của AIG và Bộ Tài chính sẽ phạt AIG 165 triệu USD nữa bằng cách trừ vào khoản hỗ trợ 30 tỷ USD AIG sắp nhận.

Bộ trưởng Tài chính Timothy Geithner cũng nêu ra khả năng sẽ giải thể AIG trong vòng trật tự. Ông cho biết sẽ ban hành luật siết chặt hơn việc trả thưởng của các công ty nhận hỗ trợ từ chính phủ. Theo Ủy ban Tài chính Thượng viện, một số nghị sĩ đã đề nghị đánh thuế 70%-100% giá trị tiền thưởng áp dụng cho các công ty này.

Ngày 18-3, Chủ tịch AIG Edward Liddy phải tường trình trước Hạ viện về dự định trả thưởng. Buổi tường trình được truyền hình trực tiếp cả nước.