Chiều 5-9, trong khuôn khổ sự kiện “Kết nối chuỗi cung ứng hàng hóa quốc tế 2025” (Viet Nam International Sourcing 2025), Bộ Công Thương đã tổ chức hội thảo “Thương mại quốc tế trong bối cảnh mới - Cơ hội và thách thức đối với Việt Nam”.
Ông Tạ Hoàng Linh, Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường nước ngoài (Bộ Công Thương), cho biết trong bối cảnh kinh tế thế giới diễn biến phức tạp, việc Hoa Kỳ tuyên bố áp dụng chính sách thuế quan mới đang đặt ra nhiều thách thức. Do đó, hội thảo là dịp để cộng đồng doanh nghiệp cùng chia sẻ kinh nghiệm và chiến lược thích ứng.
Quy tắc xuất xứ - “Trái tim” và cũng là thách thức lớn nhất
Ông Nguyễn Hồng Dương, Phó Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường nước ngoài, đánh giá mức thuế đối ứng 20% dự kiến áp dụng cho hàng hóa Việt Nam là tương đối khả quan so với các nước có cùng trình độ phát triển trong khu vực.
Tuy nhiên, ông nhấn mạnh: “Kể cả khi mức thuế suất ưu đãi, nhưng nếu quy định về xuất xứ chặt chẽ thì con số đó cũng không còn nhiều ý nghĩa”.
Là đại diện một tập đoàn FDI có mặt tại Việt Nam từ năm 1988, ông Nguyễn Xuân Linh, Giám đốc vận hành Tập đoàn B’Lao-Scavi (Pháp), chia sẻ rằng sau gần 38 năm hoạt động, tập đoàn nhận thấy tình hình thế giới có quá nhiều biến động, gần đây nhất là chính sách thuế quan mới của Hoa Kỳ. Chính sách này chắc chắn sẽ tác động mạnh mẽ đến ngành dệt may Việt Nam.
Ông Xuân Linh dẫn chứng, hiện hàng thời trang Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ đang chịu mức thuế từ 18%-25% tùy dòng sản phẩm. Nếu cộng thêm mức thuế đối ứng 20%, tổng mức thuế có thể lên đến 40%. Đây là một khó khăn rất lớn, chưa kể những rủi ro tiềm ẩn về vấn đề chuyển tải hàng hóa vốn chưa được định nghĩa rõ ràng.
Một thách thức khác là sự phụ thuộc vào nguyên phụ liệu nhập khẩu. Hiện nay, Việt Nam mới tự chủ được 1% bông và 20% vải. Trung bình trên một sản phẩm may mặc xuất khẩu, giá trị nguyên phụ liệu nhập khẩu chiếm tới 60%.
"Năm 2024, ngành dệt may Việt Nam xuất khẩu đạt 44 tỉ USD. Với 60% nguyên phụ liệu nhập khẩu, trong đó phần lớn từ Trung Quốc, thì hàm lượng giá trị nội địa của Việt Nam chỉ đạt 40%, tương đương khoảng 20 tỉ USD. Đây là một thách thức rất lớn đối với doanh nghiệp Việt”- ông Xuân Linh phân tích.
Dù vậy, ông cũng cho rằng đây là những khó khăn chung của ngành dệt may thời trang tại các nước như Bangladesh, Campuchia, Indonesia… chứ không riêng gì Việt Nam.
Doanh nghiệp tăng tốc nội địa hóa
Cũng theo ông Xuân Linh, nếu nhìn nhận một cách tích cực, đây chính là động lực để doanh nghiệp thay đổi. Doanh nghiệp buộc phải đầu tư vào công nghệ xanh, chuyển đổi số để minh bạch hóa chuỗi cung ứng và đặc biệt là phải tăng tốc nội địa hóa nguyên phụ liệu.
Ông cho biết: "Tập đoàn B’Lao Scavi đã nhận thấy và đầu tư vào việc nội địa hóa nguyên phụ liệu từ nhiều năm trước. Gần đây, chúng tôi càng có động lực mạnh mẽ hơn để thúc đẩy chiến lược này”.
Ngoài ra, tập đoàn còn đề xuất thành lập Câu lạc bộ Thời trang Dệt may Trách nhiệm với mong muốn tạo ra sự khác biệt so với các quốc gia cạnh tranh.
Ông Xuân Linh dẫn chứng về việc xây dựng môi trường làm việc kiểu mẫu: “Khi đến nhà máy của chúng tôi, khách hàng sẽ có cảm nhận như đang bước vào một khu du lịch sinh thái, với hồ cá, bể bơi, sân bóng, nhà trẻ, phòng chăm sóc răng miệng cho công nhân…”.
Trong khi đó, bà Sarah Negro, Quản lý các vấn đề công toàn cầu của Tập đoàn H&M, cho biết bối cảnh thương mại quốc tế nhiều biến động buộc tập đoàn phải đa dạng hóa chuỗi cung ứng để giảm thiểu rủi ro.
Tuy nhiên, bà Sarah Negro khẳng định: “Việt Nam vẫn là thị trường mục tiêu và là đối tác sản xuất quan trọng. Chúng tôi tin rằng sự cạnh tranh sẽ gia tăng, nhưng để chuỗi cung ứng tại Việt Nam đáp ứng tiêu chuẩn toàn cầu, việc chủ động về vùng nguyên liệu là yếu tố then chốt”.
Các 'ông lớn' bán lẻ Mỹ vẫn đặt niềm tin vào Việt Nam
Ông Đỗ Ngọc Hưng, Tham tán thương mại Việt Nam tại Hoa Kỳ, cho biết hiện Việt Nam đang trong quá trình đàm phán tích cực với Hoa Kỳ, trong đó có các nội dung quan trọng về quy tắc xuất xứ và quy định chuyển tải hàng hóa. “Dù chưa có thông báo chính thức, Bộ Công Thương vẫn đang tiếp tục làm việc chặt chẽ với phía Hoa Kỳ”- ông Hưng nói.
Theo ông Hưng, một tín hiệu rất lạc quan là sự hiện diện của các tập đoàn bán lẻ hàng đầu Hoa Kỳ như Costco, Walmart, Amazon… tại sự kiện Sourcing 2025. Điều này cho thấy họ vẫn duy trì niềm tin và xem Việt Nam là thị trường cung cấp hàng hóa chiến lược, ổn định và lâu dài. Đặc biệt, sự kiện năm nay còn có sự tham dự của hai Phó chủ tịch tập đoàn Walmart, cho thấy sự quan tâm đặc biệt của họ trong việc tìm kiếm các nhà cung cấp mới tại Việt Nam.
“Hơn nữa, theo thống kê, kim ngạch xuất khẩu hàng Việt Nam qua nền tảng thương mại của Walmart trong năm 2024 đã đạt 2 tỉ USD”- ông Hưng thông tin thêm.
Bên cạnh đó, các hiệp hội ngành hàng lớn của Hoa Kỳ như dệt may, da giày và cả các tập đoàn công nghệ như Intel, Apple đều đã lên tiếng ủng hộ, đề nghị các cơ quan chức năng Hoa Kỳ xem xét và tạo điều kiện thuận lợi cho Việt Nam trong vấn đề này.
Thặng dư thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ tiếp tục tăng trưởng
Theo số liệu từ Ủy ban Thương mại Hoa Kỳ, kim ngạch thương mại song phương Việt Nam - Hoa Kỳ trong bảy tháng đầu năm 2025 đạt 114,5 tỉ USD. Trong đó, xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ đạt 106 tỉ USD và nhập khẩu là 8,5 tỉ USD, ghi nhận mức thặng dư thương mại lớn.
Theo ông Đỗ Ngọc Hưng, kết quả này cho thấy hàng hóa Việt Nam rất được thị trường Mỹ ưa chuộng nhờ giá cả cạnh tranh, mẫu mã đa dạng và không cạnh tranh trực tiếp với các mặt hàng sản xuất nội địa của Hoa Kỳ.
