Thứ trưởng Bộ GTVT nói về việc thu phí trở lại BOT Cai Lậy

Sau thời gian hơn một năm (tháng 8-2017) tạm dừng để kiểm tra, rà soát, đề xuất các phương án thu phí mới, theo kế hoạch dự kiến, BOT Cai Lậy (Tiền Giang) sẽ tổ chức thu phí trở lại cuối tháng 2-2019. Trả lời Pháp Luật TP.HCM, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Nhật nhấn mạnh: “Hơn một năm qua, các cơ quan chức năng đã khẩn trương kiểm tra, rà soát để việc thu phí BOT Cai Lậy trở lại tạo được sự đồng thuận của xã hội”.

Giữ nguyên vị trí trạm BOT

. Phóng viên: Thưa ông, vì sao sau hơn một năm mới quyết định thu phí trở lại? Ở lần thu phí trở lại này có gì khác trước và phương án đưa ra dựa trên những cơ sở nào?

+ Ông Nguyễn Nhật: hơn một năm vừa qua, các cơ quan chức năng đã khẩn trương tiến hành thanh tra, kiểm toán dự án (đến nay Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra Bộ KH&ĐT, Thanh tra Bộ GTVT đã có kết luận về dự án). Bộ GTVT cũng đã phối hợp với các bộ, ngành, địa phương, nhà đầu tư để rà soát, tính toán, nghiên cứu đề xuất các phương án thu phí báo cáo Thường trực Chính phủ quyết định.

Sau đó, tháng 3-2018, Bộ GTVT đã họp lấy ý kiến các bộ và địa phương để hoàn chỉnh phương án báo cáo Thủ tướng năm phương án. Trong đó, ưu tiên một là “giữ nguyên trạm, thực hiện giảm giá cho các phương tiện và mở rộng phạm vi giảm giá cho người dân khu vực lân cận trạm”. ưu tiên hai là “xây dựng thêm một trạm trên tuyến tránh, thu trên cả hai trạm, phương tiện đi trên tuyến nào, doanh thu sẽ hoàn vốn cho tuyến đó”.

Kết luận tại cuộc họp Thường trực Chính phủ ngày 23-4-2018, Thủ tướng chỉ đạo: “Thường trực Chính phủ nhất trí với báo cáo của Bộ GTVT. Bộ GTVT chủ trì, phối hợp với các cơ quan có liên quan tiếp tục rà soát, tính toán để giảm giá xuống mức phù hợp nhất và mở rộng phạm vi miễn, giảm giá dịch vụ đối với phương tiện giao thông...”.

Triển khai kết luận, ngày 1-6-2018, Bộ GTVT đã họp và báo cáo với các cơ quan chức năng tỉnh Tiền Giang. Ngày 27-8-2018, Bộ GTVT tiếp tục làm việc với các bộ, các cơ quan chức năng tỉnh Tiền Giang và nhà đầu tư. Đại diện các bộ có ý kiến phương án 1 là lựa chọn hợp lý, có nhiều ưu điểm hơn nhưng cần có biện pháp đảm bảo an ninh, trật tự. Trường hợp muốn xử lý triệt để chỉ có thể là Nhà nước mua lại dự án nhưng khó khả thi trong điều kiện ngân sách khó khăn như hiện nay.

Ngày 8-11-2018, Thường trực Chính phủ tổ chức họp, cơ bản các ý kiến đều cho rằng phương án 1 có nhiều ưu điểm hơn và cần thiết sớm triển khai để không ảnh hưởng lan truyền đến các dự án tương tự có đầu tư tuyến tránh. Ngay sau cuộc họp, ngày 23-11-2018, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đã chủ trì họp với địa phương, các bộ, ngành liên quan để quyết định phương án cụ thể. Ngày 20-12-2018, Thủ tướng có ý kiến: Bộ GTVT triển khai theo phương án giữ nguyên trạm thu phí Cai Lậy như hiện nay.

Như vậy, nhìn lại toàn bộ quá trình lựa chọn phương án để thu phí lại cho dự án, chúng ta thấy rằng các cơ quan liên quan đã rà soát rất kỹ, đã tổ chức rất nhiều cuộc họp, lấy ý kiến. Đặc biệt là Thường trực Chính phủ đã họp hai lần để xem xét phương án tối ưu và phương án 1 được lựa chọn theo tôi là đã đầy đủ cơ sở, phù hợp nhất trong giai đoạn hiện nay.

Dự kiến trạm BOT Cai Lậy sẽ tổ chức thu phí cuối tháng 2-2019. Ảnh: ĐÔNG HÀ

Tài xế phản đối thu phí BOT Cai Lậy tháng 11-2018. Ảnh: ĐÔNG HÀ

Minh bạch trong đầu tư

. Một trong những lý do khiến tài xế phản ứng trạm BOT Cai Lậy là họ cho rằng trạm đặt sai vị trí (thay vì đặt ở tuyến tránh).vậy khi thu phí trở lại, các vấn đề liên quan đến vị trí đặt trạm được giải quyết và thông tin đến giới tài xế như thế nào để tránh hiện tượng tương tự diễn ra?

+ Trước hết, chúng tôi khẳng định là việc đặt trạm thu phí đúng quy định pháp luật. Cụ thể, Điều 2 Thông tư số 159/2013/TT-BTC ngày 14-11-2013 của Bộ Tài chính quy định: “Đối với quốc lộ, bộ trưởng Bộ GTVT quyết định thành lập trạm thu phí; trường hợp đường bộ đặt trạm thu phí không thuộc quy hoạch hoặc khoảng cách giữa các trạm thu phí không đảm bảo tối thiểu 70 km trên cùng tuyến đường thì trước khi xây dựng trạm thu phí, Bộ GTVT thống nhất ý kiến với UBND cấp tỉnh và Bộ Tài chính quyết định”.

Tại quyết định phê duyệt dự án ngày 19-12-2013 của Bộ GTVT, vị trí trạm thu phí của dự án được đặt tại Km 1999+900 quốc lộ 1 (nằm trong phạm vi tuyến tăng cường mặt đường). Trước khi quyết định chính thức vị trí đặt trạm, Bộ GTVT đã có các văn bản lấy ý kiến địa phương và cơ quan đại diện cho người dân và đã được sự thống nhất. Trong quá trình triển khai thực hiện dự án, do khó khăn trong công tác giải phóng mặt bằng tại vị trí đặt trạm thu phí đã được phê duyệt, UBND tỉnh Tiền Giang có văn bản kiến nghị Bộ GTVT dịch chuyển trạm về Km 1999+300 quốc lộ 1 (dịch 600 m về phía đầu tuyến).

. Bên cạnh vị trí đặt trạm thì tính minh bạch của dự án BOT cũng được nhiều người dân quan tâm. Ông có thể cho biết rõ hơn về cơ sở quyết định đầu tư trạm BOT Cai Lậy là như thế nào?

+ Từ năm 2009, trên cơ sở quy hoạch được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Bộ GTVT cho phép lập dự án đầu tư tuyến tránh thị trấn Cai Lậy. Cục Đường bộ Việt Nam (ĐBVN, nay là Tổng cục ĐBVN) là chủ đầu tư. Tuy nhiên, do không cân đối được nguồn vốn ngân sách nhà nước nên phải tạm dừng việc lập dự án. Sau đó, trên cơ sở nội dung làm việc với lãnh đạo UBND tỉnh Tiền Giang và Bộ GTVT ngày 27-9-2012, trong đó có đề nghị tính toán các phương án đầu tư dự án tuyến tránh Cai Lậy, Bộ GTVT đã chỉ đạo Tổng cục ĐBVN nghiên cứu. Tổng cục ĐBVN đã báo cáo bộ kiến nghị đầu tư tuyến tránh Cai Lậy theo hình thức BOT do không thể cân đối được nguồn vốn nhà nước.

Đồng thời, trên cơ sở kiến nghị của UBND tỉnh Tiền Giang về hình thức đầu tư BOT ngày 30-8-2013, Bộ GTVT đã có văn bản báo cáo và được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư dự án tuyến tránh Cai Lậy theo hình thức BOT. Được sự chấp thuận của Thủ tướng, nhận được sự đồng thuận của các cơ quan liên quan cũng như của tỉnh Tiền Giang, Bộ GTVT đã phê duyệt đầu tư dự án ngày 19-12-2013.

. Sau khi trạm BOT Cai Lậy thu phí trở lại, nếu xảy ra ùn tắc thì cơ quan chức năng có những phương án xử lý như thế nào?

+ Việc đảm bảo an ninh trật tự tại trạm thu phí đã được Thủ tướng giao lực lượng chức năng như cơ quan công an, các cơ quan địa phương tổ chức thực hiện. phần Bộ GTVT sẽ tích cực phối hợp với cơ quan liên quan để cùng nhau xử lý các vấn đề phát sinh.

Xin cám ơn ông.