Sau ba ngày xét xử, hôm qua (1-11), TAND Cấp cao tại Đà Nẵng đã bác kháng cáo kêu oan của 7/10 bị cáo, sửa án sơ thẩm của TAND tỉnh Kon Tum và giảm án mạnh cho 10 bị cáo.
Bác kháng cáo kêu oan nhưng vẫn giảm án sâu
Cụ thể, tòa tuyên giảm án cho bị cáo Bùi Hải Nhân từ 10 năm xuống còn ba năm sáu tháng tù, Lê Quang Tứ từ tám năm tù xuống còn ba năm tù nhưng cho hưởng án treo, cùng về tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ. Tám bị cáo còn lại người bị tội như Nhân, người bị tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, trong đó năm bị cáo được tòa tuyên giảm xuống còn từ 18 tháng đến ba năm tù treo, ba bị cáo còn lại được tòa miễn hình phạt.
Trước đó đại diện VKS cho rằng tuy không có tình tiết nào mới nhưng cấp sơ thẩm tuyên phạt các bị cáo như thế là quá nghiêm khắc nên đề nghị tòa giảm nhẹ hình phạt cho các bị cáo Lê Quang Tứ, Bùi Hải Nhân (không nói rõ giảm bao nhiêu - PV). Cạnh đó VKS còn đề nghị cho sáu bị cáo được hưởng án treo và hai bị cáo được miễn trách nhiệm hình sự.
Theo tòa, kháng cáo kêu oan của các bị cáo và các luật sư (LS) cho rằng các cơ quan tố tụng trong vụ án đã dựa vào những bằng chứng không có giá trị pháp lý để xác định hành vi phạm tội của các bị cáo là không có căn cứ. Trong giai đoạn điều tra cũng như tại tòa, các bị cáo Tứ, Nhân… đều thừa nhận quá trình tổ chức thi công nổ mìn gần đường dây 500 kV đã không nổ mìn theo phương án được duyệt. Do đó, tòa cho rằng có căn cứ để khẳng định khi thực hiện Nhân và Công ty 621, Công ty Thanh Nam không áp dụng phương án đặc biệt mà áp dụng phương án do Nhân tự nghĩ ra.
Ngày 30-11-2010, Viện Khoa học Công nghệ, Bộ GTVT có kết luận giám định, ngày 20-11-2016 tổ giám định viên liên ngành Bộ Tài chính, Bộ Xây dựng, Bộ GTVT có kết luận giám định nhưng cả hai kết luận giám định nêu trên không đủ yếu tố để xác định chính xác giá trị thực tế nổ mìn phá đá gần đường dây 500 kV của Công ty 621. Thiệt hại của vụ án là hơn 3,6 tỉ đồng như án sơ thẩm xác định là có căn cứ. Từ đó tòa tuyên phạt các bị cáo với mức án như trên.
Bị cáo Bùi Hải Nhân khi nghe tòa tuyên án. Ảnh: NGÂN NGA
Không xác định được con số thiệt hại (nếu có)
Trao đổi với phóng viên sau khi tòa tuyên án, một số LS cho rằng tại phần tranh luận họ đã phân tích và chỉ rõ Bản kết luận giám định 396A là không có giá trị pháp lý. Ngay cả các cơ quan tiến hành tố tụng trước đây như Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại Đà Nẵng (xử phúc thẩm lần một), VKSND Tối cao và CQĐT Bộ Công an cũng đã từng bác bỏ văn bản này.
Các LS đã chỉ ra bản kết luận giám định vừa tính thiếu vừa tính sai như: Chưa tính chi phí bốc xúc vận chuyển, đổ đi bằng máy, chi phí huy động giải thể, chi phí san lấp bãi thải… Nếu thay các hệ số và tính toán theo cách tính của Viện Kinh tế Bộ Xây dựng thì phần này là hơn 3,7 tỉ đồng, cộng với giá trị hơn 10,5 tỉ đồng thì tổng giá trị là hơn 14,2 tỉ đồng. Như vậy không có thiệt hại xảy ra trong vụ án này. Khi tranh luận, đại diện VKS đã không giải thích rõ việc tính thiếu, tính sai này và để HĐXX xem xét.
Tuy nhiên, khi tuyên án, tòa đã bỏ qua tất cả khoản tính thiếu, tính sai và tính hợp pháp của Bản kết luận giám định 396A mà vẫn lấy số liệu này để làm căn cứ kết tội các bị cáo. Bản án phúc thẩm cũng không phân tích rõ để xác định con số thiệt hại của vụ án.
| Đoàn ĐBQH kiến nghị giám sát vụ án này Trước khi TAND Cấp cao tại Đà Nẵng xử phúc thẩm lần hai, Đoàn đại biểu Quốc hội TP Đà Nẵng đã có kiến nghị gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội, chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp, trưởng Ban Dân nguyện (Ủy ban Thường vụ Quốc hội) và chánh án TAND Tối cao tiến hành giám sát, xem xét lại vụ án với nhận định các bị cáo kêu oan là có căn cứ. Lý do: Các cơ quan tiến hành tố tụng căn cứ vào kết luận giám định này không đảm bảo căn cứ để truy tố các bị cáo, không chứng minh được yếu tố thất thoát, gây hậu quả nghiêm trọng. Mặt khác, tính đến thời điểm hiện nay công trình chưa quyết toán nên không có căn cứ để cho rằng Nhà nước bị thiệt hại. |
Người tiếp tục kêu oan, người buông xuôi
Kết thúc phiên tòa, nhiều bị cáo cho biết sẽ tiếp tục kêu oan. Riêng bị cáo Bùi Hải Nhân sau khi nghe tòa tuyên án, sắc mặt tái nhợt đi, mắt ngấn lệ, nhiều LS và các bị cáo khác trong vụ án phải đến an ủi, động viên.
Khi được hỏi Nhân có tiếp tục kêu oan nữa không, bị cáo cố gắng lắm mới thốt lên lời: “Thôi để về hỏi vợ xem đã”. Khi xảy ra vụ án, Nhân mới 28 tuổi, chưa vợ con. Trải qua 16 năm vướng vòng tù tội (Nhân từng bị bắt tạm giam hơn hai năm), Nhân đã lập gia đình và hiện có hai con. Do vụ án kéo dài mà cuộc sống của gia đình Nhân gặp khó khăn, Nhân phải lang bạt khắp nơi kiếm sống. Giờ tòa tuyên án như vậy, Nhân còn phải “nợ” khoảng một năm tù nữa, tức phải đi thi hành án một năm tù.
Hỏi bị cáo Lê Văn Tứ (hiện đang bị bệnh ung thư), Tứ nói giọng yếu ớt: “Với sức khỏe như thế này, tôi không còn sức để tiếp tục đi kêu oan nữa”.
Các bị cáo bị tòa sơ thẩm phạt án tù nay được cấp phúc thẩm cho hưởng án treo vẫn tỏ ra mệt mỏi. Họ nói thật lòng: “Tôi chỉ còn vài năm nữa về hưu nên chỉ muốn im lặng cho xong chuyện”.
| Ban quản lý dự án đường Hồ Chí Minh: Không có thất thoát! Như Pháp Luật TP.HCM đã thông tin, năm 2000, để đảm bảo an toàn đường dây 500 kV dự án đường Hồ Chí Minh, Công ty cổ phần Xây dựng công trình khai thác đá 621 (đơn vị trực thuộc Tổng Công ty Xây dựng công trình giao thông 6) đã ký hợp đồng để Công ty TNHH Thanh Nam thi công với phương án “nổ mìn đặc biệt”. Trong quá trình thực hiện, Công ty Thanh Nam và kỹ sư Bùi Hải Nhân (thuộc Công ty 621) đã cải tiến và gọi đó là “nổ om”. Năm 2002, Ban quản lý dự án đường Hồ Chí Minh đã chấp nhận thanh toán 80% khối lượng phê duyệt được đề nghị với số tiền hơn 14 tỉ đồng. Năm 2005, Viện Kinh tế xây dựng (Bộ Xây dựng) giám định công trình và xác định hạng mục nổ mìn phá đá chỉ tốn hơn 10 tỉ đồng.
Cho rằng các bị cáo gây thiệt hại hơn 4 tỉ đồng nên cơ quan tố tụng hết khởi tố kỹ sư Bùi Hải Nhân tội tham ô tài sản rồi chuyển sang tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản và bắt tạm giam hai năm. Tháng 4-2009, TAND tỉnh Kon Tum xử sơ thẩm lần đầu đã tuyên Bùi Hải Nhân và hai người thuộc Công ty Thanh Nam không phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Tòa này còn miễn hình phạt cho tám bị cáo còn lại về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Tháng 7-2009, xử phúc thẩm, Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại Đà Nẵng (nay là TAND Cấp cao tại Đà Nẵng) đã tuyên hủy bản án sơ thẩm vì chưa đủ căn cứ kết tội tất cả bị cáo. Năm 2018, TAND tỉnh Kon Tum xử sơ thẩm (lần hai) buộc tội các bị cáo gây thiệt hại hơn 3,6 tỉ đồng (bằng cách lấy số tiền được tạm ứng hơn 14 tỉ đồng trừ hơn 10 tỉ đồng theo giám định). Từ đó tòa phạt Bùi Hải Nhân 10 năm tù, chín bị cáo còn lại từ 12 tháng tù treo đến tám năm tù (về các tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ và tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng). Các bị cáo tiếp tục kháng cáo kêu oan. Cạnh đó Tổng Công ty Xây dựng công trình giao thông 6 và Ban quản lý dự án đường Hồ Chí Minh cũng kháng cáo cho rằng TAND tỉnh Kon Tum dùng văn bản chỉ mang tính chất tham khảo để tính toán thiệt hại là không có cơ sở. Ngoài ra, hạng mục nổ mìn phá đá này mới tạm thanh toán, chưa quyết toán, không để xảy ra thất thoát vốn đầu tư của Nhà nước. |
