Trung Quốc gây sự cố trên biển

Ngày 16-12 (giờ địa phương), người phát ngôn Bộ Quốc phòng Mỹ Peter Cook tuyên bố yêu cầu Trung Quốc (TQ) trả ngay một tàu lặn không người lái của Mỹ bị TQ thu giữ trái phép trên biển Đông và đề nghị TQ tôn trọng các cam kết theo luật pháp quốc tế.

Mỹ đã phản ứng qua đường ngoại giao

Trang web của Bộ Quốc phòng Mỹ đưa tin lúc 13 giờ 45 ngày 15-12, một tàu cứu hộ tàu ngầm lớp Dalang-III của hải quân TQ đã đưa một tàu nhỏ xuống biển vớt một tàu lặn không người lái rồi đưa lên boong, trong lúc tàu khảo sát hải dương USNS Bowditch của Mỹ đang thu hồi tàu lặn này và một tàu lặn không người lái nữa. Lúc đó tàu TQ ở cách tàu Mỹ gần 500 m.

Tàu USNS Bowditch đã trao đổi với tàu TQ nhưng tàu TQ ngang ngược không trả lại vật đã lấy. Sự việc xảy ra trong hải phận quốc tế cách căn cứ không quân ở vịnh Subic (Philippines) khoảng 50 hải lý.

Người phát ngôn Peter Cook giải thích tàu lặn không người lái của Mỹ hoạt động phù hợp luật pháp quốc tế và loại tàu lặn này được sử dụng trên toàn thế giới để thu thập dữ liệu hải dương quân sự về độ mặn nước biển, nhiệt độ nước, vận tốc âm thanh.

Tàu lặn do Cục Hải dương hải quân (trực thuộc Bộ Quốc phòng Mỹ) khai thác và những người trên tàu USNS Bowditch chủ yếu là dân sự. Báo Washington Post cho biết Mỹ đã gửi yêu cầu qua đường ngoại giao đến TQ để yêu cầu trả lại tàu lặn không người lái.

Trước đó, TQ đã có nhiều hành động gây quan ngại cho cộng đồng quốc tế. Ngày 15-12, TQ tổ chức cuộc tập trận bắn đạn thật đầu tiên với tàu sân bay Liêu Ninh, nhiều tàu chiến và máy bay trên biển Bột Hải.

Ngày 14-12, tổ chức Sáng kiến Minh bạch Hàng hải châu Á (Mỹ) công bố hình ảnh vệ tinh mới cho thấy TQ bố trí pháo phòng không và hệ thống vũ khí đánh gần trên bảy đảo nhân tạo ở biển Đông.

Trước đó, vào ngày 8-12, không quân TQ đã điều động một máy bay ném bom hạt nhân H-6 bay dọc “đường chín đoạn” trên biển Đông.

Tàu lặn không người lái bị tàu Trung Quốc thu giữ tương tự loại tàu lặn trong ảnh. Ảnh: HẢI QUÂN MỸ

Tín hiệu gửi đến ông Donald Trump

Thượng nghị sĩ John McCain, Chủ tịch Ủy ban Quân lực Thượng viện, tuyên bố sự việc TQ tịch thu tàu lặn không người lái của Mỹ đã vi phạm trắng trợn Luật Biển và TQ không có quyền. Ông nhận xét sự cố này xảy ra phù hợp với thái độ ứng xử bất ổn ngày càng gia tăng từ TQ.

Chuyên gia Patrick Cronin ở Trung tâm Vì an ninh Mỹ mới đánh giá vụ này “là hành động ngoại giao cưỡng bức trâng tráo có tính toán” nhằm phát tín hiệu đến Tổng thống đắc cử Donald Trump trước ngày nhậm chức.

Chuyên gia Bonnie Glaser, Giám đốc Dự án Quyền lực TQ (trực thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế tại Washington), cho rằng sự kiện TQ tịch thu tàu lặn không người lái của Mỹ là hành động trả đũa sau khi Tổng thống đắc cử Donald Trump điện đàm với nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn ngày 2-12 và chỉ trích TQ quân sự hóa hàng loạt trên biển Đông.

Bà đánh giá TQ muốn phát thông điệp chính sách “một TQ” luôn là lợi ích cốt lõi của TQ.

Nói chung các chuyên gia đánh giá hành động tàu TQ tịch thu tàu lặn không người lái của Mỹ là sự kiện chưa từng xảy ra trong nhiều năm trong lúc Washington và Bắc Kinh đang ra sức hợp tác ngăn chặn xung đột xảy ra trên biển và trên không.

Sự cố tương tự xảy ra gần đây nhất vào năm 2013 khi một tàu chiến TQ chạy ngang mặt tàu tuần dương USS Cowpens của Mỹ ở khoảng cách chỉ 91 m.

Chuyên gia Trung Quốc đổ lỗi Mỹ do thám

Trong khi đó, các chuyên gia TQ lại tự mãn cho rằng từ nay quân đội TQ đã đủ sức đẩy đuổi tàu Mỹ ra khỏi vùng biển tranh chấp.

Ông Ngô Sĩ Tồn, Chủ tịch Viện Nghiên cứu Nam Hải (trực thuộc chính phủ TQ), khăng khăng cho rằng Mỹ triển khai tàu lặn không người lái nhằm mục đích thu thập thông tin tình báo về các cấu trúc TQ đã xây trái phép trên biển Đông, đồng thời theo dõi hoạt động tàu ngầm của TQ. Từ đó ông khẳng định tàu lặn không người lái của Mỹ đã đe dọa an ninh quốc gia TQ.

Ông nhận xét: “TQ muốn phát tín hiệu rằng nếu các ông do thám chúng tôi dưới biển và đe dọa an ninh quốc gia của chúng tôi, chúng tôi đã có biện pháp đối phó”. Ông đánh giá về vấn đề biển Đông, TQ đã bị bẽ mặt với quan điểm nhún nhường trong quá khứ và bây giờ kỷ nguyên ấy đã kết thúc.

Giáo sư Vương Nhất Vĩ ở ĐH Nhân dân (TQ) cho rằng tàu lặn không người lái của Mỹ được triển khai gần bãi cạn Scarborough (Philippines).

Ông nói: “Việc tịch thu tàu lặn không người lái của Mỹ đã chứng tỏ sức mạnh của quân đội TQ và phát tín hiệu rằng chúng tôi đủ khả năng ngăn chặn hành động can thiệp của Mỹ”. Ông nhận xét căng thẳng trên biển Đông sẽ không chấm dứt và cuộc cạnh tranh giữa hai quân đội Mỹ và TQ đã bước sang giai đoạn cạnh tranh dưới biển.

Chuyên gia Ashley Townshend ở Trung tâm Nghiên cứu Mỹ thuộc ĐH Sydney (Úc) nhận xét trong hai năm gần đây, Bắc Kinh đã tránh cách ứng xử khiêu khích để giảm nguy cơ khủng hoảng hàng hải giữa Mỹ và TQ vào lúc TQ đang lo xây dựng các tiền đồn quân sự trên biển Đông. Do đó ông gọi sự kiện TQ tịch thu tàu lặn không người lái của Mỹ là vô tiền khoáng hậu và là một trong những hành động trâng tráo nhất mà hải quân TQ đã thực hiện nhằm phản ứng với hải quân Mỹ.

Đừng bỏ lỡ

Video đang xem nhiều

Đọc thêm