Úc hủy 2 thỏa thuận Vành đai và Con đường ký với Trung Quốc

22/04/2021 10:12

Úc tuyên bố hủy bỏ một số thỏa thuận của bang Victoria liên quan tới Sáng kiến Vành đai và con đường của Trung Quốc, hãng tin AFP cho hay.

Năm ngoái, Úc đã ban hành một số luật mới cho phép chính quyền liên bang có quyền phủ quyết bất kỳ thỏa thuận nào giữa chính quyền các bang, cũng như các trường học hay thực thể khác tại Úc, với nước ngoài mà Canberra cho là có thể đe dọa lợi ích quốc gia của Úc.

Ngày 21-4, Ngoại trưởng Úc Marise Payne cho biết chính quyền Canberra nhận thấy chính quyền bang Victoria đã có bốn thỏa thuận "không phù hợp hoặc gây bất lợi cho chính sách đối ngoại của Úc".

Bà Payne cho biết hai thỏa thuận trong số này bao gồm một bản ghi nhớ (năm 2018) và một thỏa thuận khung (năm 2019) về việc bang Victoria đăng ký tham gia Sáng kiến Vành đai và con đường.

Ngoại trưởng Úc Marise Payne. Ảnh: THE STRAITS TIMES

Các dự án thuộc Sáng kiến Vành đai và con đường là một phần chiến lược 10 năm "đầy tham vọng" của bang Victoria nhằm tăng cường quan hệ với Trung Quốc. Tuy nhiên, các thỏa thuận chỉ nhằm tạo "khuôn khổ cho hợp tác trong tương lai" và không có ràng buộc pháp lý.

Ngay trong ngày 21-4, Đại sứ quán Trung Quốc tại Canberra bày tỏ "sự bất mãn cao độ và kiên quyết phản đối" quyết định hủy bỏ hai thỏa thuận liên quan tới Sáng kiến Vành đai và con đường. Phía Trung Quốc nhấn mạnh rằng động thái này "chắc chắn sẽ gây thêm thiệt hại cho quan hệ song phương".

Trong khi đó, một đại diện của bang Victoria nói rằng đạo luật mà bà Payne viện dẫn để hủy bỏ các thỏa thuận của bang này "hoàn toàn là vấn đề của chính quyền Thịnh vượng chung (tức chính quyền Canberra)". Quan chức này nhấn mạnh chính quyền bang Victoria sẽ tiếp tục nỗ lực "đem lại việc làm, cơ hội thương mại và kinh tế" cho người dân trong bang.

Hai thỏa thuận còn lại sẽ bị Úc hủy bỏ là một bản ghi nhớ về giáo dục mà bang Victoria ký với Iran hồi năm 2004 và một thỏa thuận hợp tác khoa học với Syria được ký vào năm 1999.

Ngoại trưởng Payne cho biết Canberra sẽ tiếp tục xem xét các thỏa thuận hợp tác quốc tế của chính quyền các bang nhưng mong rằng "tuyệt đại đa số" các thỏa thuận hiện có sẽ không bị hủy bỏ.

Trước đó, Thủ tướng Úc hồi giữa tháng 2 đã tuyên bố các thỏa thuận liên quan tới Sáng kiến Vành đai và Con đường "không mang lại lợi ích" cho Úc có thể bị hủy bỏ "trong vài tuần".

Quyết định của Canberra được công bố khi quan hệ giữa Úc và Trung Quốc đang xấu đi, nhất là các căng thẳng thương mại và vấn đề tranh giành ảnh hưởng ở Thái Bình Dương.

Úc là một trong những nước tích cực ủng hộ cuộc điều tra độc lập về nguồn gốc đại dịch COVID-19 và đang gia tăng hợp tác quân sự với Mỹ để chống lại các động thái quân sự của Trung Quốc ở Biển Đông. Canberra còn cấm gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc Huawei tham gia chương trình 5G tại Úc.

Trong khi đó, Bắc Kinh đã liên tục gia tăng sức ép thương mại, hạn chế hoặc cấm nhập khẩu nhiều mặt hàng quan trọng của Úc như thịt bò, đồng, lúa mạch, rượu vang... Trung Quốc cũng đang tăng cường ảnh hưởng của mình tại các quốc đảo nhỏ bé "láng giềng" của Úc nằm ở nam Thái Bình Dương.