Ukraine: Hòa bình mong manh sẽ không kéo dài?

Một thỏa thuận ngừng bắn đã được các bên nhất trí hôm 5.9 vừa qua, tuy nhiên vẫn còn nhiều sự hoài nghi về một nền hòa bình lâu dài khi mâu thuẫn về lợi ích chưa đáp ứng được kỳ vọng của Kiev cũng như chính phủ ly khai.
Thắng lợi của lực lượng ly khai

Đã có lúc tưởng chừng như thất bại cận kề lực lượng ly khai khi quân đội Kiev kiểm soát gần hết Luhansk và chiếm luôn sân bay Donetsk. Nhiều nhà phân tích cho rằng sự sụp đổ của Donetsk và Luhansk chỉ còn tính bằng tuần. 

Thậm chí ông Harlan Ullman,chuyên gia an ninh người Mỹ trả lời phỏng vấn trên Sky News (Anh) còn khẳng định cuộc chiến sẽ kết thúc và Kiev sẽ giải phóng Donetsk và Luhansk vào ngày 5-9.

 Lực lượng ly khai nhận được sự ủng hộ của người dân miền Đông nói tiếng Nga (Ảnh: AFP)

Đúng như dự đoán của ông Harlan Ullman, thỏa thuận ngừng bắn thật sự đã được thông qua vào ngày 5-9, nhưng khác biệt ở chỗ quân nổi dậy miền Đông không những bảo vệ được “thủ đô” Donetsk và Luhansk mà còn “tiện tay” thu luôn 2 thành phố có vị trí chiến lược quan trọng là Novoazovsk và Ilovaysk cùng con đường cao tốc nối liền Donetsk-Mariupol.

Kiev và phương Tây tố cáo Nga đưa quân đội vào Ukraine giúp quân ly khai lật ngược thế cờ. Tất nhiên Moscow bác bỏ tất cả các cáo buộc vì đơn giản Kiev và phương Tây chả có bằng chứng nào cụ thể.

  Xe tăng cắm cờ của lực lượng ly khai (Ảnh: NBC News)

Xe tăng và pháo binh cắm cờ Cộng Hòa Nhân Dân Donetsk, người Nga và người Ukraine trông tương tự như nhau, binh lính phe ly khai có thể nói tiếng Nga nhưng điều đó không nói lên điều gì cả khi tỉ lệ người nói tiếng Nga ở khu vực Donetsk và Luhansk lần lượt là 69% và 75% theo nghiên cứu của Ukrainian Census, một trang web của chinh phủ Ukraine.

Chính phủ tự phong Donetsk và Luhansk hiểu rằng họ chỉ có thể có được sự ủng hộ của nhân dân miền Đông, nơi tiếng Nga là ngôn ngữ chính. Nếu tiến về phía Tây họ sẽ gặp rắc rối với các vùng nói tiếng Ukraine và trung thành với chính phủ Kiev. Do đó khi tình hình giao tranh với quân chính phủ bắt đầu ngã theo hướng có lợi cho mình, quân ly khai đã quyết định tiến xuống phía Nam hòng chiếm trọn vùng phía Đông của Ukraine, kết nối với lãnh thổ mới được sáp nhập của Nga, Crimea.

 Bản đồ phần trăm dân số nói tiếng Nga theo từng vùng của Ukraine (Ảnh: Website Ukrainian Census)

Do đó, việc giữ được các vùng lãnh thổ nói tiếng Nga cho đến lúc ký kết thỏa thuận ngừng bắn xem như đã là một thành công của lực lượng ly khai. Tại đây, họ sẽ bắt tay vào xây dựng một chính quyền tự trị, mà Phương Tây gọi là “nước Nga mới”, trên nền tảng vẫn thuộc chính phủ liên bang của Ukraine. Điều này đã được quy định trong 12 điểm của thỏa thuận ngừng bắn.

Chính phủ Kiev sẽ không bỏ cuộc
Theo ông Gerhard Mangott, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Innsbruck (Áo) trả lời phỏng vấn của RIA Novosti cho rằng việc ký thỏa thuận ngừng bắn vào lúc này chứng tỏ các lực lượng Kiev đã nhận thấy sẽ không thể giành chiến thắng trong cuộc đối đầu quân sự ở phía đông nam của đất nước. 
Bên cạnh đó, Giáo sư Mangott còn cho rằng “Thỏa thuận hòa bình càng tồn tại lâu thì vị thế của chính phủ ông Poroshenko càng yếu đi. Thậm chí nếu ông ta không thể giải quyết các rắc rối chính trị trong việc thỏa hiệp với lực lượng ly khai đòi liên bang hóa thì ông Poroshenko sẽ phải đối đầu với sự chỉ trích từ các lực lượng theo chủ nghĩa dân tộc trong chính trường Ukraine”

Do đó, nhiều chuyên gia cho rằng chính quyền Kiev đang sử dụng thời gian hòa hoãn này để củng cố lực lượng trước khi tung ra những đòn tấn công bất ngờ hòng tái chiếm lại những vùng lãnh thổ của mình.

 Tương lai chính trị của ông Poroshenko phụ thuộc vào miền Đông Ukraine (Ảnh: RIA Novosti)

RT cũng cho hay, ông Poroshenko đã phát biểu trong chuyến thăm thành phố Mariupol miền Đông Nam Ukraine “Đó là đất của chúng ta, chúng ta sẽ không giao nó cho ai hết”. 

Trong khi đó các cáo buộc từ cả hai bên về việc nổ súng bất chấp thỏa thuận ngừng bắn liên tục được đưa ra, thậm chí The Guardian còn dẫn một nguồn tin từ lực lượng ly khai tố cáo quân chính phủ sắp tấn công các thành phố ngoại ô Donetsk.
Thỏa thuận ngừng bắn hôm 5-9 dưới góc nhìn nhân đạo là một thành tựu tích cực. Tuy nhiên, với mong muốn khôi phục lại sự toàn vẹn lãnh thổ của chính quyền Kiev và tương lai chính trị gắn liền với miền Đông Ukraine của ông Poroshenko thì có lẽ thỏa thuận ngừng bắn mong manh này sẽ không thể kéo dài quá lâu. 

Bài viết sử dụng thông tin tại: 

(1) Nhận định của giáo sư Mangott: http://en.ria.ru/analysis/20140908/192748865/Professor-Permanent-Truce-in-Ukraine-Difficult-to-Achieve.html

(2) Tin từ RT: http://rt.com/news/eastern-ukraine-army-operation-680/

(3) Tin từ Guardian: http://www.theguardian.com/world/2014/sep/08/ukraine-conflict-death-toll-rises-above-3000-united-nations

Đừng bỏ lỡ

Video đang xem nhiều

Đọc thêm