Vụ cướp giật bánh mì: Lý và tình

Theo dự kiến, ngày 17-5, TAND quận Thủ Đức (TP.HCM) sẽ xử sơ thẩm với hai bị cáo Nguyễn Hoàng Tuấn và Ôn Thành Tân (cùng sinh năm 1998, ngụ TP.HCM) về tội cướp giật tài sản. Trong đó, bị cáo Tuấn thực hiện hành vi cướp giật khi đang bị truy nã về tội trộm cắp tài sản.

Chơi game suốt đêm rồi đi cướp giật đồ ăn

Theo cáo trạng của VKSND quận Thủ Đức, khoảng 22 giờ ngày 17-10-2015, Tuấn gặp Tân tại một tiệm Internet ở phường Tăng Nhơn Phú B (quận 9). Cả hai cùng chơi game đến 10 giờ ngày hôm sau thì Tân lấy xe máy chở Tuấn đến một quán nhậu ở quận Thủ Đức để xin làm việc. Trên đường đi, Tân và Tuấn đói bụng nhưng cả hai không có tiền nên nảy sinh ý định “cướp” đồ ăn.

Đến trước một tiệm tạp hóa (thuộc địa bàn quận Thủ Đức), Tuấn ngồi sau xe kêu chủ tiệm tạp hóa bán hai bọc chuối sấy, một ổ bánh mì ngọt, một bịch đậu phộng rang muối và ba bịch me trộn đường. Theo định giá tài sản trong tố tụng, số hàng này có tổng giá trị 45.000 đồng.

Khi chủ tiệm mang hàng ra xe thì Tuấn dùng tay trái giật lấy túi thức ăn, Tân tăng ga xe máy bỏ chạy. Chủ tiệm tạp hóa tri hô, người dân vây bắt được cả hai rồi chuyển cho công an phường xử lý. Tại cơ quan điều tra, Tuấn và Tân cùng khai nhận hành vi phạm tội. Cả hai bị tạm giam từ ngày 18-10-2015.

Cáo trạng của VKS cho rằng hành vi của Tân, Tuấn đã phạm tội cướp giật tài sản thuộc trường hợp dùng thủ đoạn nguy hiểm nên đã truy tố cả hai theo khoản 2 Điều 136 BLHS (khung hình phạt 3-10 năm tù).

Cũng theo cáo trạng, cả Tân và Tuấn đều sinh năm 1998 (lúc phạm tội - năm 2015, cả hai đều 17 tuổi) và chưa có tiền án, tiền sự. Tuy nhiên trước đó, ngày 30-7-2015, Tuấn bị Công an huyện Củ Chi khởi tố về tội trộm cắp tài sản, sau đó bỏ trốn. Đến ngày 24-8-2015, Công an huyện Củ Chi ra quyết định truy nã Tuấn.

Tội đã rõ nhưng cần cân nhắc khi lượng hình

Liên quan đến vụ án này dư luận đang có hai luồng quan điểm khác nhau: Thứ nhất là hai bị cáo đã phạm tội, chỉ nên cân nhắc xem xét giảm nhẹ khi lượng hình; thứ hai, tuy có dấu hiệu tội phạm nhưng hành vi nguy hiểm không đáng kể nên không phải là tội phạm (theo khoản 4 Điều 8 BLHS).

Thậm chí có người còn cho rằng động cơ phạm tội giản đơn, chỉ là muốn có cái để ăn, việc dùng xe máy giật đồ ăn bỏ chạy như thế là không có gì nguy hiểm. Việc truy tố một thanh niên chỉ vì anh ta đói bụng giật đồ ăn là điều không nên, không nhân văn.

Tuy nhiên, sự việc trên cần phải được nhìn nhận dưới góc độ khoa học luật hình sự, dựa trên cấu thành tội phạm để soi rọi cho đúng. Muốn vậy, chúng ta phải căn cứ vào các tình tiết của vụ án để xem xét hành vi của hai bị cáo.

TS Phan Anh Tuấn, Trưởng bộ môn Luật hình sự, ĐH Luật TP.HCM, cho rằng cáo trạng của VKSND quận Thủ Đức truy tố hai bị cáo là đúng tội danh và đúng khung hình phạt. Cả hai bị cáo có sự bàn bạc, tính toán kế hoạch cướp giật trước, sau đó tìm địa điểm phù hợp để thực hiện hành vi phạm tội. Hành vi giả vờ mua bánh mì và ba loại thức ăn khác rồi dùng xe máy bỏ chạy theo sự tính toán trước đó đã thỏa mãn dấu hiệu cấu thành tội cướp giật tài sản.

Hơn nữa, việc hai bị cáo dùng xe máy để cướp giật là đã dùng thủ đoạn nguy hiểm như hướng dẫn tại điểm 5.1 Phần 1 của Thông tư liên tịch số 02/2001 giữa TAND Tối cao - VKSND Tối cao - Bộ Công an và Bộ Tư pháp. Vì vậy, VKSND quận Thủ Đức truy tố hai bị cáo ở khoản 2 Điều 136 BLHS là đúng luật.

Cả Tân và Tuấn khi phạm tội đều 17 tuổi, tuy nhiên Tuấn có nhân thân xấu (đang bị Công an huyện Củ Chi truy nã về tội trộm cắp tài sản) nên cần cân nhắc khi lượng hình.

“Như đã phân tích, hành vi phạm tội đã rõ nhưng khi xem xét vụ án, cơ quan tố tụng nên đánh giá một số tình tiết đáng lưu ý. Chẳng hạn, do tài sản bị cướp giật giá trị nhỏ, tính nguy hiểm trên thực tế chưa cao… nên tòa có thể xem xét các tình tiết giảm nhẹ như thành khẩn khai báo (điểm p khoản 1 Điều 46), phạm tội nhưng gây thiệt hại không lớn  (điểm g Điều 46) để cho Tân được hưởng án treo (vì Tân chưa có tiền án, tiền sự)” - TS Tuấn lưu ý.

Riêng đối với Tuấn, TS Phan Anh Tuấn cho rằng do bị cáo này có nhân thân xấu (theo luật) nên không thể cho hưởng án treo mà có thể dựa vào các tình tiết giảm nhẹ nêu trên áp dụng Điều 47 (quyết định hình phạt nhẹ hơn quy định của BLHS), Điều 74 (vì là người chưa thành niên phạm tội) để quyết định một mức hình phạt nhẹ cho Tuấn. Sau khi xử xong vụ này, cơ quan tố tụng cần tiếp tục xử lý Tuấn về hành vi trộm cắp tài sản ở Củ Chi mà bị cáo đang bị truy nã.

Tất nhiên, quá trình xét xử cụ thể và quyết định mức án như thế nào là do HĐXX TAND quận Thủ Đức quyết định, nó còn tùy thuộc nhiều vào hồ sơ và diễn biến phiên tòa.

Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin kết quả tới bạn đọc khi tòa xét xử vụ án.