Dự kiến ngày 17-7 tới, TAND tỉnh Điện Biên sẽ mở phiên tòa xét xử vụ kiện yêu cầu bồi thường thiệt hại do bị làm oan trong tố tụng hình sự. Nguyên đơn là cụ Đặng Thị Nga (81 tuổi) và con trai Trịnh Huy Dương (50 tuổi, trú tại Điện Biên).
Cụ Nga cùng hai con trai (ông Dương và một người đã mất) chính là ba mẹ con mang nỗi oan giết chồng, giết cha suốt 28 năm. Dù được công khai xin lỗi cách đây ba năm nhưng tới nay việc bồi thường vẫn chưa giải quyết xong.
Tòa án tỉnh là bị đơn
Theo quyết định đưa vụ án ra xét xử, bị đơn trong vụ kiện là TAND tỉnh Điện Biên, người đại diện theo ủy quyền là ông Lương Tiến Phương, Phó Chánh án. Cụ Nga cùng con trai sẽ ủy quyền cho luật sư thực hiện tranh tụng.
Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, Chánh án TAND tỉnh Điện Biên Phạm Văn Nam cho biết hai bên đã có hai lần hòa giải trước khi tòa đưa vụ án ra xét xử. Quan điểm của tòa “việc dân sự cốt ở hai bên”, làm sao giải quyết bằng hòa giải là tốt nhất. Tuy nhiên, do hai bên không tìm được tiếng nói chung nên mọi chuyện sẽ được quyết định bằng việc xét xử.
PV đặt vấn đề TAND tỉnh Điện Biên xét xử chính TAND tỉnh Điện Biên liệu có đảm bảo sự khách quan, vì một số ý kiến cho rằng tòa “vừa đá bóng vừa thổi còi”. Ông Nam khẳng định việc TAND tỉnh thụ lý giải quyết vụ án không có gì khó, tất cả sẽ được giải quyết theo quy định pháp luật.
“Không chỉ TAND tỉnh Điện Biên, bất cứ tòa án nào cũng phải căn cứ quy định pháp luật để xét xử. Chúng tôi sẽ làm khách quan, đảm bảo quyền lợi của đương sự” - Chánh án TAND tỉnh Điện Biên nói.
Ông Nam cũng cho rằng nếu không đồng tình với phán quyết của TAND tỉnh thì gia đình cụ Nga hoàn toàn có thể kháng cáo lên cấp phúc thẩm là TAND Cấp cao tại Hà Nội.
Được biết, gia đình cụ Nga và TAND tỉnh từng có năm lần thương lượng bồi thường. Ở lần thứ hai, phía tòa đưa ra con số hơn 12,4 tỉ đồng nhưng về sau số tiền tòa đề nghị lại bị giảm đi nhiều. Trong đơn khởi kiện, cụ Nga và các con yêu cầu tòa chấp nhận số tiền bồi thường được đưa ra trong lần thương lượng thứ hai.
Nói về yêu cầu này, ông Nam cho hay lần thương lượng thứ hai chưa có giá trị pháp lý, vì việc giải quyết bồi thường phải được quyết định bằng một quyết định của tòa án. Đây cũng là lý do cần giải quyết bằng một phiên tòa.
Cụ Đặng Thị Nga cùng các con trong buổi xin lỗi công khai năm 2017. Ảnh: TP
Tận cùng bi kịch
Trước khi gia đình cụ Nga khởi kiện, TAND tỉnh Điện Biên đã có quyết định giải quyết bồi thường oan cho ba mẹ con cụ với tổng số tiền 3,6 tỉ đồng.
Trong đó, cụ Nga được bồi thường 1,8 tỉ đồng (gồm thiệt hại sức khỏe trong 28 năm, thiệt hại tinh thần, chi phí khiếu nại…), ông Trịnh Huy Dương 899 triệu đồng, ông Trịnh Công Hiến 894 triệu đồng (gồm thiệt hại thu nhập thực tế, tổn thất tinh thần và chi phí khiếu nại).
Không đồng tình, cụ Nga cùng ông Dương khởi kiện, yêu cầu TAND tỉnh Điện Biên bồi thường theo danh mục các khoản đã được cơ quan này chấp nhận tại lần thương lượng thứ hai, với số tiền hơn 12,4 tỉ đồng.
Cụ Nga cho biết suốt 28 năm chịu nỗi oan sai, cả gia đình cụ bị người đời, xã hội khinh rẻ vì mang tội vợ giết chồng, con giết cha, không dám ngẩng mặt nhìn ai.
Cũng vì quá đau đớn, các con của cụ liên tiếp hứng chịu mất mát khi người thì đã mất (ông Trịnh Công Hiến), người không có cơ hội lấy chồng, người lang bạt khắp nơi xin ăn. Vậy nhưng đến nay gia đình vẫn chưa được xem xét, giải quyết bồi thường một cách thỏa đáng do hành vi sai trái của các cơ quan tiến hành tố tụng gây ra.
Ông Dương (con cụ Nga) cho rằng vụ án oan ập xuống gia đình mình là tận cùng bi kịch. Ông gọi quãng thời gian 28 năm ấy là địa ngục, bởi nó đã vùi dập số phận ông, mẹ ông và các em của ông.
“Sẽ không có con số nào có thể bù đắp được nỗi đau này. Nhưng số tiền mà TAND tỉnh Điện Biên quyết định bồi thường cho ba mẹ con tôi là không thể chấp nhận. Nhìn vào những vụ oan của ông Nguyễn Thanh Chấn, Huỳnh Văn Nén hay cụ Trần Văn Thêm thì thấy rằng mức bồi thường cho gia đình tôi quá thấp” - ông Dương chia sẻ.
Qua đời trước khi được minh oan Năm 1989, thi thể ông Trịnh Huy Tùng (chồng cụ Nga) được tìm thấy dưới giếng. Công an huyện Tuần Giáo khởi tố, bắt giam ba mẹ con cụ Nga để điều tra về tội giết người. Năm 1990, TAND tỉnh Lai Châu cũ (nay là Điện Biên) xử sơ thẩm, phạt cụ Nga 36 tháng tù treo về tội che giấu tội phạm. Hai con trai của cụ là Trịnh Công Hiến và Trịnh Huy Dương bị buộc tội giết cha, tuyên án lần lượt 18 năm tù và 12 năm tù. Cụ Nga lặn lội đến khắp các cơ quan trung ương kêu oan cho mình và hai con. Sau đó, Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại Hà Nội đã tuyên hủy bản án sơ thẩm để điều tra lại. Tháng 1-1992, trong quá trình điều tra lại, VKSND tỉnh Lai Châu cũ quyết định hủy bỏ việc tạm giam với ông Hiến và ông Dương sau 28 tháng tạm giam. Cũng kể từ đây, vụ án bị treo lơ lửng gần 30 năm mà không có bất cứ kết luận nào dù gia đình cụ Nga liên tục gửi đơn kêu oan. Tháng 10-2017, cơ quan tố tụng liên ngành tỉnh Điện Biên quyết định đình chỉ bị can, tuyên bố cụ Nga và hai con trai không phạm tội giết người và che giấu tội phạm. Tuy nhiên, ông Hiến đã qua đời trước khi được minh oan. Theo lời kể của gia đình, khi còn trong trại giam, ông xăm lên mình ba chữ “đời oan trái” và nói khi nào được minh oan sẽ tự tay xóa đi. |