Triển lãm thành tựu đất nước với chủ đề “80 năm Hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc” đã diễn ra tại Trung tâm Triển lãm Quốc gia (Hà Nội).
Gian triển lãm của Bộ GD&ĐT với chủ đề “80 năm GD&ĐT phát triển đất nước” thu hút sự quan tâm của đông đảo người dân.
80 năm qua, sự phát triển của giáo dục Việt Nam được chia thành 5 giai đoạn.
Giáo dục Việt Nam giai đoạn 1945-1954
Giai đoạn 1945-1954 là một thời kỳ đặc biệt và đầy thử thách trong lịch sử dân tộc. Ngay sau khi Cách mạng tháng Tám thành công và nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà ra đời, đất nước đã phải đối mặt với muôn vàn khó khăn khi “thù trong giặc ngoài”, kinh tế kiệt quệ, hơn 90% dân số mù chữ.
Ở vùng tự do, phong trào bình dân học vụ và bổ túc văn hóa là thành tựu rực rỡ nhất, một cuộc vận động chính trị - xã hội sâu rộng nhằm “diệt giặc dốt”.
Phong trào không chỉ xóa mù chữ cho hàng triệu người mà còn là nơi tuyên truyền đường lối kháng chiến. Tiếp nối thành công đó, hệ thống bổ túc văn hóa được hình thành để nâng cao trình độ cho những người đã biết chữ.
Ở vùng tạm chiếm, giáo dục trở thành một mặt trận đấu tranh tư tưởng. Chính quyền Pháp và tay sai thiết lập một nền giáo dục hạn hẹp, chủ yếu ở các thành phố, nhằm mục đích nô dịch, tuyên truyền chống cách mạng và đầu độc thanh niên. Các lớp bình dân học vụ xóa mù chữ vẫn được duy trì bí mật. Đặc biệt, phong trào đấu tranh chính trị của học sinh, sinh viên diễn ra sôi nổi.
Giáo dục Việt nam giai đoạn 1954-1975
Giai đoạn 1954-1975 là bước ngoặt lớn trong lịch sử Việt Nam. Miền Bắc đi theo con đường xã hội chủ nghĩa dưới sự lãnh đạo của Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, còn miền Nam nằm dưới quyền chi phối của Mỹ và chính quyền Việt Nam Cộng hòa.
Giáo dục miền Bắc giai đoạn 1954-1957 tập trung xóa nạn mù chữ và tiến hành cải cách giáo dục lần hai.
Chiến dịch xóa mù chữ lần thứ ba được phát động rộng rãi, huy động lực lượng lớn tình nguyện viên, nhiều địa phương hoàn thành nhiệm vụ ngay cuối năm 1956 – đầu 1957. Cải cách giáo dục 1956 thiết lập hệ thống phổ thông 10 năm với chương trình giáo dục toàn diện, gắn lý luận với thực tiễn.
Từ 1958-1964, giáo dục trở thành bộ phận trọng yếu của công cuộc xây dựng xã hội chủ nghĩa, chương trình học được củng cố, chú trọng thực hành và lao động sản xuất.
Giáo dục ở miền Nam giai đoạn này duy trì song song hai hệ thống là giáo dục dưới chế độ Việt Nam Cộng hòa và giáo dục trong vùng giải phóng.
Giáo dục cách mạng ở vùng giải phóng miền Nam cũng có những bước phát triển. Từ năm 1954 đến năm 1960 là giai đoạn đặt nền móng, chủ yếu thông qua các lớp bình dân học vụ, hoạt động dưới “vỏ bọc hợp pháp” trong điều kiện khó khăn.
Từ năm 1961 đến năm 1968, cùng với sự ra đời của Mặt trận Dân tộc Giải phóng, một hệ thống giáo dục cách mạng được thiết lập, có chương trình và sách giáo khoa riêng, trường lớp phát triển mạnh.
Giai đoạn từ năm 1969 đến năm 1975, giáo dục chuyển hướng linh hoạt, mở lớp hợp pháp và bán hợp pháp ở vùng ven.
Giáo dục Việt Nam giai đoạn 1975-1986
Quá trình phát triển của giáo dục trong thời kỳ này có thể chia thành hai giai đoạn rõ rệt.
Giai đoạn 1975-1978, ngành giáo dục đã nhanh chóng tiếp quản và đưa vào hoạt động ổn định gần như toàn bộ hệ thống trường lớp ở miền Nam.
Chiến dịch xoá mù chữ và bổ túc văn hoá được phát động rầm rộ trên toàn miền Nam. Đến cuối năm 1978, các tỉnh thành phía Nam đã căn bản hoàn thành xoá mù chữ cho gần 1,4 triệu người.
Giai đoạn 1979-1986, cải cách trong bối cảnh khủng hoảng đã thống nhất thành công hệ thống phổ thông 12 năm trên cả nước. Lần đầu tiên, một bộ chương trình và sách giáo khoa duy nhất được biên soạn và áp dụng, chấm dứt tình trạng dạy học manh mún, thiếu đồng bộ.
Giáo dục Việt Nam giai đoạn 1986-2000
Giáo dục thời kỳ này chia làm 3 giai đoạn:
Giai đoạn khủng hoảng 1986-1991: Quy mô giáo dục giảm sút với tỉ lệ bỏ học ở các cấp tăng cao. Đội ngũ giáo viên khủng hoảng vì đời sống khó khăn, dẫn đến làn sóng bỏ nghề.
Giai đoạn phục hồi 1991-1996: Nhờ sự phục hồi kinh tế và định hướng đổi mới rõ ràng, ngành giáo dục dần thoát khỏi khủng hoảng. Chương trình phổ cập tiểu học được triển khai sâu rộng, giúp giảm mạnh tỉ lệ bỏ học. Hệ thống giáo dục quốc dân được tái cấu trúc, thống nhất với sự ra đời của các đại học lớn.
Giai đoạn ổn định và phát triển 1996-2000: Giáo dục chuyển trọng tâm từ việc giải quyết các vấn đề cơ bản sang nâng cao chất lượng nhân lực, phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Giáo dục Việt Nam giai đoạn 2000-2025
Giáo dục trong bối cảnh hội nhập giai đoạn 2000-2010, tập trung vào việc củng cố nền tảng và phổ cập giáo dục.
Giai đoạn 2010-2025, đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục đào tạo theo Nghị quyết số 29-NQ/TW. Trên cơ sở Nghị quyết 29, chương trình giáo dục phổ thông 2018 được ban hành; sách giáo khoa mới do nhiều nhóm tác giả biên soạn, triển khai từ lớp 1 (2020–2021). Hoàn thành phổ cập cho trẻ 5 tuổi năm 2017; Luật Giáo dục 2019 thể chế hóa kết quả này.
Giai đoạn này, giáo dục Việt Nam mở rộng nhanh chóng ở tất cả các bậc học.
Cụ thể giáo dục mầm non đạt phổ cập cho trẻ 5 tuổi vào năm 2017, với gần 99% trẻ đi học.
Ở phổ thông, phổ cập tiểu học được duy trì vững chắc, THCS hoàn thành trên toàn quốc và nhiều địa phương đã phổ cập THPT.
Giáo dục nghề nghiệp phát triển mạnh, đến năm 2020 khoảng 70% lao động qua đào tạo nghề được cấp chứng chỉ.
Giáo dục đại học, số sinh viên/1 vạn dân tăng từ 117 (2000) lên trên 200 (2010) và tiếp tục tăng trong giai đoạn 2020–2025; nhiều trường thực hiện tự chủ, gắn kết với thị trường lao động...
