Không chỉ nỗi lo thực phẩm trước tết, sau tết các bà nội trợ lại đối mặt với việc bảo quản thực phẩm dư thừa. Cục An toàn thực phẩm (Cục ATTP), Bộ Y tế đã chỉ ra những cách bảo quản thực phẩm thừa an toàn và tốt nhất.
Bảo quản thực phẩm chín
Với những thực phẩm chín, chế biến sẵn như bánh chưng, giò, lạp xưởng... các bà nội trợ trước khi dùng thường mua trước ít nhất 1-2 ngày. Theo Cục ATTP, đây là những món ăn có thể bảo quản trong điều kiện thoáng mát, không bụi bặm, ẩm thấp. Tuy nhiên, với điều kiện thời tiết nóng ẩm ở nước ta, thực phẩm dễ bị tấn công bởi vi khuẩn, nấm, mốc dẫn đến hư hỏng và ngộ độc thực phẩm.
Tùy vào từng loại thực phẩm mà có cách bảo quản khác nhau. Ảnh: Internet
Đối với bánh chưng, bánh tét
Đây là món ăn ngon truyền thống, một món ăn tương đối hoàn chỉnh về các nhóm thực phẩm (glucid, protein, lipid,) và giàu dinh dưỡng. Người ta thường quan niệm là bánh chưng không nên bảo quản trong tủ lạnh vì dễ bị lại gạo (cứng). Tuy nhiên, nếu thời tiết nóng thì có thể bảo quản vào ngăn mát tủ lạnh, ăn đến đâu cắt đến đó, phần còn lại thì dùng màng che thực phẩm bao kín. Lưu ý khi lấy bánh trong tủ lạnh ra cần luộc, hấp lại hoặc rán trước khi ăn. Nên hạn chế rán bánh vì như vậy đã làm tăng thêm lượng chất béo (dầu/mỡ) vào trong khẩu phần ăn hàng ngày không có lợi cho sức khỏe. Đối với các loại bánh bị mốc trắng, lên men mùi chua (nhất là ở phần góc bánh do phần này khi gói hay bị rách) ở lớp vỏ bánh bên ngoài thì phải cắt bỏ phần bị lên men, mốc chỉ sử dụng phần không bị hư, còn giữ nguyên mùi thơm của bánh.
Đối với giò, chả
Cách bảo quản giò lụa, giò bò, chả là giống nhau, để ở nhiệt độ thường dưới 25 độ C. Khi bảo quản đúng cách giò sẽ giữ được 4-6 ngày nếu để ngăn mát, thậm chí giữ được khoảng 10 ngày nếu để ở ngăn đá, nếu bạn đã lỡ mua quá nhiều. Giò lụa lấy ra khỏi ngăn đông, để ở nhiệt độ phòng khoảng 4 giờ hoặc chuyển vào ngăn mát trước khi sử dụng 8 giờ. Nếu muốn sử dụng ngay, thì rã đông nhanh: bọc giò lụa vào túi nilon, ngâm vào nước lạnh khoảng 1 giờ. Tuy nhiên, do chúng ta thường chỉ mua lượng vừa đủ ăn trong vòng 1 tuần nên không nhất thiết phải bảo quản giò trong ngăn đá hoặc tủ đông bởi quá trình rã đông sẽ làm hao hụt các chất dinh dưỡng. Giò tai, giò xào do đặc điểm về sự kết dính mà phải để ở nhiệt độ mát, lạnh vì vậy để bảo quản nên để vào ngăn mát tủ lạnh.
Thịt đông
Món thịt đông là món ăn truyền thống, độc đáo và tinh túy của người Việt. Tùy khẩu vị, thịt nấu đông có thể dùng nhiều loại như: thịt sấn, thịt ba chỉ (thịt ba rọi), thịt chân giò,... Với món ăn này, Cục ATTP để tránh bị hư hỏng, các bà nội trợ khi làm cần chia thành từng nhỏ vừa đủ ăn từng bữa và bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh. Điều này vừa giữ được hương vị đặc trưng vừa giúp món ăn bảo quản lâu hơn.
Dưa hành
Nên bảo quản ở nơi thoáng mát, khi ăn dùng đũa sạch gắp dưa hành ra, rửa qua bằng nước sôi để nguội hoặc nước muối pha loãng, sau đó bóc vỏ ngoài, lấy phần dưa hành trắng nõn để ăn.
Rau củ
Với những món ăn là các loại rau thì không nên bỏ vào tủ lạnh khi dùng không hết. Lý giải điều này, Cục cho hay vì hàm lượng nitrat có trong các loại rau xanh khá nhiều, nếu nấu xong để quá lâu, vi khuẩn phân hủy, lượng nitrat sẽ lại tạo thành nitrit- chất gây ung thư, cho dù là bạn có đun lại đi chăng nữa cũng không thể khử được. Vì vậy không nên ăn các món rau đã để qua đêm.
Những thực phẩm ăn ngay trong ngày
Thịt kho, cá kho, canh... là những món ăn đặc trưng của mâm cơm dù là ngày thường hay ngày Tết. Song vào ngày tết, các bà nội trợ thường nấu nhiều hơn bình thường, dẫn tới tình trạng dư thừa. Do đó việc bảo quản thức ăn sẽ phù thuộc vào từng điều kiện thời tiết.
Cục ATTP khuyến cáo đối với những thực phẩm đã chế biến nên ăn ngay, không nên để thức ăn đã nấu chín trong môi trường nhiệt độ thường quá 2 giờ đồng hồ. Những thức ăn còn dư sau bữa ăn nên đun nóng lại, để nguội rồi mới để vào trong ngăn mát tủ lạnh. Nếu thức ăn còn nóng cho ngay vào tủ lạnh, nơi có nhiệt độ thấp, thức ăn sẽ biến chất, nước trong thức ăn ngưng đọng thành hơi nước, thúc đẩy vi khuẩn có hại sinh trưởng dẫn đến gây độc cho thực phẩm. Khi ăn phải nấu chín lại thức ăn trước khi dùng vì nhiệt độ trong tủ lạnh chỉ có tác dụng hạn chế vi khuẩn phát triển mà không thể tiêu diệt được nó.
Song, tủ lạnh không phải là nơi bảo quản thức ăn an toàn tuyệt đối. "Thức ăn được lấy ra ở trong tủ lạnh chỉ sử dụng một lần cho bữa sau, và nếu còn không để lại bữa sau, thức ăn để lâu nhất là 5- 6 giờ", thông tin từ Cục ATTP nêu rõ. Thức ăn bị nhiễm vi khuẩn, để lâu trong tủ lạnh vẫn sinh ra độc tố. Thức ăn đun lại, vi khuẩn sẽ bị tiêu diệt ở nhiệt độ 100ºC, nhưng độc tố do vi sinh khuẩn sinh ra vẫn còn nguyên độc tính gây nên ngộ độc cho người sử dụng. Cho nên, dù là ngày lễ hay ngày thường, người chế biến cần nấu vừa đủ dùng, vì khi thừa đun lại thức ăn sẽ bị sẽ bị hao hụt chất dinh dưỡng.
Ngoài ra, thực phẩm bảo quản trong tủ lạnh cần đựng vào hộp riêng, đậy nắp kín. Thực phẩm chín, đã chế biến cần để ở ngăn trên cùng trong ngăn mát tủ lạnh. Không nên để thực phẩm quá nhiều trong tủ lạnh khiến luồng khí lạnh không thể lưu thông, dẫn đến nhiệt độ ở một số vị trí trong tủ có thể tăng cao, làm hỏng thức ăn. Nếu tủ lạnh của bạn chứa đầy thức ăn, hãy điều chỉnh nhiệt độ thấp xuống, đồng thời thường xuyên vệ sinh tủ lạnh.
Như vậy, để tránh lãng phí, việc bảo quản thức ăn dư thừa sau lễ là hết sức quan trọng bởi nếu ăn phải thực phẩm ôi thiu sẽ dễ gây ra tình trạng ngộ độc thực phẩm.
