Gần 15 tháng giao tranh quyết liệt giữa Nga và Ukraine đã chứng kiến mức độ sử dụng máy bay không người lái (UAV) chưa từng có ở cả 2 bên. Trên chiến trường, các UAV được sử dụng để giám sát, tấn công và phòng thủ, cùng nhiều mục đích khác.
Trong khi Nga có nguồn lực vũ khí, đặc biệt là UAV, lớn hơn thì Ukraine đã triển khai nhiều cách nhằm đẩy mạnh đội hình bay không người lái của nước này. Theo tờ Business Insider, các lực lượng Ukraine chủ yếu huy động lực lượng theo 2 cách.
Gây quỹ lập “đội quân bay không người lái"
Được khởi động vào tháng 5-2022 tức 3 tháng sau khi xung đột nổ ra, sáng kiến gây quỹ cộng đồng trên nền tảng trực tuyến với tên gọi “UNITED24” của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã nhận được một số tiền lớn. Theo chính phủ Ukraine, khoản tiền thu được sẽ được sử dụng với mục đích hỗ trợ các hoạt động quân sự của Kiev, theo Business Insider.
 |
| Một người lính Ukraine phóng FlyEye WB Electronics SA - một loại UAV trinh sát của Ba Lan ở khu vực Kiev hồi tháng 8-2022. Ảnh: AP |
"Mọi người đều có thể quyên góp chỉ bằng một cú nhấp chuột, từ bất kỳ quốc gia nào. Đây có thể là từ những công dân có ý thức cá nhân, doanh nhân và tập đoàn công nghệ lớn" - ông Zelensky nói vào thời điểm đó.
Với hơn 330 triệu USD được người dân ở hơn 100 nước hỗ trợ, Ukraine trong năm qua đã xây dựng cái mà họ gọi là "đội quân máy bay không người lái" cho quân đội của mình.
Cụ thể, các khoản tiền được chi cho việc mua UAV, sửa chữa hệ thống, đào tạo cho hơn 10.000 binh sĩ cách điều khiển, cũng như thúc đẩy việc sản xuất loại vũ khí này trên quy mô lớn.
Nhờ dự án này, kho UAV của Kiev đã tăng thêm hàng nghìn chiếc chỉ trong thời gian ngắn. Theo dữ liệu từ kho thiết bị của UNITED24 và báo cáo của Lực lượng UAV Ukraine, Kiev đã mua tổng cộng 3.839 UAV và các hệ thống thiết bị không người lái, 18 UAV trang bị hải quân. 2.124 trong số những UAV này đã được gửi đến tiền tuyến, nơi mà quân đội Ukraine nói rằng chúng "đã chứng minh hiệu quả trên chiến trường".
Theo ông Mykhailo Fedorov - Phó Thủ tướng phụ trách cải cách, phát triển giáo dục, khoa học và công nghệ của Ukraine, kho UAV rộng lớn và đa dạng này cũng bao gồm ít nhất 10 mẫu máy bay khác nhau về kích thước, trọng lượng và khả năng vận chuyển nhiều mức tải trọng.
Bên cạnh đó, đội quân bay không người lái của Ukraine cũng bao gồm các UAV dân sự do người dân tặng cho quân đội. Chính quyền Tổng thống Zelensky ca ngợi các máy bay trên là một phần quan trọng của toàn bộ đội hình không người lái trên không.
Mới đây, Come Back Alive - một tổ chức phi chính phủ của Ukraine đã chuyển giao cho Bộ Tư lệnh Lực lượng không quân nước này 1 hệ thống vận hành UAV PD-2, bao gồm 2 UAV trinh sát, trạm kiểm soát mặt đất và trạm điều khiển di động.
Trong bối cảnh Ukraine đang rục rịch chuẩn bị cho kế hoạch phản công tiềm năng được tính toán từ lâu, đội hình này được kỳ vọng sẽ hỗ trợ quân đội trong việc giành lại các vùng lãnh thổ phía đông và nam đất nước, cũng như được đánh giá là “trọng tâm chính của Kiev trong tương lai”.
Tự chế UAV “cây nhà lá vườn”
Bên cạnh đó, Ukraine có cách phát triển UAV thứ 2 khiến giới quan sát bất ngờ. Theo một bài viết khác trên Business Insider, quân đội Ukraine cũng đang tự chế tạo một số loại UAV cảm tử với những công cụ thô sơ nhưng được cho là đã “chứng minh hiệu quả vượt trội trên chiến trường”. Các UAV tạm thời này đã trở thành một lực lượng thường trực trong đội hình trinh sát và hỏa lực của Ukraine.
 |
| Một trong số các loại UAV tự chế của Ukraine. Ảnh: GETTY IMAGES |
Cụ thể, Ukraine đã tìm mua các UAV dân sự giá rẻ của các công ty Trung Quốc, sau đó dùng băng dính và dây buộc để gắn và cố định khoảng 0,9 kg chất nổ trên thân các UAV nói trên. Theo tờ The New York Times, loại UAV này thô sơ đến nỗi nó chỉ có thể được dùng một lần và thậm chí không thể hạ cánh an toàn sau khi được phóng ra.
Dù vậy, theo phía Ukraine, chúng có thể tiêu diệt các mục tiêu lớn hơn, đắt tiền hơn của Nga. Thiếu tướng Kyryl Veres của Ukraine nói với The New York Times rằng ông nhìn thấy "tiềm năng to lớn" từ loại vũ khí rẻ tiền này. Theo ông, hệ thống tổng thể có thể thô, nhưng nó hiệu quả bởi các UAV có thể bay xa hàng chục km và vào sâu trong khu vực tập trung quân Nga, thả chất nổ xuống và tiêu diệt các mục tiêu có giá trị.
Theo một binh nhì được xác định bằng tên Yevhen thuộc đội hình điều khiển UAV của Ukraine, chỉ có giá vài trăm USD, loại UAV này tiết kiệm hơn rất nhiều lần so với các thiết bị bay có giá thành lên đến 20.000 USD mà Nga đã sử dụng.
