Ngày 18-2, Bệnh viện Nhi Trung ương (Hà Nội) có thông tin cảnh báo gia tăng trường hợp bị chó cắn hoặc bị các vật nuôi khác gây chấn thương trong dịp nghỉ lễ, Tết. Nhiều trẻ được gia đình đưa đến bệnh viện trong tình trạng đa vết thương toàn thân do chó cắn rất thương tâm.
Điển hình là trường hợp của bé trai 7 tuổi (Bắc Giang). Khi đang đi chúc Tết, bé bất ngờ bị chó cắn tới tấp vào vùng lưng, bụng, đùi đến mức bị thủng ruột.
Tại Bệnh viện Nhi Trung ương, trẻ được cấp cứu, phẫu thuật cắt bỏ một đoạn ruột, sau đó được tiêm huyết thanh và vaccine phòng dại.
Một trường hợp khác là bé gái 6 tuổi (Hà Nội) cũng bị chó cắn vào đầu và mặt, khiến lộ vùng xương sọ hai bên đỉnh đầu. Đây là chó nhà nuôi, chưa được tiêm phòng dại.
Sau khi được sơ cấp cứu tại Bệnh viện Vân Đình (Ứng Hòa, Hà Nội), bệnh nhi được chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương để tiếp tục theo dõi, điều trị và tiêm huyết thanh, vaccine phòng bệnh dại.
Theo số liệu của Tổ chức Y tế thế giới, mỗi năm có trên 10 triệu người bị súc vật dại hoặc nghi dại cắn, phải điều trị dự phòng bằng vaccine dại, có khoảng 60.000 – 70.000 người bị chết do bệnh dại.
Theo bác sĩ Lê Kiến Ngãi - Trưởng khoa Dự phòng và Kiểm soát nhiễm khuẩn, Bệnh viện Nhi Trung ương, trẻ em chiếm 90% trong tổng số nạn nhân của các trường hợp bị chó cắn hoặc bị súc vật khác tấn công trong những ngày qua. Hoàn cảnh bị tấn công chủ yếu xảy ra khi mọi người đi chơi, thăm hỏi, chăm sóc vật nuôi trong dịp Tết.
Điều đáng quan ngại là rất nhiều vật nuôi tấn công người không được tiêm vaccine phòng dại. Trong khi đó, vào các đợt nghỉ dài, người dân tiếp cận với huyết thanh và vaccine phòng bệnh dại khó khăn hơn, làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Bác sĩ Ngãi khuyến cáo nếu người bị súc vật tấn công không được dự phòng bằng tiêm huyết thanh kháng dại và vaccine phòng dại kịp thời, khả năng mắc bệnh dại là rất lớn.
Bệnh dại là bệnh viêm não tủy cấp tính do virus, lây truyền từ động vật sang người, chủ yếu qua vết chó cắn hoặc vết cào, liếm của động vật bị dại lên trên da bị tổn thương. Ngoài ra, virus dại còn có thể lây truyền từ người sang người qua cấy ghép mô, phủ tạng, vết cắn hoặc tiếp xúc với chất tiết của người bị dại.
Thời gian ủ bệnh dại ở người thông thường là từ 1-3 tháng sau phơi nhiễm, hiếm khi có trường hợp thời gian ủ bệnh ngắn dưới 9 ngày hoặc dài tới một vài năm.
Thời gian ủ bệnh phụ thuộc vào tình trạng nặng nhẹ của vết cắn, vị trí của vết cắn có liên quan đến nơi có nhiều dây thần kinh, khoảng cách từ vết cắn đến não, số lượng virus xâm nhập. Vết cắn càng nặng và gần thần kinh trung ương thì thời gian ủ bệnh càng ngắn.
Bệnh dại chủ yếu lưu hành ở các nước nhiệt đới, khá phổ biến ở khu vực châu Á và châu Phi.
Tại Việt Nam, bệnh dại lưu hành ở nhiều địa phương, chủ yếu là ở các tỉnh miền núi với nguồn truyền bệnh chính là chó, mèo. Các biểu hiện lâm sàng của bệnh dại trên người là sợ nước, sợ gió, co giật, liệt và dẫn đến tử vong.
Khi đã lên cơn dại, tỉ lệ tử vong là gần như 100% (đối với cả người và động vật). Tuy vậy, bệnh dại trên người có thể phòng và điều trị dự phòng bằng vaccine và huyết thanh kháng dại.
Theo hướng dẫn của Bộ Y tế, huyết thanh kháng dại được tiêm càng sớm càng tốt vào ngày đầu sau khi bị súc vật cắn. Trường hợp không thể tiêm vào ngày đầu sau khi bị cắn, thì tiêm trong vòng 7 ngày sau mũi vaccine đầu tiên.
