Mới đây, Hội đồng thẩm định Nhà nước có văn bản đề nghị Bộ GTVT hoàn thiện phương án đầu tư đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam đường đôi khổ 1.435mm để vận tải hành khách và hàng hóa, tốc độ thiết kế khoảng 200-250 km/h, tốc độ khai thác khoảng 200 km/h.
Đề xuất cơ chế đặc thù để làm cao tốc
Về hướng tuyến, số lượng nhà ga và vị trí nhà ga, Hội đồng thẩm định Nhà nước khẳng định đây là yếu tố quan trọng nhằm bảo đảm tính khả thi và hiệu quả cũng như phát huy vai trò của dự án. Cơ quan thường trực của Hội đồng thẩm định Nhà nước đã xin ý kiến của 20 tỉnh, thành về hướng tuyến, số lượng nhà ga và vị trí nhà ga theo đề xuất của tư vấn thẩm tra.
Kết quả, tất cả 20 tỉnh, thành đồng thuận với phương án số lượng nhà ga. Tuy nhiên, chỉ có 8 tỉnh, thành đồng thuận với phương án hướng tuyến và vị trí nhà ga, 12 tỉnh chưa đồng thuận.
Vì vậy, hội đồng đề nghị Bộ GTVT phối hợp tư vấn thẩm tra, tư vấn lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án làm việc cụ thể với 12 tỉnh này để rà soát, nghiên cứu và thống nhất hướng tuyến, vị trí nhà ga với phương án tối ưu nhất, đảm bảo phù hợp, khả thi, hiệu quả cũng như phát huy vai trò của dự án.
 |
Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam. |
Về nguồn vốn, Bộ GTVT được đề nghị nghiên cứu phương án đề xuất của tư vấn thẩm tra để hoàn thiện phương án huy động vốn cho dự án, đảm bảo khả thi. Đồng thời, bổ sung nội dung nghiên cứu mô hình thực hiện dự án theo phương thức đối tác công - tư (PPP).
Trong đó, Nhà nước sẽ đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, bảo trì và bảo dưỡng kết cấu hạ tầng. Tư nhân đầu tư phương tiện vận tải và nhà ga cao tầng. Sau đó, tư nhân thành lập bộ máy vận hành khai thác và trả phí khấu hao cơ sở hạ tầng đã đầu tư (dự kiến thời gian hoàn vốn 75 năm) và trả phí bảo dưỡng hạ tầng cho nhà nước. Mô hình triển khai dự án theo hình thức chìa khóa trao tay.
Tuy nhiên, hội đồng cũng lưu ý, đây là dự án có vốn đầu tư lớn để triển khai được cần phải có cơ chế đặc biệt báo cáo Chính phủ để xem xét trình Quốc hội. “Vì vậy, đề nghị Bộ GTVT nghiên cứu kết quả thẩm tra của tư vấn thẩm tra và xây dựng cơ chế đặc biệt của dự án”- Hội đồng thẩm định Nhà nước đề nghị.
Về tiến độ thực hiện dự án, hoàn thiện phương án phân kỳ đầu tư hợp lý, đảm bảo tính khả thi, hoàn thành dự án trước năm 2045.
Bộ GTVT nghiên cứu cả hai phương án
Triển khai yêu cầu trên, Thứ trưởng Nguyễn Danh Huy vừa họp với các đơn vị trực thuộc và tư vấn dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam.
Theo thông báo kết luận vừa được Văn phòng Bộ GTVT ban hành, lãnh đạo Bộ GTVT khẳng định dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam là dự án có quy mô lớn, công nghệ - kỹ thuật phức tạp, cần nhiều nguồn lực lớn để đầu tư, là động lực quan trọng để tạo đột phá phát triển kinh tế - xã hội cả nước và được Bộ Chính trị yêu cầu nghiên cứu cẩn trọng, toàn diện, kỹ lưỡng.
Vì vậy, ông Huy yêu cầu Ban Quản lý dự án Đường sắt, tư vấn và các đơn vị liên quan tiếp tục rà soát, tham khảo kinh nghiệm quốc tế; cập nhật, bổ sung nghiên cứu hoàn thiện báo cáo nghiên cứu khả thi dự án.
Trong đó, lãnh đạo Bộ GTVT lưu ý tập trung vào hai phương án là làm một tuyến đường sắt mới chỉ chở khách và tuyến đường sắt mới vừa chở khách vừa chở hàng. Trong đó, kịch bản đường sắt mới chỉ chở khách, bổ sung đường sắt hiện hữu cải tạo, nâng cấp, điện khí hóa phù hợp với lộ trình cam kết của Việt Nam tại COP26 để vận tải hàng hóa; kịch bản xây dựng mới đường sắt trên trục Bắc - Nam theo tiêu chuẩn đường đôi, khổ 1.435 mm, điện khí hóa để vận tải hành khách và hàng hóa làm cơ sở để so sánh, lựa chọn.
Về hướng tuyến dự án, cơ bản giữ nguyên hướng tuyến đã thống nhất với các địa phương trước đây. Với một số địa phương có ý kiến điều chỉnh, yêu cầu Ban Quản lý dự án đường sắt, tư vấn triển khai ngay công tác rà soát và làm việc để thống nhất với các địa phương, đồng thời thống nhất phạm vi, vị trí bổ sung các ga hàng hóa đối với kịch bản vận tải chung hành khách và hàng hóa.
Ban Quản lý dự án đường sắt, tư vấn rà soát nhiệm vụ - dự toán hoàn thiện báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án. Trong đó nếu cần thiết đề xuất một số chuyên gia nước ngoài có chuyên môn sâu về công nghệ - kỹ thuật tham gia dự án để bảo đảm tiến độ, chất lượng.
Viện Chiến lược và phát triển giao thông vận tải cập nhật, bổ sung số liệu, kết quả dự báo nhu cần vận tải cho hai phương án đầu tư đường sắt trên trục Bắc - Nam.
Bộ GTVT Vụ Kế hoạch - Đầu tư rà soát vốn chuẩn bị đầu tư, bổ trí bổ sung kinh phí khảo sát, hoàn thiện báo cáo nghiên cứu khả thi dự án.
Hai kịch bản đầu tư đường sắt
Theo dự thảo báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, Bộ GTVT đề xuất đầu tư xây dựng mới tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam chỉ chở khách, có tốc độ thiết kế 350 km/giờ, tốc độ khai thác 320 km/giờ. Tổng mức đầu tư dự án ước khoảng 58,71 tỉ USD, trong đó vốn nhà nước chiếm 80%, vốn tư nhân khoảng 20% tổng mức đầu tư. Đường sắt hiện hữu cải tạo để chở hàng.
Trong khi đó, tư vấn thẩm tra dự án đề xuất, tốc độ thiết kế tối đa tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam là 250 km/h để vừa chở khách và vừa chở hàng. Đường sắt hiện hữu được nâng cấp để chở khách liên vùng và tàu hàng container.
