Mạc Ngôn là một nhà văn của nông thôn và nông dân, một nhà văn lặng lẽ ngoài đời như chính bút danh của ông: “Mạc Ngôn” nghĩa là “Không Nói”. Nhưng trên trang viết ông là nhà văn mạnh mẽ, quyết liệt.
Bảng câu hỏi Proust (Questionnaire de Marcel Proust) là một cách phỏng vấn, tìm hiểu về đặc điểm, tính cách một con người bằng những câu hỏi tỉ mỉ, cụ thể, chi tiết. Dựa vào một văn bản tiếng Anh Confessions M. Proust đã soạn ra bảng câu hỏi của mình và trả lời nó vào năm 1890. Từ đó, bảng câu hỏi Proust trở nên nổi tiếng, được áp dụng cho nhiều nhà văn tên tuổi trên thế giới.
Năm 2005, nhà văn Trung Quốc Mạc Ngôn đã có dịp trả lời bảng câu hỏi Proust của tạp chí Lire (Pháp). Nhân dịp Mạc Ngôn vừa được quyết định trao giải Nobel Văn học 2012, ta hãy xem chân dung ông do chính ông phác họa.
“Tôi rất yếu đuối”
. Hạnh phúc tuyệt hảo, theo ông là gì?
+ Trong thế giới hiện nay một hạnh phúc như thế là không thể có được. Hạnh phúc lớn nhất là có sức khỏe để viết không ngừng và nếu độc giả có để mắt đến các sách của tôi thì tôi coi đó là một hạnh phúc lớn lao!
. Lần ông cười gần đây nhất?
+ Trong nhà hát, ở Trung Quốc. Trên sân khấu, một người vợ đánh chồng, thấy thế tôi phá ra cười.
. Lần ông khóc gần đây nhất?
+ Năm 1993, khi mẹ tôi mất.
. Nét chính trong tính cách của ông?
+ Tôi là người rất thoải mái, dễ chịu.
. Khuyết điểm chính của ông?
+ Tôi rất yếu đuối, nhút nhát. Đã năm lần tôi đến Paris nhưng chưa một lần dám đi ra ngoài một mình.
. Ông muốn mình giống nhân vật lịch sử nào nhất?
+ Napoléon. Nhưng tôi quá nhát nên không thể được.
. Ai là tấm gương của ông hiện nay?
+ Cha tôi. Mỗi lần nghĩ đến cha, tôi thường tự nhủ đó là một anh hùng. Ông là người rất dũng cảm và trong hình dung của tôi, ông lớn như một trái núi. Ông đã làm việc cật lực trên đồng ruộng. Chính ông đã truyền cho tôi lòng dũng cảm để chống chọi với mọi thứ.
. Nhân vật tiểu thuyết nào ông ưa thích?
+ Oscar, cậu bé trong tác phẩm Trống thiếc của Gunter Grass, nhà văn được giải Nobel cách đây mấy năm.
. Hành trình nào ông ưa thích?
+ Hành trình tâm hồn.
. Ông coi trọng phẩm chất nào của đàn ông?
+ Biết đương đầu với khó khăn.
. Và của đàn bà?
+ Biết sinh con đẻ cái và nuôi dạy chúng nên người.
. Nhà văn nào ông ưa thích?
+ Gunter Grass như vừa nói, rồi đến García Márquez với cuốn Trăm năm cô đơn, Milan Kundera hiện sống ở Pháp. Trong các nhà văn Pháp thì tôi thích Hugo, Prust, Balzac. Tôi cũng thích Jean Echenoz.
. Nhạc sĩ ông ưa thích?
+ Beethoven.
. Bài hát ông thường thích hát?
+ Những bài đồng dao của xứ tôi.
. Cuốn sách ông ưa thích?
+ Những tiểu thuyết lịch sử Trung Quốc như Tam quốc chí.
. Họa sĩ ông ưa thích?
+ Van Gogh. Về mặt màu sắc, ông là người rất táo bạo. Đó là một người chiếm đoạt nghệ thuật.
Nuối tiếc vì không có con trai
. Màu sắc ưa thích của ông?
+ Màu đỏ.
. Đồ uống ưa thích của ông?
+ Rượu vang. Vang đỏ.
. Thành công lớn nhất của ông tính đến nay?
+ Viết được nhiều tiểu thuyết.
. Điều tiếc lớn nhất của ông?
+ Không có con trai. Tôi chỉ có một đứa con gái. Những khi ngập đầu vì công việc, tôi thường tự nhủ nếu có con trai nó sẽ giúp được nhiều cho tôi.
. Ông muốn có tài gì?
+ Nói được tiếng Pháp.
.. Nếu được thay đổi một điều trong bề ngoài của mình, ông sẽ thay đổi điều gì?
+ Khi 20 tuổi thì có thể nhưng còn bây giờ thì... Đối với con người, điều quan trọng là phải có tài.
. Những khi không viết, ông thích làm gì?
+ Quay tròn trong phòng như một con hổ trong chuồng vậy.
. Ông ghét gì nhất?
+ Những kẻ đạo đức giả.
. Ông coi đức hạnh nào quan trọng nhất?
+ Sự thành thực.
PHẠM XUÂN NGUYÊN giới thiệu
