Sáng 6-8, phát biểu tại Diễn đàn Giám sát của Quốc hội để kiến tạo phát triển, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết đây là diễn đàn giám sát đầu tiên mà Quốc hội tổ chức.
Theo ông, việc giám sát đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ đạo từ năm 1946. Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đi giám sát nhiều cuộc ở những địa bàn quan trọng về kinh tế - xã hội, đi gần dân, sát dân để hiểu dân.
Các Chủ tịch Quốc hội như Trường Chinh, Lê Quang Đạo, Nguyễn Hữu Thọ cũng như các Chủ tịch Quốc hội nhiều nhiệm kỳ đều tiến hành các hoạt động giám sát.
Nghiêm túc, chất lượng
Với quan điểm giám sát là để kiến tạo phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, Chủ tịch Quốc hội nói Quốc hội khóa XV rất quan tâm tới công tác giám sát. Các cuộc giám sát đã làm hết sức nghiêm túc, có chất lượng và đều có báo cáo với đại biểu Quốc hội, báo cáo cử tri và nhân dân.
Công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế về hoạt động giám sát được quan tâm, có sự phối hợp chặt chẽ kịp thời giữa các cơ quan trong hệ thống chính trị. Chất vấn đã trở thành một hình thức giám sát hiệu quả của Quốc hội.
“Các kỳ họp Quốc hội đều có hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn. Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban có những phiên giải trình về những vấn đề cử tri và nhân dân quan tâm ở các bộ ngành, các lĩnh vực mà nhân dân quan tâm” - Chủ tịch Quốc hội cho hay.
Chủ tịch Quốc hội cho rằng công tác giám sát đã thể hiện rõ quan điểm đồng hành của Quốc hội với Chính phủ. Các quyết định về thể chế, xây dựng pháp luật, quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước đều thể hiện quan điểm này.
Đề cập đến các báo cáo dân nguyện trình ra Ủy ban Thường vụ Quốc hội hàng tháng, Chủ tịch Quốc hội nhìn nhận Ban Dân nguyện (nay là Ủy ban Dân nguyện và Giám sát) đã làm tốt chức năng phối hợp với các cơ quan Trung ương và địa phương để tổng hợp tình hình chung trong cả nước.
“Hoạt động giám sát văn bản quy phạm pháp luật ngày càng thiết thực, hiệu quả, năm sau tốt hơn năm trước” - Chủ tịch Quốc hội nói và đề cập đến công tác thể chế hóa, xây dựng luật của Quốc hội như Nghị quyết 197 thể chế hóa Nghị quyết 66 của Bộ Chính trị; nhiều điểm nghẽn trong luật pháp được Quốc hội tháo gỡ.
“Chúng ta đã thông qua 68 luật, nghị quyết, trên 213 luật có hiệu lực thi hành hiện nay” - Chủ tịch Quốc hội nêu.
Giải quyết các hạn chế, vướng mắc
Chủ tịch Quốc hội cũng đề cập đến những hạn chế, vướng mắc trong công tác giám sát, như việc thực hiện các kết luận, kiến nghị giám sát thời gian vừa qua chưa đầy đủ; việc theo dõi, đôn đốc thực hiện các kết luận giám sát chưa thực hiện quyết liệt, thường xuyên.
Cạnh đó, công tác phối hợp giữa hoạt động giám sát của Quốc hội với hoạt động kiểm toán, thanh tra, kiểm tra có lúc chưa chặt chẽ; chưa có cơ chế, chính sách rõ ràng, thuận lợi để nhân dân, cử tri thực hiện quyền giám sát; cơ chế, điều kiện đảm bảo cho hoạt động giám sát chưa đáp ứng được yêu cầu...
“Diễn đàn hôm nay sẽ thảo luận giải pháp phát huy ưu điểm để khắc phục những thiếu sót, hạn chế” - Chủ tịch Quốc hội nói.
Ông cho biết Quốc hội khóa XV đã ban hành các luật, nghị quyết theo hướng phân cấp, phân quyền mạnh mẽ cho Chính phủ, địa phương. Việc này được thực hiện theo đúng chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm là phải phân cấp, phân quyền mạnh mẽ, rõ ràng, cụ thể, “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”.
Trong bối cảnh thực hiện chính quyền 2 cấp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn yêu cầu hoạt động giám sát của Quốc hội, của Ủy ban thường vụ Quốc hội phải đi vào thực chất để giám sát luật, nghị định, thông tư.
“Phải xem luật đã ban hành thì nghị định có theo kịp thời không, nghị định có đúng với luật không; rồi xem xét thông tư có đúng với nghị định, với luật hay không. Đây là vấn đề mà chúng ta phải làm thường xuyên” - ông nói.
Ông Trần Thanh Mẫn cho hay tới đây có thể thực hiện chỉ một cuộc của Quốc hội nhưng Ủy ban thường vụ Quốc hội phải giám sát nhiều, thường xuyên, đột xuất để phát hiện những vấn đề, kịp thời tháo gỡ khó khăn.
Theo Chủ tịch Quốc hội, kinh tế - xã hội luôn chuyển biến liên tục đòi hỏi phải điều chỉnh luật, nghị định, thông tư cho phù hợp với tình hình thế giới, trong nước. Ông đề nghị Diễn đàn trao đổi, thảo luận tập trung vào các vấn đề cần quan tâm để kết thúc diễn đàn có báo cáo tổng hợp gửi tới Quốc hội, Chính phủ, các bộ ngành, các địa phương để kịp thời phục vụ việc sửa đổi Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội, HĐND các cấp.
